Trong suốt chiều dài lịch sử, xứ Thanh nơi được gói với danh xưng “địa linh nhân kiệt” đầy tự hào. Thiên nhiên tươi đẹp lên núi xuống biển với Sầm Sơn, Pù Luông, vườn quốc gia Cúc Phương,...hay những di tích lịch sử còn in dấu đến tận ngày nay như thành nhà Hồ, Lam Kinh,...Và không thể thiếu nét đẹp văn hóa ẩm thực, điều làm nên sự thu hút mạnh mẽ đối với du khách gần xa. Sau đây, cùng theo chân VietSense Travel trải nghiệm 10 món ngon Thanh Hóa hấp dẫn, danh bất hư truyền được yêu thích nhất!
Nem chua Thanh Hóa
Chắc chắn rồi, món ăn đầu tiên xuất hiện chính là nem chua Thanh Hóa, đặc sản trứ danh mà quá đỗi quen thuộc với người dân Việt. Món này cũng giống như Hải Dương có bánh đậu xanh, Thái Nguyên có chè vậy, nhắc đến là nghĩ ngay ra địa danh. Nem chua ăn là ghiền bởi hương vị đặc sắc chua chua, ngọt nhẹ xen lẫn chút cay, thơm nức mùi tỏi. Ăn dai giòn đậm đà, ngon đỉnh cao khi chấm chung với tương ớt và ăn kèm cùng lá sung tươi. Kết hợp lại bạn sẽ có ngay một tuyệt phẩm ẩm thực trên bàn ăn.
Nem chua ăn chơi, ngồi nhâm nhi chén rượu, cốc bia, cốc trà đá hay làm món chính dùng trong bữa cơm hàng ngày thì đều ngon tuyệt. Những chiếc nem được gói cẩn thận trong nhiều lớp lá chuối, vừa đảm bảo cho vận chuyển vừa mang tới khả năng bảo quản cực tốt cho phần thịt bên trong. Khi mua nem về bạn có thể ăn trực tiếp hoặc đem ra rán làm món nem chua rán, món ăn vặt khoái khẩu. Du lịch Thanh Hóa bạn sẽ bắt gặp những hình ảnh ai ai cũng tranh thủ mua vài chục nem chua về làm quà tặng cho người ở nhà hoặc mua về ăn dần. Nem chua cực kỳ dễ tìm mua với mức giá phải chăng dao động từ 70.000 VNĐ - 200.000 VNĐ/chục.
Chè lam Phú Quảng
Tại huyện Vĩnh Lộc, chè lam Phú Quảng truyền thống làm xao xuyến bao người con xa xứ và du khách từng đến Thanh Hóa. Buổi trà chiều của bà con nơi đây bình dị, yên bình bên ấm trà xanh và bên cạnh luôn có đĩa chè lam. Khung gian bắt đầu thoang thoảng hương trà, khiến người thưởng thức thả lỏng mà tận hưởng. Chè lam vị ngọt đậm nhưng không gây ké cổ, thơm phức mùi trà xanh và gừng. Ăn miếng chè lam bạn sẽ cảm nhận được sự diệu kỳ của hạt gạo, bánh dẻo dai nhưng vẫn mềm mại tan nhanh trong miệng đem tới vị ngọt hấp dẫn từ mật mía, hơi cay cay từ gừng. Chỉ bằng ấy những nguyên liệu thân thuộc, lành tính, không phẩm màu, không chất bảo quản, chè lam Phú Quảng thơm ngon chẳng thua kém gì những món bánh kẹo công nghiệp ngoài kia. Thưởng thức chè lam cùng thú vui nhâm nhi tách trà xanh, vị ngọt được lan tỏa chuyển sang thanh mát vì hai món này kết hợp lại với nhau chính là đại diện cho sự hoàn hảo trong ẩm thực.
Chè lam là món ăn vặt truyền thống cần lưu giữ và phát triển, mỗi gói chè lam có giá rẻ chỉ khoảng hai đến ba chục ngàn một gói. Món quà vô cùng lý tưởng để dành tặng những người bạn yêu thương khi kết thúc hành trình khám phá Thanh Hóa.
Chẻo nhệch
Chẻo nhệch ăn có ngon? Đây là món ăn Thanh Hóa khá đặc biệt, vị ngon đầy mới lạ, dành cho du khách ngày đầu thưởng thức. Nguyên liệu chính cũng vô cùng độc lạ, tường xương cá, người đầu bếp tỉ mỉ tách riêng phần thịt và xương, tận dụng xương để tạo ra món ăn thú vị.
Xương cá đem xay nhuyễn thành bột thật mịn, cho mẻ chua (gia vị cổ truyền làm từ cơm nguội) vào chưng. Chẻo nhệch giòn béo, dễ ăn thường được ăn kèm rau sống các loại, có thể ăn trực tiếp hoặc dùng để chế biến ra nhiều món ngon khác như: Nấu lẩu. gỏi cá nhệch, chẻo nhệch chiên giòn,...
Bánh gai Tứ Trụ
Chỉ với vài ngàn đồng cho chiếc bánh gai Tứ Trụ, đặc sản Sao Vàng - Thọ Xuân, món ngon mộc mạc tại mỗi phiên chợ, gánh hàng rong hay hàng quán bán các loại bánh truyền thống. Bánh gai Tứ Trụ nổi danh bởi tỷ lệ giữ phần vỏ và nhân, vỏ dày vừa phải bao lấy lớp nhân đậu xanh sánh mịn. Món bánh cấu thành từ 3 nguyên liệu chính bột gạo, lá gai và đậu xanh (đỗ xanh). Dưới bàn tay khéo léo của người thợ làm bánh, mỗi chiếc bánh đều được gói trăm cái như một, đẹp mắt. Lớp vỏ dẻo mềm, thơm mùi lá gai xen mùi lá chuối cắn một miếng là trúng ngay phần nhân đậu xanh ngọt ngào, bùi bùi.
Bánh gai Tứ Trụ là “của nếp” nên nhiều bạn không ăn được hoặc dễ ngấy ngán thì đừng vội gạch ra danh sách những món phải thử khi đến Thanh Hóa nhé. Vì bánh gai có độ ngọt vừa phải, thơm mùi lá gai, nên ăn 1 - 2 cái bạn vẫn thấy cuốn.
Mắm tép
Món ngon Thanh Hóa tiếp theo là mắm tép dân giã mà có sức hút không tưởng. Chỉ cần một thìa mắm tép chưng thôi bát cơm trắng cũng thành mỹ thực. Nguyên liệu chính làm mắm tép bao gồm: Tép, muối. Những con tép sau khi bắt về rồi đem ủ lên men trong khoảng thời gian nhất định. Mắm tép rất mặn và thơm nồng nên rất thích hợp làm món mặn trong bữa cơm của gia đình.
Mắm tép Thanh Hóa phong phú trong chế biến, ví dụ: mắm tép chưng thịt, mắm tép đậu phụ, mắm tép chấm rau củ luộc,...Tìm mua vài hũ mắm tép là bạn có thể dùng trong thời gian dài rồi, đây cũng là cách xưa bà con sáng tạo ra để bảo quản tép.
Canh lá đắng
Người dân tộc Mường sinh sống tại Thanh Hóa có món canh lá đắng thanh nhiệt giải độc, rất tốt cho sức khỏe. Lá đắng mọc nhiều trên vùng núi, bằng kinh nghiệm cổ truyền mà người dân nơi đây biết đâu là lá ăn được, dùng làm món ăn trong mâm cơm gia đình. Canh lá đắng đa dạng các loại nguyên liệu gồm: Lá đắng, thịt lợn nạc, lòng lợn, lòng gà và gia vị nêm nếm thông thường.
Lá đắng thon dài được sơ chế sạch sẽ, đem cắt thành khúc vừa ăn, lòng và thịt cũng làm sạch đem luộc rồi khi chín thả lá đắng vào sau để nấu chín. Vị đắng lan tỏa vào các nguyên liệu khác khiến nồi canh mang theo vị đăng đắng dễ ăn, càng ăn bạn sẽ cảm giác được vị tê đầu lưỡi rồi vị ngọt đan xen, dễ ăn chứ không khó như một số người thường nghĩ.
Gỏi cá Sầm Sơn
Du lịch Sầm Sơn là phải thử ngay món gỏi cá, đậm đà hương biển bao la. Người dân ven biển sẽ đánh bắt và tuyển chọn những loại cá tươi nhất, thịt chắc để lấy lọc ra phần thịt cá ngon dùng làm gỏi. Cách làm gỏi cá Sầm Sơn khá nhanh và đơn giản. Trước tiên, bạn làm sạch cá, dùng dao nhọn tách khéo léo phần thịt và xương. Bước sau là ướp cá cùng hỗn hợp (thính gạo + nước cốt chanh), để trong vài phút cho cá ngấm gia vị, người ta quay ra làm nước chấm thần thánh không thể thiếu.
Nước chấm được làm từ da cá, thịt ba chỉ, trứng vịt, tỏi khô, mẻ, nước mắm, muối ăn và đường. Tất cả những nguyên liệu này tạo nên một loại nước sốt màu đỏ vàng đậm đà thơm ngon khó cưỡng, đặc sền sệt. Để ăn gỏi cá Sầm Sơn chuẩn vị, món ngon này phải đi kèm với: Rau sống (xà lách, rau húng, ngò, răm và đinh lăng), chuối xanh thái lát, khế chua thái mỏng vừa miệng ăn. Như vậy bạn có ngay miếng gỏi cá mùi thơm, vị ngọt tự nhiên kết hợp với vị cay cay của nước chấm và thanh mát từ các loại rau, chua chua cộng thêm chút chan chát của chuối, khế. Một chiếc gỏi cá làm nức lòng người hâm mộ hải sản, rất lý tưởng để ăn vào những ngày hè nóng bức nên du khách có dịp đến Sầm Sơn tắm biển có thể ghé ngay qua các quán để thưởng thức nhé.
Ốc mút chùa Thanh Hà
Xuýt xoa đặc sản xứ Thanh với món ốc mút chùa Thanh Hà nức tiếng bốn phương. Ai đi qua phố Bến Ngự vào buổi cuối chiều khi hoàng hôn ló rạng sẽ ngửi thấy hương ốc chua cay thơm nức cả con đường gần chùa Thanh Hà, tụ điểm ăn uống của người sành ăn ốc và đồ ăn vặt. Tại sao gọi là ốc mút? Chính cách ăn đặc biệt cũng là điểm thu hút, khi bước vào quán thực khách sẽ được phát một chiếc kìm, dùng để cắt phần đuôi của ốc. Lúc ăn bạn chỉ cần hút ốc từ phần đuôi là được, bởi kết cấu đuôi nhọn dài của ốc mùi thì dùng vật nhọn khiều như bình thường thì không khả thi. Ốc mút luộc, ốc mút xào xả ớt, ốc mút sốt me,...những món ăn quen thuộc, nhưng khiến ai ăn cung mê đắm bởi vị chua cay xen lẫn vị ngọt tươi mát của thịt ốc.
Nem nướng Thanh Hoá
Khác với nem nướng Nha Trang trứ danh, nem nướng Thanh Hóa lại nổi bật theo cách riêng mà không hề trùng lặp. Nguồn gốc xuất phát từ mảnh đất Thọ Xuân, nem nướng ở đây người dân dùng thịt lợn ngon, thính lợn, bì lợn, lá đinh lăng, lá chuối. Nghe hơi giống với nem chua đúng không? Nhưng thực chất khi trộn những nguyên liệu này lại gói trong những chiếc lá chuối tươi ủ trong vài ngày thì còn phải trải qua công đoạn đem lên nướng chín.
Phần nem nướng với tỉ lệ thịt, thính, bì vừa phải, có lá đinh lăng quyện lại tạo ra hương vị đặc trưng, chua có, ngọt có, mặn có, hấp dẫn đến miếng cuối cùng. Món ăn này chấm với tương ớt, ăn với bún hoặc cơm đều hợp.
Bánh răng bừa
Bánh răng bừa là bánh gì? Đây là loại bánh truyền thống được gói bằng lá dong xanh, mệnh danh là bánh tiến vua. Nguyên liệu đơn giản; bột gạo tẻ, thịt ba chỉ. mộc nhĩ (nấm tai mèo), hạt tiêu, mắm, muối. Bánh có hình dáng thon dài, đem hấp chín, thành phẩm bánh mềm mịn, nhân bên trong tròn vị, thơm mùi lá dong. Giá của mỗi chiếc bánh chỉ vài ngàn đồng, du khách tìm mua dễ dàng tại khu chợ truyền thống, quán bán đồ ăn sáng,...Ăn bánh răng bừa ngon hơn với nước chấm chua ngọt (nước mắm, đường, chanh và ớt), ăn cuốn khỏi bàn.
Văn hóa ẩm thực phong phú của xứ Thanh còn thể hiện qua rất nhiều món ăn đặc sắc khác mà trong những bài viết sau VietSense Travel sẽ chia sẻ với các bạn. Ngoài thưởng thức tại chỗ, bạn cũng có thể mang về những đặc sản trong 10 món ngon Thanh Hóa trên làm quà tặng cho người thân, bạn bè, đồng nghiệp. Đây không chỉ là món quà độc đáo mà còn là cách để chia sẻ và giới thiệu văn hóa, con người đến mọi người sau chuyến du lịch ý nghĩa.
Đinh Hoàng Lâm
