Hang Tám Cô (8 người thanh xiên xung phong thời kháng chiến) nằm trên đường 20 (dài 125 km từ Phong Nha (Quảng Bình) đi Aky, Ta Lê đến Phulanhich (tỉnh Khammuane, Lào)) - một phần của Đường Trường Sơn huyền thoại (Tại đây, Mỹ đánh phá ngày đêm nhằm cắt đứt nguồn tiếp tế của miền Bắc cho miền Nam), tọa lạc thuộc xã Tân Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình.

Cách trung tâm thành phố Đồng Hới khoảng chừng 55km về phía Tây Bắc. Hang động nhỏ bé này là nơi đã ghi dấu sự hy sinh to lớn và anh dũng của 04 cô gái và 04 chàng trai xung phong trẻ tuổi trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, giành độc lập cho dân tộc ta.

Câu chuyện về sự hy sinh của 04 cô gái và 04 chàng trai thanh niên xung phong ở đây là một câu chuyện khiến người nghe không khỏi xúc động và cảm thấy vô cùng biết ơn những cô gái trẻ này, đã không màng đến sự sống và tuổi trẻ đi hy sinh thân mình cứu nước. Nhiều khách du lịch khi đến đây đã không cầm được nước mắt khi được nghe kể lại câu chuyện hy sinh của 04 cô gái và 04 chàng trai thanh niên xung phong, tuổi từ 18 - 20, quê cùng huyện Hoằng Hóa - Thanh Hóa vào tháng 11 năm 1972.

Trong ngày máy bay Hoa Kỳ "cày xới" tuyến đường, hết lượt này đến lượt khác, khi máy bay đi đội thanh niên xung phong lại xông ra làm đường sau đó rút về hầm khi có báo động. Ngày đó, là ngày đất lửa 14 tháng 11 năm 1972, khi Mỹ thả rất nhiều bom B52 xuống tuyến đường 20 huyền thoại. Để tránh được những sự tàn phá lớn từ những quả bom khi nó phát nổ, nhóm thanh niên xung phong này đã chạy vào một hang đá gần đó. Một loạt những quả bom B52 đó đã giết chết 05 chiến sĩ pháo binh ở lối vào. Ngay sau đó, một tiếng nổ kinh hoàng vang lên, những biệt đội khổng lồ đổ ập xuống bịt kín miệng hang gồm 8 thanh niên xung phong gồm 4 nam và 4 nữ. Khi khói tan, các đơn vị khác chiến đấu gần đó nhận ra rằng cánh cửa dẫn đến Hang Tám Cô đã bị bịt kín bởi hàng trăm tấn đá khổng lồ. Khi đến nơi, họ chỉ nghe thấy tiếng khóc của những người đồng đội từ sau những tảng đá khổng lồ đó. Dù đã làm tất cả mọi cách có thể nhưng các đồng đội khác đã chẳng thể mở được lối cho các anh các chị trở về. Và cứ thế, sau 09 ngày đêm đào bới trong vô vọng, tiếng thở cuối cùng đã tan vào hư không.

Ba chiếc xe tăng đã được điều động đến với hy vọng giải cứu những người trong hang. Xe tăng nháo nhào, dây cáp căng ra, cưa máy lao vào lửa nhưng đất đá vẫn trơ ra, không tài nào đưa chúng ra khỏi miệng hang để cứu các chiến sĩ quật cường đang nằm sâu dưới đó. Một phương án khác đã được các đồng đội đưa ra đó chính là làm nổ mìn để phá đá. Sau một lúc cân nhắc, người chỉ huy cao nhất lúc bấy giờ đã không đồng ý với ý kiến này. Bởi vì áp suất đủ để có thể nổ và phá vỡ được những tảng đá khổng lồ đó gần như chắc chắn sẽ giết chết những chiến sĩ ở trong hang động đó.

Và tiếp theo những ngày sau đó, đội chiến sĩ gồm tám anh em đã tiếp tục quanh quẩn và khám phá những lối ra ở trong hang và mong muốn tìm được một cơ hội sống sót dù là nhỏ nhoi nhât. Những người chiến sỹ này đã rất cố gắng tìm ra các khe hở, khe nứt trên vách đá để có thể thoát ra khỏi hang nhưng họ đã không thành công. Sau 08 ngày đêm dài hơn bao giờ hết thì những chiến sĩ can trường này đã hy sinh oanh liệt, anh dũng trong hang.

Đâu đó từ trên cao, lời các chị các anh như vọng về, hòa cùng lời sông núi: Những người ở lại, hãy sống thay phần của chúng tôi !!!

“Thân ngã xuống thành đất đai Tổ Quốc
Hồn bay lên hóa linh khí Quốc Gia”

Mỗi khi gần đến ngày hy sinh của các Anh hùng Liệt Sỹ thì cây chuối trước cửa hang lại mọc ra 08 nải chuối lớn.

Mãi đến năm 1996, khi con đường qua đây đã được khai quật và trở nên thông thoáng thì hài cốt của 8 liệt sĩ mới được đưa ra khỏi hang. Đồng thời, hài cốt của họ cũng được an táng cùng với 05 chiến sĩ pháo binh anh dũng đã tử trận trong trận bom ác liệt vào ngày 14 tháng 11 năm 1972.

Hang Tám Cô đã trở thành một trong những điểm du lịch tâm linh bên trong vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước đến thăm nơi này hàng năm. Cũng trên cung đường vào Hang Tám Cô, du khách cũng có thể thuê xe máy với dịch vụ cho thuê xe máy uy tín tại Phong Nha hoặc ô tô riêng từ Huế đến Phong Nha để có thể tham quan thêm các địa điểm nổi tiếng khác ở Quảng Bình như Hang Tối, Động Thiên Đường - một trong những hang động đẹp nhất Quảng Bình hang Sơn Đoòng,... Người dân Việt Nam luôn luôn ghi nhớ công ơn lớn lao của những chiến sỹ đã hy sinh vì độc lập dân tộc của dân tộc Việt Nam ta.

Nguyễn Lan Anh