Những gia vị truyền thống vùng cao luôn có sức hấp dẫn bởi màu sắc bắt mắt, mùi thơm quyến rũ và hương vị đậm đà không thể chối từ. Đây cũng chính là một trong những lý do thôi thúc bước chân chinh phục của những tín đồ đam mê ẩm thực trên khắp đất nước. Hãy cùng điểm qua những món ăn ngon nhất định phải thử nơi mảnh đất địa đầu tổ quốc cùng VietSense Travel nhé!

Bánh cuốn trứng hấp

Hà Giang là vùng núi thuộc Tây Bắc Việt Nam có khí hậu cực kỳ lạnh. Đây là lý do tại sao người dân địa phương thích ăn đồ ăn nóng và Bánh cuốn trứng hấp là một trong số đó. Như tên gọi của nó, món ăn này được làm từ trứng được hấp chín và cuộn lại. Trứng hấp cũng được ăn với nước sốt từ xương heo làm tăng hương vị của món ăn.

Bạn chỉ cần dùng đũa gắp một miếng trứng cuộn mỏng còn phảng phất màu đỏ sau khi luộc chín mềm bên trong và chấm vào nước chấm là có thể thưởng thức. Đó là lý do tại sao món ăn là một lựa chọn lý tưởng trong tiết trời se lạnh của Hà Giang.

 Xôi Ngũ sắc (Nếp Năm Màu) 

Người dân vùng núi phía Bắc có một nền ẩm thực vô cùng đa dạng và độc đáo. Đến Hà Giang bạn không nên bỏ qua Xôi Ngũ sắc (Nếp Năm Màu) vì nó không chỉ bắt mắt, hảo hạng mà còn mang một ý nghĩa đặc biệt mà bạn sẽ rất thích thú. Thậm chí còn tự hỏi tại sao thức ăn lại có năm màu và mỗi màu tượng trưng cho điều gì? Xôi ngũ sắc không chỉ hội tụ những giá trị truyền thống mà còn mang ý nghĩa về vũ trụ quan, triết lý nhân sinh quan và ý nghĩa cao cả về kế sinh nhai của con người.

Món ăn này được làm từ gạo có 5 màu khác nhau; đỏ, vàng, xanh lá cây, tím và trắng. Đó là một kiệt tác kiến ​​trúc hoàn hảo tuyệt đối của nếp nhà mà bạn khó có thể bắt gặp ở những vùng đất khác. Năm màu được tạo ra từ các thành phần tự nhiên khác như sau: màu đỏ được làm từ gấc, màu xanh từ lá cây, màu vàng từ nghệ và màu tím từ lá Sấu. Trước khi vo gạo, họ ngâm gạo vào nước từ 6-8 giờ và chia hỗn hợp thành 5 phần; mỗi phần được bao phủ bởi một màu. Sau khi vo gạo, người nấu hấp 5 phần gạo vào 5 nồi khác nhau.

Thức ăn được phục vụ theo hình bông hoa hoặc trong tháp nhỏ với nhiều lớp màu sắc khác nhau. Bạn có thể bắt gặp món ăn này ở mọi khu chợ ở Hà Giang. Xôi ngũ sắc là món ăn thích hợp để du khách có thể thưởng thức vào bữa trưa,  xôi nếp thơm, hương vị đa dạng giúp người ăn có cảm giác no lâu.

Lạp xưởng

Một món ăn nữa mà người dân Hà Giang thường ăn kem với bữa cơm trưa đó là Lạp xưởng. Nguyên liệu chính chỉ bao gồm thịt lợn nạc và mỡ.  Những nguyên liệu này được nấu với tiêu, mật ong, đường và rượu trắng để tạo nên hương vị khó quên cho bất kì ai ngay từ lần đầu tiên nếm thử. Tiếp đó, dồn thịt vào lòng non, buộc lại thành khúc và thỉnh thoảng châm kim để khí thoát ra giữ lạp xưởng nguyên khối ngon lành, không nứt vỡ.                  Nguyên liệu dùng để nướng từng dải lạp xưởng cũng không dễ kiếm. Đó phải là than hoa, bã mía, trấu, lá quế tươi. Nếu sử dụng than, than phải được làm bằng thân cây quế và tốt hơn nữa là phải tươi. Theo các chuyên gia, vì lợi nhuận cao hơn nên nhiều người sử dụng than tổ ong gây hại cho sức khỏe. 

Nhiều loại gỗ chứa chất độc hại không đảm bảo an toàn khi sử dụng để hút; nó có thể gây đau bụng trong một số trường hợp. Vì vậy, để an toàn, người nấu phải dùng than hoa hoặc than làm từ thân cây quế để hun khói thịt. Lạp xưởng Hà Giang vừa giòn giòn, ngậy thịt lại mang mùi nắng quyện mùi khói bếp và mùi mắc mật tạo thành nét riêng khiến người ăn nhớ đậm ghi sâu.

Cháo ấu tẩu

Đến Hà Giang du khách có thể thưởng thức món Cháo ấu tẩu. Người ta có câu nói vui “Chưa ăn cháo ấu tẩu thì chưa đến Hà Giang”. Từ loại củ độc, đồng bào nơi đây đã chế biến ấu tẩu thành món ăn rất tốt cho sức khỏe. Cháo ấu tẩu - đặc sản Hà Giang - có quanh năm nhưng muốn ăn thì phải dạo chợ, ghé quán lúc chiều tối. Cháo sẽ cho người ăn giấc ngủ sâu ngon và xua tan đi mệt mỏi suốt một ngày dài. Trước khi đem nấu, ẩu tẩu phải được ngâm kỹ trong nước vo gạo đặc một đêm. Sau khi rửa sạch, ninh ấu tẩu thêm khoảng 4 giờ cho mềm và bở ra. Còn gạo nấu cháo gồm cả hai loại: gạo tẻ và gạo nếp để tăng độ sánh dẻo. Tiếp đến, cho ấu tẩu bở tơi cùng gạo và nước dùng từ chân giò lợn vào nấu cùng nhau. Cháo chín, cho trứng gà, ớt, tiêu, hành, rau mùi là xong.

Ít loại cháo nào để lại dư vị nhiều như cháo ấu tẩu. Cái beo béo của gạo, của nước chân giò, của trứng gà và mùi thơm thơm quen thuộc với các loại phụ liệu cũng như cay nồng tiêu ớt thì dễ tìm, nhưng vị đắng đắng khác biệt của củ ấu tẩu thì không dễ kiếm, càng không dễ quên. Trong ngày đông, một bát cháo ấu tẩu quả là một món ngon tuyệt vời cho mọi người. Bạn có thể dễ dàng tìm thấy một quán bán đồ ăn với biển hiệu “Cơm niêu” hoặc “Cháo Ấu Tẩu”.                    

Thắng cố

Sẽ là thiếu sót nếu lên Hà Giang mà chưa thưởng thức Thắng cố. Đến chợ Đồng Văn, uống rượu ngô, ăn thắng cố lâu nay đã thành kinh nghiệm truyền miệng của rất đông du khách.

Thắng cố chuẩn phải làm từ nội tạng ngựa hoặc bò, luôn nóng bỏng khi được múc ra bát, thực khách vừa ăn vừa thổi. Bên ngoài có thêm muối hoặc bột canh, khi ăn mới chấm cho vừa miệng mỗi người. Mùi thơm của thảo quả, hạt dổi và củ sả, ớt, tiêu quyện với vị béo ngậy của thịt làm ấm lại không gian giữa tiết trời se lạnh. 

Thắng cố được bán ở nhiều hàng ăn ở chợ Đồng Văn với giá rẻ và vui vẻ. Bạn có thể ăn thắng cố ở các chợ phiên thuộc Đồng Văn, Mèo Vạc, Lũng Cú… với giá khoảng 20.000 đồng một bát.

Thịt gác bếp

Một món ăn vô cùng nổi tiếng của Hà Giang mà luôn khiến du khách thích thú và hay mua về làm quà đó là Thịt gác bếp.

Thịt trâu, lợn gác bếp thường được làm từ những thớ thịt thái dọc dài, từng miếng thịt trâu, thịt lợn được xiên vào những que to rồi treo lên gác bếp. Trước khi mang gác bếp, thịt được tẩm các gia vị như ớt, gừng, đặc biệt là mắc khén. Thịt gác bếp ăn ngon mà lại không có chất bảo quản, là món ăn khoái khẩu của du khách mỗi khi có dịp đến Hà Giang. 

Phở chua 

Nếu đang có ý định đến Hà Giang vãn cảnh và trải nghiệm văn hóa vùng cao qua những nếp sống, nếp ăn của người miền núi, chắc hẳn món Phở chua sẽ là một trong những món ăn nhất định phải thử nếu một lần ghé thăm mảnh đất này.

Tại sao gọi là phở chua? Vì khác với các món phở ở dưới xuôi, phở chua có nước dùng không thơm béo mà lại có vị chua nhè nhẹ, thêm một chút ngoọt, rất dễ ăn. Bí quyết để cho nước chua được ngon ngọt đó là từ nước muối chua của măng hoặc rau cải, một vài quán thì dùng dấm. Nước chua chính là yếu tố tạo nên sự khác biệt của món phở chua giữa các gia đình với nhau vì vậy thường thì công thức chế biến nước chua sẽ chỉ được truyền trong gia đình.

                   Bánh phở chua cũng được làm từ những loi gạo nương ngon nhất, gạo đem xay rồi tráng thành bánh. Khi tráng thành bánh, bột gạo dai, dẻo nên có thể thái thành các sợi phở nhỏ. Bánh phở có thể cắt nhỏ, to tùy nhu cầu của người dùng. Khâu chế biến phở chua thì lại không cần quá cầu kì, người ta cắt bánh phở vào bát hoặc đĩa, thêm chút thịt lợn hoặc thịt vịt thái nhỏ. Khi đã chế biến các nguyên liệu và gia vị đầy đủ, người đầu bếp mới tiến hành pha trộn nước phở. Nước trộn phở đạt yêu cầu phải có độ sánh, vị chua ngọt. Tuỳ theo khẩu vị của từng người mà có thể thêm gia vị như ớt, hạt tiêu... Phở chua là món ăn nguội, thành phần mặc dù có nhiều chất béo, nhưng khi ăn không có cảm giác ngấy.

Thưởng thức phở chua Hà Giang sẽ thấy hương vị rất riêng.  Mặc dù Hà Giang có nhiều món ngon, nhưng nhiều người cho rằng, phở chua Hà Giang là một món ngon, hấp dẫn, lạ miệng; thậm chí một số người còn cho rằng, chưa ăn phở chua coi như bạn chưa đặt chân tới mảnh đất Hà Giang.8

Cơm lam Bắc Mê

Nếu đến Hà Giang mà không được nếm thử cơm lam Bắc Mê thì quả thật rất đáng tiếc. Dễ dàng biết được tại sao Cơm lam Bắc Mê trở thành món ngon nổi tiếng và là món ăn nhất định phải thử ở Hà Giang. Bởi Hà Giang được coi là vùng đất trù phú nên loại nếp ngon được dùng để nấu cơm lam rất phổ biến. Để có món cơm trong ống tre hoàn hảo, công đoạn nấu cần phải tiến hành cẩn thận. Đầu tiên, gạo nếp sẽ được ngâm nước trong một thời gian nhất định rồi đổ vào ống tre buộc kín bằng lá chuối. Hương vị món ăn sẽ được nâng cao nhờ vào lượng muối được thêm vào mỗi ống tre phù hợp. Một phần quan trọng khác của quá trình này là cách nướng ống. Ống được nướng kỹ trên bếp lửa trong vòng chưa đầy một giờ đồng hồ cho đến khi mùi thơm bắt đầu lan tỏa trong không khí.                Thắng dền

Nếu du khách muốn thưởng thức món ăn có vị ngọt, thanh mát cho bữa trưa hay cho món tráng miệng thì món Thắng dền là một lựa chọn phù hợp. Thưởng thức một bát Thắng Dền ở Hà Giang quả là một trải nghiệm tuyệt vời. Thắng Dền giống món bánh trôi Hà Nội hay bánh Cống ở Lạng Sơn. Nó được làm bằng bột nếp với nhân đậu. Bột sẽ được nhào thành hình khối cầu và đun sôi trong nồi nước nóng. Khi bạn thấy nó nổi trên mặt nước có nghĩa là nó đã chín và đã đến lúc vớt chúng ra khỏi nồi. Món ăn được phủ một lớp đường và thêm một chút nước cốt dừa ngọt ngào, ăn kèm với vừng và lạc.

Nhâm nhi những món ăn ngon nhất của Hà Giang dưới tiết trời se lạnh cùng người bạn đồng hành của mình sẽ là kỷ niệm đáng nhớ và vô cùng thú vị. VietSense Travel chúc bạn và gia đình có một chuyến nghỉ dưỡng trọn vẹn và ý nghĩa nhé.