Hang Quân Y hay còn gọi là bệnh viện Quân Y nằm trên đảo Cát Bà được xây dựng từ thời chống Mỹ đã trở thành niềm tự hào của Quân y Việt Nam. Ngày nay, đây không còn là bệnh viện, nhưng giá trị lịch sử của hang vẫn còn. Hơn nữa, còn có dấu vết của một thời lịch sử huy hoàng.

Hang Quân Y

Nằm cách trung tâm thị trấn Cát Bà khoảng 15km, hang Quân y viện được xây dựng trên địa bàn phường Trân Châu, thuộc Vườn quốc gia Cát Bà, lối ra khỏi hang là phía bên kia núi với lối đi thoai thoải, cây cối bao quanh. Động được hình thành với cấu trúc đặc biệt là đá vôi và thạch anh do trầm tích ven biển tạo thành cộng với những khối thạch nhũ lung linh đủ hình thù tự nhiên tạo nên không gian huyền ảo, thơ mộng.

Trước đây hang có tên là Hùng Sơn được đặt theo tên một vị tướng nhà Trần đã đánh trận Bạch Đằng lịch sử và là người đã phát hiện ra hang. Trong chiến tranh chống Mỹ, khoảng những năm 1960 hang được xây dựng thành bệnh viện cho thương binh và là nơi trú ẩn tránh bom đạn cho người dân địa phương cũng như người dân đảo Bạch Long Vỹ lân cận, hang có sức chứa 100 bệnh nhân. Ngoài 17 phòng chức năng còn có hồ bơi, rạp chiếu phim và nhà kiểm tra thể lực. Sau chiến tranh, người dân địa phương vẫn đến đây trú ẩn trong những trận bão.

Kiến trúc và giá trị lịch sử của hang

Hang Quân y thực sự là một kiệt tác của thời chiến, vì công trình được xây dựng hoàn toàn bên trong núi, một bệnh viện tạm bợ được xây dựng trong hang với sức chứa điều trị lên đến 100 người. Công trình có độ cao khoảng 120m so với mực nước biển với cửa chính hướng ra thung lũng Khe Sâu, bệnh viện là nơi lý tưởng để phục hồi chức năng. Bệnh viện được xây dựng với sự hỗ trợ của các chuyên gia xây dựng Trung Quốc.

Bệnh viện Quân Y đã trải qua bao thăng trầm của lịch sử, những công trình kiến ​​trúc hang động của bệnh viện vẫn còn nguyên vẹn. Công trình được xây dựng khép kín bằng bê tông cốt thép, chiều dài giữa hai động khoảng 200 mét, được thiết kế có cửa trước hướng Tây, cửa sau quay về hướng Đông. Qua ba lớp cửa dày đặc là bệnh viện gồm 3 tầng, trong đó tầng 1 là khu chính với 14 phòng chức năng như phòng mổ, phòng chờ và phòng thuốc, tầng 2 là rạp chiếu phim và phòng tập, kiểm tra thể lực, tầng 3 là sảnh đón tiếp, phòng cho lính canh và sĩ quan. Được xây dựng như một bệnh viện thời chiến, hang Quân y được trang bị hệ thống ra vào, thoát nước, thông gió ... hoàn hảo. Trong hang có dấu vết của những thanh gỗ ốp vào tường làm tủ thuốc, lối thoát hiểm từ tầng 3 xuống tầng 1 dẫn ra cửa sau ẩn hiện sau những măng đá lớn ở lưng núi. Động Quân Y đại diện cho một bệnh viện Quân Y lớn thời chiến với đầy đủ trang thiết bị và khu điều trị cho hàng trăm người.

Trước đây từng có một người lính già làm hướng dẫn viên trong hang động và kể cho du khách những câu chuyện tích cực của mình về thời chiến, người lính này không còn ở đó nữa do tuổi già sức yếu. Du khách đến với hang động khó tin lại có một bệnh viện hiện đại như vậy trong những ngày chiến tranh khắc nghiệt.

Những năm gần đây, hoạt động khám phá hang động ở Cát Bà ngày càng thu hút nhiều du khách, hệ thống hang động với các tour du lịch sinh thái, cộng đồng, đi bộ đường dài ... ở Việt Hải, Trân Châu ... đang đóng góp vào sự phát triển du lịch của Cát Bà. Đặc biệt, với giá trị lịch sử và giá trị kiến trúc được hình thành bởi sự kết hợp giữa bàn tay thiên nhiên và con người, hang Quân y đang trở thành địa điểm hấp dẫn trong hành trình của những trải nghiệm đến với hòn đảo Cát Bà xinh đẹp.

PV & BT: Đào Thị Việt Hà