Thắng cố là món ăn rất đặc trưng và đặc biệt của các dân tộc sống ở miền núi Việt Nam, mang lại sự chân thực và hương vị hoang dã trong từng nguyên liệu. Món ăn này có thể không phù hợp với khẩu vị của một số người, đặc biệt là những người đến từ phương Tây, do công thức chế biến đặc biệt của nó. Tuy nhiên, rất đáng để thử bởi hương vị độc đáo, và bạn có thể được vừa ăn ngon lành một tô thắng cố nóng hổi vừa kết bạn với những người dân địa phương thân thiện.Hãy cùng VietSense Travel tìm hiểu về món ăn mới lạ này nhé!

Thắng cố Tây Bắc - Món ăn độc lạ của vùng Tây Bắc

Nguồn gốc món thắng cố Tây Bắc

Thắng cố bắt nguồn từ Vân Nam, một tỉnh lớn phía nam của Trung Quốc; về sau nó xuất hiện ở Việt Nam và là món ăn đặc trưng của người dân tộc miền núi Việt Nam đến từ Sa Pa ở Tây Bắc Việt Nam. Nhưng nó có thể được tìm thấy ở bất cứ nơi nào người H'mông sinh sống vì được biết tới qua cách nấu độc đáo của người Mông cư trú ở vùng núi Tây Bắc.

Tên món hầm này có nghĩa là “nồi nước lớn”. Hương vị riêng biệt của món ăn bắt nguồn từ một loại nước sốt đặc biệt được làm từ nhiều loại gia vị và vị hơi đắng. Thắng cố cực kỳ nổi tiếng ở khu vực miền núi Hà Giang vào những ngày se lạnh, được người đồng bào dân tộc ở đây vô cùng yêu thích.

Mang đến nhiều hương vị đa dạng, Thắng cố được phục vụ như một loại nước dùng đậm đà và béo ngậy kết hợp giữa thịt, sả, tiêu và các loại rau thơm miền núi. Chỉ với 20.000 đồng, bạn có thể thưởng thức thắng cố khi đi chợ Đồng Văn, Mèo Vạc hay Lũng Cú, Hà Giang.

Món thắng cố Tây Bắc nấu từ những nguyên liệu nào?

Trước đây, trong truyền thống món ăn này chỉ được nấu với thịt ngựa. Nhưng về trải qua thời gian những người dân ở đây đã biến tấu để hợp với khẩu vị của du khách miền xuôi, và từ đó thay thịt ngựa món ăn này có thể được sản xuất bằng cách sử dụng hỗn hợp thịt, xương và nội tạng của ngựa (thường xuyên nhất), bò, lợn hoặc trâu giúp khách phương xa có thể thưởng thức dễ dàng.

Tóm lại, món thắng cố là món ăn được nấu từ xương, thịt và các cơ quan động vật như ngựa, trâu, bò, lợn, dê,...sau đó thêm các loại rau như bắp cải, sả, su su, lá ớt và các loại trái cây có vị cay như thảo qua, địa diên cũng được đưa vào món ăn và được hầm kĩ trong vài giờ.

Giai thoại về món thắng cố ai cũng nên biết

Theo như lời kể từ các bô lão người Mông truyền miệng kể lại cho con chaú họ thì ngày xưa lúc còn chiến tranh loạn lạc, phân chia tranh cướp đất đai người phương Bắc đã đánh đuổi người Mông buộc họ phải di cư xuống phía Nam để sinh sống. Bởi vì nhiều ngày lang thang di cư họ đã rất mệt và đói, trong lúc đó có một con ngựa đã xuất hiện và nói với họ rằng hãy giết nó mà lấy thịt da nó nấu lên mà ăn. 

Người Mông lúc đó không có sự lựa chọn nào khác và họ đã làm theo sau khi giết con ngựa mổ bụng lấy thịt, xương và nội tạng nấu chung lên với nhau, da để bọc làm nồi nấu. Và cũng nhờ có con ngựa đó xuất hiện đúng lúc đã cứu đói cho họ, để họ tiếp tục chặng đường di cư vượt sông lội suối leo quả núi này qua núi khác tìm đến mảnh đất phương Nam trù phú mà sinh sống bình yên đến bây giờ.

Tại sao có tên là Thắng Cố

Theo người H'Mông xưa, cái tên “Thắng Cố” – một cách phát âm khác “Cơ Thắng” hay “Thảng Cố” – có nguồn gốc từ tiếng Hán. “Thắng” có nghĩa là canh, “Cố” có nghĩa là cái chảo lớn nên chúng ta có thể hiểu “Thắng Cố” là món súp nấu trong chảo lớn.

Món thắng cố Tây Bắc được chế biến rất độc đáo

Trong chuyến du lịch Hà Giang, bạn sẽ bị ấn tượng bởi tô thắng cố, tô đậu to đùng ở những phiên chợ đầy màu sắc như Bắc Hà, Đồng Văn,…Từ “Thắng Cố” trong tiếng H'Mông dịch ra là “nồi nước lớn”. Từ những con ngựa bị làm thịt sau khi ốm đau hoặc già đi do làm việc. 

Thực tế, thắng cố truyền thống không phải là món ăn dễ nuốt đối với hầu hết khách du lịch nhưng cũng không có hương vị nơi nào có thể sánh bằng, độc đáo như nó. Món ăn được làm từ thịt ngựa và nội tạng của nó.

Nguyên liệu chính là xương, thịt và nội tạng của ngựa. Cách nấu thắng cố truyền thống chỉ dùng thịt ngựa nhưng ngày nay người H'Mông còn dùng thịt bò, thịt trâu. Nội tạng và thịt ngựa được rửa sạch trước, ướp sau đó chiên chín. Tiếp theo là đổ nước vào chảo. Sau khi nước sôi khoảng một giờ, cho thêm huyết ngựa luộc vào.

Kỹ thuật làm nó khá đơn giản. Toàn bộ nội tạng, xương trâu, bò, ngựa… được cắt thành từng miếng nhỏ. Sau đó, những miếng này được cắt nhỏ và chiên trong chảo dầu mỡ riêng rồi để ráo trộn với các loại gia vị đặc biệt được người Mông ưa chuộng, đem tất cả vào chảo xào rồi đổ nước lên bếp đun trong nhiều giờ, khi chín thì điều chỉnh lại, cho lửa nhỏ hơn. Hương vị ban đầu cực kỳ hăng nhưng được hóa giải bằng nhiều loại gia vị khác nhau.

Người H'Mông ở Hà Giang nấu thắng cố cho nhiều người cùng ăn trong một chiếc chảo lớn. Chảo nấu thắng cố thường to và cũ. Họ cho rằng Thắng Cố là món ăn dành cho những bữa tiệc vui vẻ khi tụ tập hầu hết người thân, bạn bè nên món ăn này trở nên đặc biệt và ý nghĩa.

Hầu hết đàn ông H'mông đều thưởng thức thắng cố bằng rượu chưng cất từ ​​ngô lên men. Phụ nữ H'mông dùng đĩa Men Men. Ngày nay, để món ăn trở nên dễ ăn hơn, thắng cố được nấu cùng các loại thịt khác như thịt trâu, thịt dê hay thậm chí là thịt lợn. Sẽ ngon hơn rất nhiều nếu bạn ăn thắng cố cùng với các loại rau tươi như sả, su su, bắp cải, lá ớt. 

Nếu đúng chuẩn, khoảng 12 loại gia vị truyền thống khác nhau của người dân tộc thiểu số như gừng, bạch đậu khấu, vỏ quýt và lá chanh được thêm vào để món ăn này thêm đậm đà hương vị.

Nếu bạn đi du lịch trải nghiệm bằng xe máy thì bạn sẽ thấy món thắng cố hiếm khi có trong thực đơn của các nhà hàng bình dân, hoặc có trong thực đơn nhưng lại không ngon. Tốt nhất bạn nên đến nhà người dân địa phương để thưởng thức đặc sản này.

Cách làm nước chấm thắng cố Tây Bắc đơn giản

Do cơ bản thắng cố đã được ướp kĩ và có vị đậm đà đặc trưng rồi nên việc yêu cầu có nước chấm hay không là do sở thích. Và nước chấm thắng cố cũng không cần quá cầu kỳ, bạn chỉ cần có tí muối trắng hoặc bột canh gói sẵn, cắt thêm ớt cay cay và nếu thích bạn có thể thêm chanh và tiêu, ngoài ra nhiều người họ thích ăn cùng với chút nước xì dầu, ớt và tỏi băm nhuyễn.  

Thưởng thức món thắng cố Tây Bắc đúng điệu dân địa phương

 Mùi thơm của bạch đậu khấu, hạt dổi và sả kết hợp với vị béo ngậy của thịt làm ấm không gian trong tiết trời se lạnh. Đàn ông Mông đi chợ Đồng Văn mong được ăn một bát thắng cố và uống vài bát rượu cùng bạn bè. Người ta tin rằng ai có nhiều bạn bè sẽ được mời nhiều rượu. Người về chợ say khướt là người tốt vì có nhiều bạn bè.

Người Mông thường dẫn theo đàn ông, đi chợ mua thêm bát rượu, Thắng Cố có thể mời bạn bè cùng nhau vui chơi. Ăn Thắng Cố phải ngồi xổm, đặt thức ăn lên một tấm gỗ dài và ăn bằng thìa gỗ. Bên cạnh luôn là bát muối cùng với ớt tươi ngâm chua cay. Một muôi thắng cố nóng hổi thêm chút muối ớt sẽ rất đậm đà. Ăn uống phải có bạn bè hỏi thăm chuyện gia đình, chúc nhau sức khỏe và cười đùa chợ phiên. Uống rượu đến mức ngà ngà say sẽ hát và thổi kèn. 

Thưởng thức Thắng Cố: Mua ở đâu chuẩn vị đặc trưng Tây Bắc?

Du lịch Hà Giang, cuối tuần ghé thăm thị trấn Đồng Văn để tham gia phiên chợ đầy màu sắc tại đây, khai mạc vào sáng Chủ nhật. Tham gia phiên chợ này, uống rượu ngô và ăn thắng cố là hoạt động không thể thiếu để khám phá văn hóa nơi đây.

Hương thơm của bạch đậu khấu, các loại hạt vùng và sả hòa quyện với vị thịt nếm có thể sưởi ấm không khí se lạnh nơi đây. Đàn ông H'mông ở chợ Đồng Văn đều mong muốn được thưởng thức bát thắng cố và rượu cùng bạn bè. Người dân địa phương cho biết, đi chợ về càng say, họ càng vui vì có nhiều bạn bè. 

Cổng chợ Đồng Văn đã được cơ cấu lại, trông giống chợ đồng bằng nhưng vẫn giữ được không khí truyền thống. Bước vào giữa chợ, xung quanh có nhiều gian hàng bán thắng cố, thậm chí có treo nửa con bò, con lợn. Hơn nữa, những lon rượu nhựa ở quầy bên cạnh thực ra đã được chở tới đây từ sáng sớm hoặc đêm hôm trước. 

Giữa trung tâm chợ, bạn sẽ thấy nhiều người quây quần quanh một bàn ăn thắng cố và nói chuyện vui vẻ với nhau. Trên bộ bàn ghế cũ, một chiếc chảo lớn có nội tạng ngựa như tim, phổi, dây thần kinh, tim, máu, xương bên trong nấu cùng hoa hồi, cành quế, bạch đậu khấu. Bạn có thể dễ dàng cảm nhận được hương vị thơm ngon, dễ chịu. 

Một trong những nét độc đáo là cách thêm gia vị. Người H'Mông rất quan tâm đến các loại gia vị và làm cho chúng trở nên đặc biệt với gần 70 loại và nước chấm. Họ chú trọng vào nước dùng thắng cố, khi nấu tất cả bọt luôn được múc hết giúp nước dùng trong và đậm vị hơn. 

Những gia vị được thêm vào như cây gai dầu, bạch đậu khấu, quế, hồi và các loại rau thơm khiến thắng cố ở Hà Giang trở nên đặc biệt nhất. Phong cách ăn thắng cố của người H'Mông khá khác biệt khi quây quần bên chảo ăn thắng cố và uống rượu ngô.

Nếu lần đầu tiên đến chợ Đồng Văn, có thể bạn sẽ không thích thú với món Chả thắng cố nhiều nội tạng và chưa thử. Nhưng nếu bạn dám thưởng thức món ăn này một lần, tôi tin chắc chuyến đi của bạn sẽ là một dư vị vô cùng đáng nhớ. 

Thưởng thức món ăn này sẽ mang lại cho bạn nhiều cảm xúc. Đầu tiên, bạn tò mò vì sao lại gọi là Thắng Cố và cách làm cũng như trạng thái của nó như thế nào. Sau đó, bạn đang tự hỏi liệu bạn có nên thử nó không. Và cuối cùng, khi quyết định dùng bữa, bạn sẽ bất ngờ trước mùi món quà giản dị của những người dân miền núi lương thiện.

Nét văn hóa đặc sắc vùng núi phía Bắc được thể hiện khi đi chợ. Chợ không chỉ là nơi mua bán mà còn là nơi gặp gỡ, tụ tập bạn bè, người thân. Ăn thắng cố và uống rượu ngô xong, đàn ông ca hát nhảy múa sôi nổi. Ngay cả khi chồng say xỉn sau khi đi chợ, các bà vợ không chỉ khó chịu mà còn cảm thấy tự hào vì điều đó có nghĩa là chồng có nhiều bạn bè và được yêu thương.

Ngày nay, để phục vụ nhiều du khách hơn, Thắng Cố đã được thay đổi một chút trong cách chế biến và được gọi là Lẩu Thắng Cố. Thắng Cố vượt ra ngoài khuôn khổ các chợ địa phương, phục vụ trong các nhà hàng sang trọng. 

Nhưng nếu muốn cảm nhận thực tế và tìm hiểu thêm về văn hóa địa phương, hãy thực hiện một chuyến đi tham quan các khu chợ ở Hà Giang, Mù Cang Chải hay Sapa, ngồi quanh chảo lớn và ăn thắng cố theo cách đơn giản nhất, nghe những điều thú vị. Những câu chuyện về người H'Mông làm nên món ăn độc đáo này đã thu hút rất nhiều du khách khắp nơi.

Nếu bạn đã đến Hà Giang, đừng ngại bất cứ điều gì, hãy thử một lần thắng cố để tận hưởng hương vị đích thực của vùng cao và chuyến đi của bạn sẽ thêm trải nghiệm.

Thắng cố mua có giá là bao nhiêu?

Bạn có thể tìm thấy nhiều quán ăn thắng cố ở Hà Giang. Tuy nhiên, chợ Đồng Văn họp mỗi tuần một lần vào ngày chủ nhật mới là một trong những địa điểm lý tưởng để thưởng thức món ăn này. Chợ là một trong những chợ lớn và nổi tiếng nhất ở Hà Giang. Đến đây, bạn có thể tìm thấy nhiều gian hàng bán nhiều loại sản phẩm khác nhau. 

Đặc biệt Thắng Cố là điểm nhấn trên thị trường. Thật thú vị khi được ngồi quây quần bên nồi thắng cố và trò chuyện với người dân địa phương. Một tô thắng cố có giá khoảng 30.000đ - 50.000đ. Hãy cùng thưởng thức thắng cố, một trong những món ăn độc đáo ở Hà Giang và tìm hiểu nét đẹp văn hóa của người dân địa phương nhé!

Gợi ý các quán thắng cố ngon ở Hà Giang

• Nhà hàng Đình Trường - 9847+PPX, Quốc lộ, Then Pa, Đồng Văn, Hà Giang

Cách Cột Cờ Lũng Cú không xa, nếu bạn đi xe máy khoảng 10 phút từ chân núi Lũng Cú đến nhà hàng nằm ở trung tâm thung lũng Lũng Cú. Thực đơn: Bánh cuốn Hà Giang, Bún gà, Cháo Cửu Tửu, Xôi ngũ sắc, thắng cố, Men men – Ống kiệt, Gỏi cá bất ngờ & Bánh kiều mạch.

• Nhà hàng Hạnh Phúc - thị trấn Việt Quang, Hà Giang

Quán chuyên về các món ăn truyền thống đặc sắc của vùng cao Hà Giang như gà đồi, cá sông, thắng cố, lợn đen…. 

Nhà hàng được thiết kế theo kiến ​​trúc nhà sàn của dân tộc Tây Bắc. Không gian cổ kính, sang trọng và ấm cúng vừa thưởng thức những món ăn đặc sắc Âu, Á. Với đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp sẽ phục vụ quý khách chu kỳ tận tình các món ăn đặc sản Hà Giang như cố thắng, gà đồi, cá sông, món lợn đen, thịt hun khói..

• Nhà hàng cơm dân tộc - 18 Nguyễn Văn Linh, tp. Hà Giang

Đắm mình trong hương vị dân tộc Hà Giang tại Nhà hàng Cơm Dân Tộc - một trải nghiệm ẩm thực không thể bỏ qua. Thiết kế của nhà hàng lấy cảm hứng từ những ngôi nhà sàn truyền thống của đồng bào dân tộc Mường và Tày. 

Tại đây, bạn có thể thưởng thức các món ăn dân tộc truyền thống như thịt trâu, cá suối, lợn rừng, thắng cố, rau rừng tươi ngon, gỏi sạch với rau mùi. Thực đơn thể hiện hương vị mộc mạc nhưng chân thực, thực sự đại diện cho vùng miền núi. 

Giá cả tại nhà hàng hợp lý, đảm bảo cả về chất lượng lẫn giá trị. Nhà hàng Cơm Dân Tộc luôn nỗ lực bảo tồn và phát huy nền ẩm thực độc đáo, đặc sắc của vùng cao, trở thành điểm đến không thể bỏ qua của du khách trong và ngoài nước.

• Ngọc Lan Quân:

Nằm gần khách sạn Tiến Cường, đường chạy song song với DT182. Quán phục vụ các món lẩu và thắng cố, thịt và rau nướng rất ngon – và giá cả cũng thấp. Nó có vẻ phổ biến với người dân địa phương và bạn có thể dễ dàng dành một chút thời gian ở đó để uống một hoặc hai ly (họ cũng phục vụ rượu ngô đóng chai). Gia đình điều hành nơi này (cặp vợ chồng có con gái) không thể nói được tiếng Anh, nhưng họ rất thân thiện.

    Thắng Cố là món ăn đặc trưng của người H'mông ở miền Bắc Việt Nam. Các tay phượt có thể tìm thấy món ăn đặc biệt này ở nhiều nơi trong chuyến du lịch của bạn. Ở vùng đồng bằng, người ta tự hào về món phở hay bún chả nhưng ở vùng cao, niềm tự hào của người dân địa phương là món Thắng Cố hay Mến Mến. Nếu bạn thích món gì đó có thịt thì Thắng Cố là một lựa chọn phù hợp cho chuyến tham quan. Hi vọng bạn sẽ sớm có một chuyến du lịch Hà Giang và trực tiếp thưởng thức món ăn độc đáo mới lạ của người miền cao này nhé!