Lăng Gia Long, hay Thiên Thọ Lăng, là một khu lăng tẩm lớn được xây dựng để tưởng nhớ vua Gia Long - nhà sáng lập Triều Nguyễn, tại xã Hương Thọ, thành phố Huế. Ban đầu, Lăng Gia Long chỉ là nơi mai táng bà Thừa Thiên Cao Hoàng hậu - chính phi của vua, và sau đó được mở rộng thành một quần thể nhiều lăng tẩm khác nhau.

Khoảng thời gian hoàn tất việc xây dựng Lăng Gia Long ước chừng khoảng 6 năm kể từ khoảnh khắc bà Cao Hoàng hậu qua đời vào ngày 21 tháng 2 năm 1814. Nhà vua Gia Long đã sai các quan trong Khâm Thiên Giám đi chọn đất để xây dựng khu lăng mộ cho vợ mình. Ban đầu, Lăng Gia Long chỉ có một vài lăng tẩm, nhưng sau đó được mở rộng đến chu vi lên đến 11.234,40 mét, gồm nhiều lăng tẩm khác nhau. Khu Lăng Gia Long bao gồm một số lăng tẩm nổi tiếng như:

• Lăng Quang Hưng, nơi an nghỉ của bà Thái Tông Hiếu Triết Hoàng hậu, vợ thứ hai của Chúa Hiền Vương Nguyễn Phúc Tần.
• Lăng Vĩnh Mậu, nơi an nghỉ của bà Anh Tông Hiếu Nghĩa Hoàng hậu, vợ của Chúa Nghĩa Vương Nguyễn Phúc Thái (Trăn).
• Lăng Trường Phong, nơi an nghỉ của Túc Tông Hiếu Ninh Hoàng đế Nguyễn Phúc Thụ (Chú).
• Lăng Thoại Thánh, nơi an nghỉ của bà Hưng Tổ Hiếu Khương Hoàng hậu, vợ thứ hai của Nguyễn Phúc Côn (Luân) và là thân mẫu của Vua Gia Long.
• Lăng Hoàng Cô, nơi an nghỉ của Thái Trưởng Công chúa Long Thành, chị ruột của Vua Gia Long.
• Lăng Thiên Thọ, nơi an nghỉ của Vua Gia Long và vợ ông.
• Lăng Thiên Thọ Hữu, nơi an nghỉ của bà Thuận Thiên Cao Hoàng hậu, vợ thứ hai của Vua Gia Long và mẹ của Vua Minh Mạng.
• Những lăng tẩm này không chỉ là nơi an nghỉ của các vị vua, hoàng hậu và các thành viên hoàng gia mà còn là một phần quan trọng trong lịch sử và văn hóa của đất nước. Chúng thể hiện sự giàu có, quyền lực và tinh hoa kiến trúc của triều đình nhà Nguyễn. Các du khách khi đến thăm khu Lăng Gia Long sẽ được trải nghiệm không chỉ về kiến trúc đặc sắc mà còn là khám phá lịch sử và văn hóa của Việt Nam.

Khu lăng Thiên Thọ Sơn, nằm ở vùng trung tâm miền Trung của Việt Nam, là một khu vực đặc biệt với 42 đồi núi lớn nhỏ, mỗi đỉnh đều có tên gọi riêng. Trong số đó, Đại Thiên Thọ là ngọn núi lớn nhất và được xem là tiền án của khu lăng, từ đó khu vực này được đặt tên là Thiên Thọ Sơn. Các đồi núi trong khu vực này đã được quy hoạch và xây dựng trong khu vực quân sự với diện tích lên đến 28 km2.

Không chỉ là một khu vực quân sự, Thiên Thọ Sơn còn là một trong những điểm đến du lịch hấp dẫn của miền Trung. Khung cảnh tại đây rất đẹp mắt, với dãy núi trải dài từ chân dãy Trường Sơn đến bờ Tả Trạch - nơi sông Hương và sông Giang hợp lưu. Nếu bạn đến đây vào mùa thu, bạn sẽ được chiêm ngưỡng cảnh sắc thiên nhiên tuyệt đẹp khi những cây lá đổi màu tạo nên một bức tranh màu sắc rực rỡ. Ngoài ra, khu vực này còn có nhiều địa điểm du lịch thú vị khác như đền thờ, nhà thờ, và khu di tích lịch sử.

Vua Gia Long, vị vua đầu tiên của triều đại Nguyễn ở Việt Nam, được biết đến là người đã có công thực hiện việc thăm dò, định vị, quy hoạch, thiết kế và giám sát tiến độ thi công tại khu lăng này. Tuy nhiên, theo sử cũ, vị trí đặc biệt của khu lăng này được tìm ra bởi thầy Địa lý Lê Duy Thanh, con trai của nhà bác học Lê Quý Đôn. Ông đã tập trung mọi ảnh hưởng tốt lành từ nhiều núi đồi bao quanh và tin rằng ảnh hưởng này sẽ còn tồn tại trong suốt 10 ngàn năm tới.

Khu lăng này được xem là một khu vực quan trọng trong lịch sử Việt Nam. Nó là một ví dụ điển hình cho sự kết hợp giữa kiến trúc và thiên nhiên. Cảnh quan tuyệt đẹp của khu vực đã thu hút rất nhiều du khách và người yêu thích lịch sử đến thăm quan và khám phá.

Khu lăng tẩm của vua nằm trên một quả đồi rộng lớn, có cảnh quan đẹp với ngọn Đại Thiên Thọ án ngữ phía trước và 7 ngọn núi phía sau làm hậu cảnh. Bên trái và bên phải khu lăng là "Tả thanh long" và "Hữu bạch hổ" với mỗi bên có 14 ngọn núi tương ứng. Khu lăng được chia thành 3 khu vực khác nhau.

Nằm trong khu lăng Thiên Thọ Sơn - một trong những di sản văn hóa quan trọng của Việt Nam, khu vực trung tâm được coi là nơi lăng mộ của vua và bà Thừa Thiên Cao Hoàng hậu. Tất cả khách du lịch cần phải đi ngang qua sân chầu và các hàng tượng đá uy nghiêm với 7 cấp sân tế là Bửu Thành ở đỉnh đồi để có thể đến được khu vực trên. Các hàng tượng đá này được tạo hình theo các con thú, hoa lá và quân đội, tượng trưng cho sự hùng mạnh và quyền uy của triều đình Nguyễn.

Khi đặt chân lên Bửu Thành, du khách sẽ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp tuyệt vời của khu vực trung tâm với hai ngôi mộ đá được đặt song song nhau. Những ngôi mộ này được thiết kế theo phong cách kiến trúc của người Việt Nam, kết hợp giữa kiến trúc cổ và hiện đại. Hình ảnh của vua và bà Thừa Thiên Cao Hoàng hậu được chạm khắc trên mặt đá mộ, truyền tải những giá trị văn hóa sâu sắc về sự thủy chung, tình yêu và hạnh phúc gia đình.

Ngoài hai ngôi mộ đá này, khu vực trung tâm của Thiên Thọ Sơn còn có nhiều công trình kiến trúc đẹp mắt khác như cổng đình, đền thờ, nhà thờ và lăng tẩm. Các công trình này đều được xây dựng với sự tinh tế và hoàn hảo trong từng chi tiết, thể hiện sự kiên trì và chăm chỉ của những người lao động trong quá trình xây dựng.

Trong quan niệm của người Việt Nam, "Càn Khôn hiệp đức" có nghĩa là sự thống nhất và đoàn kết giữa hai thế giới: thiên đường và trần gian. Ngôi mộ đá của vua và bà Thừa Thiên Cao Hoàng hậu được đặt song song nhau theo quan niệm này, tượng trưng cho sự hòa hợp và hạnh phúc của một cặp vợ chồng đích thực.

Khu vực trung tâm của Thiên Thọ Sơn không chỉ là một nơi lưu giữ những giá trị văn hóa, lịch sử quan trọng của Việt Nam mà còn là một điểm đến thu hút nhiều du khách trong và ngoài nước. Với vẻ đẹp tuyệt vời, sự kiên trì và tinh tế trong từng chi tiết kiến trúc, khu vực này chắc chắn sẽ làm hài lòng cả những khách du lịch khó tính nhất.

Đến thăm Lăng Vua Gia Long, du khách sẽ được trải nghiệm một không gian tĩnh lặng, đầy cảm hứng để suy ngẫm về cuộc sống và cuộc đời. Khu vực lăng mộ được thiết kế với sự tinh tế và hoàn hảo, tạo nên một bức tranh thiên nhiên thật tuyệt đẹp, như một biểu tượng cho sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Những cây cối xanh mát và các tảng đá khổng lồ bao quanh lăng mộ, tạo nên một không gian yên bình và trong lành.

Không chỉ là một địa điểm tâm linh đặc biệt, Lăng Vua Gia Long cũng là một tuyệt tác kiến trúc, thể hiện rõ sự tinh tế và sáng tạo của những kiến trúc sư người Pháp. Với kiến trúc tân cổ điển, công trình được xây dựng bằng đá xanh, tạo nên một vẻ đẹp thanh nhã, sang trọng và trang nghiêm. Mỗi chi tiết của công trình đều được chạm khắc tỉ mỉ, tạo nên một không gian trang nghiêm và trang trọng, thể hiện sự kiên trì và chăm chỉ trong quá trình xây dựng.

Với vẻ đẹp tuyệt vời và giá trị lịch sử quan trọng của nó, Lăng Vua Gia Long chắc chắn sẽ là một điểm đến không thể bỏ qua cho những ai yêu thích kiến trúc, lịch sử và văn hóa Việt Nam. Bên cạnh đó, đây còn là một địa điểm lý tưởng để tìm về bình yên và sự tĩnh lặng giữa nhịp sống hối hả của thành phố.

Lăng Vua Gia Long được công nhận là di tích cấp quốc gia loại hình kiến trúc nghệ thuật, vì những giá trị lịch sử và nghệ thuật đặc sắc mà nó mang lại. Quyết định số 2890-VH/QĐ ngày 27/9/1997 của Bộ Văn hóa và Thông tin đã chính thức công nhận sự quan trọng của công trình này, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của dân tộc.

Lăng Vua Gia Long là một trong những công trình kiến trúc quan trọng của Việt Nam, mang trong mình một sự tinh tế và sáng tạo đặc biệt. Từ những bức tượng đá rực rỡ cho đến những tấm bia đá khắc chép những sự kiện quan trọng trong lịch sử đất nước, mỗi tác phẩm trong khuôn viên lăng mộ đều mang trong mình một giá trị văn hóa và tinh thần đặc biệt.

Với việc được công nhận là di tích cấp quốc gia, Lăng Vua Gia Long đã được đánh giá cao về giá trị văn hóa và nghệ thuật của nó, đồng thời, đóng góp quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị tinh thần của dân tộc. Những công trình kiến trúc quan trọng như Lăng Vua Gia Long sẽ tiếp tục được đánh giá và bảo tồn trong tương lai, để các thế hệ sau có thể tiếp tục tìm hiểu và khám phá những giá trị lịch sử và nghệ thuật đặc sắc của đất nước.