Đất nước Việt Nam xinh đẹp của chúng ta đã phải trải qua hàng nghìn năm lịch sử, cũng chính vì thế trên mảnh đất hình chữ S này cũng đã lưu dấu muôn vàn những giá trị văn hóa có giá trị vô cùng tốt đẹp đã chính thức được truyền từ đời này qua đời khác thông qua các lễ hội được những người dân giữ gìn và phát huy. Trong đó, chúng ta cũng có thể thấy được rằng lễ hội chọi trâu đã và đang được diễn ra đều đặn hàng năm tại một số địa phương nhất định trên cả nước nó không chỉ mang trong mình những nét đẹp cổ truyền độc đáo, tôn vinh tinh thần thượng võ của dân tộc từ thời xa xưa mà chính nó còn mang đậm dấu ấn văn hóa tâm linh với những ý nghĩa tốt đẹp mà những người dân thời đại mới. Hôm nay bạn hãy cùng với Vietsense travel đi tìm hiểu về những lễ chọi trâu nổi tiếng thông qua bài viết dưới đây nhé!
4 Lễ hội Chọi Trâu: Đồ Sơn, Hàm Yên, Phù Ninh, Hải Lựu
Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn
Hàng năm, chúng ta cũng có thể thấy được rằng chính lễ hội chọi trâu vẫn luôn được tiến hành diễn ra tại một số địa phương miền Bắc của đất nước Việt Nam chúng ta vào các thời điểm khác nhau cũng đã thu hút được rất nhiều du khách ghé thăm quan và khám phá các địa điểm đó. Tuy nhiên bạn cũng có thể thấy được rằng nổi tiếng và được mọi người nhắc đến nhiều nhất có lẽ chính là lễ hội chọi trâu của người dân vạn chài tại vùng biển Đồ Sơn, tại thành phố hoa phượng đỏ Hải Phòng đã và đang được tiến hành diễn ra vào ngày mùng 9 tháng 8 Âm lịch mỗi năm các bạn nhỉ. Khi tham gia du khách có thể thấy được rằng lễ hội chọi trâu Đồ Sơn từ xưa đến nay vẫn luôn có sự giao thoa vô cùng nhuần nhuyễn giữa những yếu tố văn hóa nông nghiệp đồng bằng kết hợp tuyệt vời cùng với văn hóa cư dân vùng ven biển đã đã được đúc rút qua nhiều năm hình thành và phát triển, chính lễ hội này cũng đã cho thấy được nó vẫn luôn gắn liền việc thờ cúng thủy thần với nghi lễ chọi trâu và hiến sinh trâu cũng là nét đặc trưng trong văn hóa của người dân Việt ta.
Hàng năm để có thể chuẩn bị cho lễ hội, ngay sau Tết Nguyên đán được diễn ra thành công, thì du khách sẽ thấy được đó chính là các sới chọi đều cử người có nhiều kinh nghiệm cùng nhau tiến hành giai đoạn đi khắp các tỉnh, thành như Thanh Hóa, Nghệ An, Nam Định, hay là đến với tỉnh Thái Bình, thậm chí lên tận các tỉnh biên giới như là Tuyên Quang, Bắc Kạn… để tìm mua những chú trâu tốt nhất để chuẩn bị cho lễ hội này.
Những chú trâu chính thức được chọn phải hội tụ nhiều yếu tố mà chúng ta có thể kể đến như: Đó phải là những con trâu đực khỏe mạnh, có cho mình làn da đồng, lông móc, cùng với đó trên người sẽ phải có một khoang bốn kháy, hàm đen, lông trên đầu cứng và dày, những chú trâu được chọn cũng phải có cho mình ức rộng, sừng đen, lưng dày và phẳng để trong khi thi đấu với đối thủ của mình sẽ có thể tăng khả năng chống, chịu đòn của đối phương…mới được xem là những chú trâu tốt nhất. Hàng năm khi tham gia bạn cũng sẽ thấy được rằng Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn bao gồm tất cả 2 phần, trong đó chính là phần lễ và phần hội. Bắt đầu từ ngày mùng 1 tháng 8 Âm lịch hàng năm, tại nơi đây sẽ có các vị cao niên có tiếng tăm uy vọng ở trong làng có trâu chọi làm lễ tế thần Điểm Tước ngay tại khu vực đình Tổng, sau đó chúng ta cũng có thể tham gia đó chính là lễ rước nước gắn với tục tế Thủy thần của người dân sinh sống tại nơi này. Sau đó vào khoảng thời gian ngày 9 tháng 8 âm lịch hàng năm, thì đây cũng chính là ngày chính hội, du khách cũng có thể thấy được rằng từ 1 giờ sáng, sẽ có chủ tế các làng bắt đầu tiến hành làm lễ xin phép Thành Hoàng đưa trâu chọi đi thi đấu cùng với các đối thủ khác trong khu vực của mình. Ngoài ra bạn cũng có thể thấy được rằng những chú trâu tham gia thi chọi hàng năm cũng tôn kính được người dân nơi đây gọi là “ông trâu” chúng cũng sẽ được trang trí, lưng trùm vải đỏ, sừng buộc những dải lụa điều vô cùng sặc sỡ và nổi bật, chúng ta cũng có thể thấy được rằng theo nghi lễ ra trình Thành Hoàng thì chính vào khoảng 6-7 giờ sáng hàng năm vào ngày đó cũng chính là lễ rước “ông trâu” ra đấu trường được diễn ra vô cùng long trọng. Chúng ta cũng có thể thấy được rằng những trận đấu của những trận chọi trâu thường được diễn ra tại những bãi đất rộng, chúng sẽ có cho mình diện tích khoảng 80x100 m, xung quanh những bãi đất này sẽ có hào nước bao quanh. Không những thế phía bên trong hào cũng có 2 dãy lán làm chỗ đứng cho trâu chọi sẽ đứng nghỉ ngơi khi chưa đến lượt, những nơi này hay còn được gọi là “xào xá”. Chúng ta còn có thể thấy bao quanh những khu vực này chính là khán đài để mọi người quan sát và cổ vũ cho những trận đấu đỉnh cao sẽ sắp sửa được diễn ra.
Hằng năm chúng ta cũng có thể thấy được rằng lễ rước các “ông trâu” tiến vào khu vực các xào xá lúc nào cũng được rộn rã trong tiếng nhạc bát âm, trong những lá cờ bay phấp phới kèm theo tiếng cổ động của dân cư trong vùng...mang đến một không gian lễ hội vô cùng náo nhiệt. Sau đó chúng ta sẽ thấy được tiếp theo chính là nghi thức múa cờ khai hội được thực hiện bởi tất cả là 24 tráng niên của làng, những người nhận nhiệm vụ này sẽ tiến hành chia thành hai hàng trình diễn vừa mang lại cảm giác vô cùng uyển chuyển, nhưng trong đó cũng vừa mạnh mẽ, chúng ta cũng có thể thấy được rằng chúng sẽ có trong mình những màu sắc biến hoá linh hoạt và huyền ảo hòa quyện tuyệt vời trong những âm thanh của trống, thanh la vô cùng vang dội; không những thế chính nó cũng đã phần nào tái hiện lại lễ ra quân trước giờ xuất trận của cha ông ta ngày xưa; đặc biệt chúng còn có thể thể hiện ước nguyện cầu mong Thần Gió phù hộ cho những chuyến thuyền bè trong năm đó có thể cưỡi sóng vượt ra ngoài biển khơi, thu được thật là nhiều lộc trời.
Sau khi tiết mục múa cờ vừa dứt, bạn cũng có thể thấy được rằng từ hai phía hai “ông trâu” sẽ nhanh chóng được dẫn vào sới, đi cùng với nó cũng sẽ có người che lọng và múa cờ hai bên tạo nên không khí vô cùng náo nhiệt trước khi trận đấu bắt đầu. Đi đến khoảng đường mà hai “ông trâu” cách nhau 20m, bạn sẽ thấy được hình ảnh của những người dắt nhanh chóng rút “sẹo” cho trâu rồi những người đó cũng sẽ khẩn trương thoát ra ngoài sới chọi để 2 ”ông trâu” lao vào giành thắng bại trong tiếng hò reo cổ vũ của tất cả mọi người.
Cứ như vậy cho đến khi kết thúc lễ hội, ”ông trâu” nào mà giành được chiến thắng cuối cùng của cuộc được làm lễ rước trở về vô cùng náo nhiệt. Sang ngày hôm sau tức là vào chính ngày 10 tháng 8 các “ông trâu” cũng sẽ là những nhân vật chính được tiến hành tham gia lễ hội được đem giết thịt làm lễ vật tế thần ở đình nơi người dân đã tụ tập lại từ trước, du khách sẽ thấy được ở đó còn có kèm theo một đĩa đựng tiết và lông trâu (hay còn được gọi là mao huyết) đã được đặt sẵn ở đó từ trước. Sau lễ tế đã được những người chủ trì hoàn thành, thì người ta cũng sẽ nhanh chóng mang dĩa mao huyết nhanh chóng đem đi và được đổ xuống biển, phần còn lại sau khi đã đổ thì sẽ được chia lộc thần cho dân với niềm tin một vụ khai thái mới bình an cho tất cả mọi người, sẽ có một năm thu hoạch được thật là nhiều tôm cá. Cùng với đó thì cứ đến thời gian là ngày 16 tháng 8 hàng năm, thì những làng tại nơi đây cũng sẽ cùng nhau tiến hành nghi thức“tống thần” và rã đám, kết thúc lễ hội cho một năm mới với rất nhiều điều thuận lợi và bình an.
Lễ hội chọi trâu Hàm Yên
Lễ hội chọi trâu Hàm Yên chúng ta đang nói đến hôm nay hàng năm vẫn được tổ chức vào ngày 10 và 11 tháng Giêng Âm lịch ngay tại địa phận thuộc huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang các bạn nhé! Tương truyền có nhiều câu chuyện được truyền lại đến ngày nay đã cho rằng, Lễ hội chọi trâu Hàm Yên là một lễ hội lớn đã có từ rất lâu đời, tuy nhiên do phải trải qua nhiều biến cố nên đã có một thời gian dài lễ hội này đã bị gián đoạn và mới khôi phục lại hơn chục năm nay nhưng vẫn mang đến những giá trị vô cùng lớn cho con người và mảnh đất này.
Chúng ta cũng có thể dễ dàng thấy được rằng khác biệt so với lễ hội chọi trâu Đồ Sơn chỉ được biết đến là lễ hội hàng năm chỉ được tổ chức cho người dân địa phương tham gia, thì ngược lại với đó lễ hội hội chọi trâu ở Hàm Yên hàng năm được tổ chức cũng đã quy tụ hàng trăm chủ trâu từ rất nhiều nơi trong và ngoài tỉnh cùng với nhau tụ tập lại để cùng hưởng ứng và tham gia. Song, bạn cũng có thể thấy được rằng hàng năm số lượng tham gia đông nhất là chủ châu người địa phương gồm nhiều dân tộc mà có thể kể đến như là Tày, Kinh, Mông, Dao… những dân tộc này có nguồn gốc đến từ các huyện trong tỉnh Tuyên Quang ngày nay. Có lẽ cũng chính vì như vậy, Lễ hội này cũng đã thu hút rất đông người dân và du khách đến xem và thưởng thức với những trận đấu có một không hai.
Cũng như những lễ hội chọi trâu khác thì cứ trước mỗi mùa chọi trâu, người dân sinh sống tại mảnh đất Hàm Yên này lại cùng nhau lặn lội lên tận các tỉnh vùng cao như là Hà Giang, Lai Châu… để có thể dễ dàng tìm được cho mình những cặp trâu khỏe đẹp mua về chuẩn bị cho những trận đấu sau này. Chúng ta có thể thấy được rằng những chú trâu đẹp đã được người dân mua về được cả cộng đồng bình xét giao cho một gia đình tiêu biểu có đủ tư cách để tiến hành nuôi dưỡng, gia đình được lựa chọn đó tại thời điểm hiện tại đảm bảo là phải có đủ ông bà, cha mẹ, con cháu sống hoà thuận, con cháu trong nhà thì phải hiếu thảo, trên kính dưới nhường, gia đình đó cũng cần phải đảm bảo rằng có kinh tế khá giả, nghĩa là chúng ta sẽ thấy được đó chính là một gia đình rất văn hóa đã được mọi người công nhận. Cùng với đó thì những gia đình khác có nghĩa vụ trở thành những người sẽ phải đóng góp thức ăn cho trâu (thường là bột ngô, bột sắn, cám gạo...) để có được những chú trâu có sức khỏe và trạng thái tốt nhất.
Các trâu chọi phải là những chú trâu có cho mình một thân hình thật sự khỏe mạnh, chúng cũng phải được chăm sóc và cũng phải nhận được chương trình huấn luyện bài bản và những chú trâu này sẽ được tiến hành phân chia cặp đấu loại để có thể nhanh chóng tìm ra những đại diện xuất sắc đi vào vòng trong và tìm ra cặp trâu tốt nhất thi đấu chung kết cũng chính là những bước chuẩn bị vô cùng kỹ lưỡng mà những người dân tại nơi đây cần làm cho lễ hội được diễn ra thật thuận lợi và hoành tráng.
Khi tham gia lễ hội này nếu như làm theo đúng phong tục của người dân bản địa tại nơi đây, thì ngay sau mỗi giải đấu, con trâu chiến thắng cũng chính là chú trâu được lựa chọn để hóa kiếp và mang về tế lễ tại Đền Bắc Mục vô cùng linh thiêng trong tín ngưỡng của người dân. Chúng ta còn có thể thấy được hình ảnh của những người đến xem chọi trâu ai cũng mong muốn có thể mua được cho gia đình mình một ít thịt trâu chọi đem về với mong muốn gia đình của chính người đó cũng sẽ làm ăn may mắn trong năm mới, được thần linh phù hộ cho mọi việc hanh thông.
Có lẽ chính vì như thế nên đối với mỗi người dân Hàm Yên từ xưa cho đến nay, thì có thể khẳng định được rằng lễ hội chọi trâu của địa phương này được diễn ra đều đặn hàng năm không chỉ mang ý nghĩa tâm linh đặc biệt là có thể thể hiện ước muốn mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, hay là mong muốn của người dân để cho nhà nhà no ấm, gia đình khỏe mạnh, hay là mong ước được bảo hộ để cho con cái thành đạt mà việc tổ chức lễ hội đặc biệt này hàng năm còn giúp mảnh đất này có thể nhanh chóng thành công thực hiện mục tiêu phát triển và nhân rộng đàn trâu của huyện qua từng năm nữa đấy nhé. Qua đó chúng ta sẽ thấy nó cũng giúp cho mảnh đất này có thể từng bước xây dựng thương hiệu Trâu Hàm Yên, chính nó cũng đã góp phần không hề nhỏ trong việc có thể nhanh chóng và dễ dàng thúc đẩy phát triển kinh tế của huyện Hàm Yên ngày một tốt đẹp hơn các bạn nhé!
Lễ hội chọi trâu Phù Ninh
Hội chọi trâu Phù Ninh mà chúng tôi muốn giới thiệu cho các bạn trong bài viết hôm nay hàng năm vẫn đang được tiến hành tổ chức tại huyện Phù Ninh ngày nay đang trực thuộc tỉnh Phú Thọ vào 2 ngày chợ phiên (đó chính là ngày 5-5 và 10-10 Âm lịch), lễ hội này được tổ chức để người dân nơi đây có thể bày tỏ tấm lòng tưởng nhớ của mình đến các vị vua Hùng. Bạn có thể hình dung rằng để có thể tiến hành chuẩn bị cho lễ chọi trâu, bốn làng tại nơi đây có thể kể đến bao gồm là: Cão, Phú Mãn, Ngọc Trù và làng Ngọc Khôi mỗi làng trong khoảng thời gian thích hợp phải tiến hành chọn mua một con trâu cà (yêu cầu đó chính là những chú trâu phải đen tuyền), khi mua phải tiến hành các bước như là xin âm dương, nếu như sau khi xin thánh ứng mới chính thức được phép tiến hành mua. Trâu sau khi đã thành công tiến hành mua rồi phải cử người làm mo nuôi để đến ngày chợ sau đó cũng phải tiến hành tổ chức cho chúng chọi nhau và mổ thịt tế thần cũng chính là tập tục của người dân nơi đây. Sau đó khi đã đến ngày diễn ra chợ phiên dân làng cũng sẽ tiến hành tắm rửa cho trâu thật sạch sẽ, bạn cũng có thể thấy được rằng trước khi vào trận đấu người ta cho trâu uống nửa lít rượu cũng chính là tục lệ của lễ hội nơi đây. Phiên chợ sẽ tiến hành diễn ra vào ngày 5-5 cho chọi cả 4 con trâu, chúng ta sẽ thấy được lúc này cũng sẽ có tất cả là 2 cặp trâu chọi con nào thua thì sẽ nhanh chóng được người dân đem đi mổ thịt, còn 2 con thắng cuộc được giữ lại cho trận chung kết sẽ được diễn ra vào phiên chợ ngày 10-10 sau đó không lâu các bạn nhé! Sau đó cũng theo như tập tục của địa phương, những chú trâu tham gia thi đấu, dù chúng có mang đến kết quả là thắng hay thua đều bị sát sinh để cúng tế thần linh ngay trong dịp này. Khi người dân nơi đây tiến hành công tác mổ trâu làm lễ tế thần, những người dân cũng sẽ là những người sẽ tiến hành chuẩn bị những thứ để đựng thịt trâu (tuyệt đối không được bầy vào bát đĩa), bạn có thể thấy được đó chính là những cái rế tết bằng dây thừng, đan dày và rất là nông, lòng rế sẽ được người dân tiến hành lót lá chuối, sau đó chúng cũng sẽ nhanh chóng được đặt lên một mô đất vuông bằng phẳng ở vị trí ngay giữa trung tâm của khu chợ để tiến hành là lễ cúng thần. Khi sẽ đã hoàn thành bước cúng lễ xong mọi người tập trung ăn uống ngay ở chợ cũng đã tạo nên dấu ấn vô cùng đặc biệt cho lễ hội nơi đây.
Lễ hội chọi trâu hàng năm được tiến hành tổ chức ở khu vực xã phù Ninh ngày nay cũng chính là một lễ hội cổ xưa nhất mang đậm trong mình những nét văn hóa dân gian vô cùng đặc trưng và thú vị của cư dân nông nghiệp trồng lúa nước cùng với đó chính là những tín ngưỡng từ xa xưa đã được gắn biểu tượng con trâu và tục sát sinh vật thiêng được diễn ra hàng năm để có thể hiến tế thần linh cầu với mong muốn là cầu cho “mưa thuận, gió hòa”, cây cối tốt tươi, mùa màng bội thu cho mảnh đất đó bạn nhé!
Lễ hội chọi trâu Hải Lựu
Khi tìm hiểu về lễ hội chọi trâu tại đất nước ta được diễn ra hàng năm, thì cũng có thể thấy được rằng lễ hội chọi trâu Hải Lựu hàng năm vẫn được tiến hành tổ chức vào ngày 17 tháng Giêng Âm lịch ngay tại địa phận của xã Hải Lựu, huyện Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc các bạn nhé! Theo các thư tịch cổ từ ngày xưa còn để lại cho đến tận ngày nay, thì chúng ta cũng có thể thấy được rằng Lễ hội chọi trâu Hải Lựu có nguồn gốc xuất hiện ngay từ thế kỷ thứ II trước công nguyên, được biết đây cũng chính là lễ hội chọi trâu lâu đời nhất Việt Nam chúng ta đến nay vẫn còn tồn tại. Sử sách truyền lại từ xưa cũng đã có tài liệu ghi lại: Khi đó, chính một nhân vật nổi tiếng chính là thừa tướng Lữ Gia đóng quân ở vùng núi Long Động - Lập Thạch đang tiến hành cuộc đấu tranh chống lại quân Hán cũng chính là người đã đặt ra trò đấu ngưu (hay còn được hiểu chính là lễ hội chọi trâu) để mua vui cùng với những người binh lính của mình, hoạt động này được tổ chức cũng nhằm mục tiêu chính là động viên tinh thần binh sĩ và dân chúng khi đang diễn ra cuộc đấu tranh ác liệt. Sau đó, kết quả sau cùng dù thắng hay thua, thì những chú trâu chọi đều sẽ được mang đi tiến hành giết thịt để khao quân ngay sau khi lễ hội này kết thúc. Sau khi thừa tướng Lữ Gia mất, những người dân sinh sống ngay tại khu vực làng Hải Lựu tôn ông làm thành hoàng làng cũng chính là vì như thế. Hội chọi trâu nổi tiếng và có nguồn gốc từ xa xưa này cũng đã chính thức được nhân dân tại nơi đây gìn giữ và lưu truyền qua nhiều đời, dần dần chính nó cũng đã trở thành một cổ tục truyền thống của địa phương không thể thiếu hàng năm. Có tài liệu đã ghi lại rằng ngay trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, lễ hội này vì đó cũng đã bị gián đoạn, đến năm 2002 mới được khôi phục trở lại và có được sự phát triển như hiện nay mà chúng ta được thấy.
Những chú trâu chọi được lựa chọn để tham gia thi đấu cũng được người dân nơi đây tiến hành vô cùng kỳ công khi những người này đã phải đi lên các vùng Lào Cai, Tuyên Quang, Yên Bái, Phú Thọ… để có thể lựa chọn mua về và sau đó chúng cũng được tôn kính gọi là “ông Cầu” các bạn nhé. Các ông Cầu phải là những chú trâu được người dân có kinh nghiệm tiến hành tuyển chọn kỹ càng dựa vào các tiêu chí có thể kể đến như là: Mình trường, móng hến, ngoài ra còn phải có đuôi trai, sừng khum, mắt đỏ…; đặc biệt những chú trâu này nhất định phải đủ 250 vành (hay còn gọi là vòng ngực) trở lên mới có được cho mình tư cách để thi đấu.
Những chú trâu này khi mua về sẽ được những người có kinh nghiệm tiến hành các bước như là chăm sóc, huấn luyện bằng chế độ đặc biệt được đúc kết từ hàng nghìn năm qua mà cha ông đã truyền lại trong suốt khoảng thời gian trong hơn nửa năm. Cho đến thời gian nhất định chính là ngày 15 tháng Giêng, các ông Cầu cũng sẽ phải làm lễ tấu trình ngày tại khu vực của đài tưởng niệm tâm linh để kính cáo với thánh thần và báo cáo đây cũng chính là trâu được tham gia vào hội năm đó. Khi tham gia lễ hội này bạn cũng có thể thấy được rằng những chú trâu chọi bao giờ cũng đấu nhau bằng lối đối mặt dùng sừng và chúng cũng phải sử dụng hết sức khỏe của mình để có thể chọn thế võ tấn công đối phương cho hiệu quả nhất, kết quả sau cùng cho dù thắng hay thua thì chúng cũng không bao giờ trâu tấn công nhau từ phía sau lưng hay mạng sườn bao giờ có đúng không nào, điều này cũng đã góp phần thể hiện tinh thần thượng võ của dân tộc ta từ hàng ngàn năm qua cho đến ngày nay.
Trên đây chính là danh sách những lễ hội chọi trâu nổi tiếng hàng năm được tiến hành tổ chức tại đất nước Việt Nam xinh đẹp chúng ta. Dù có ở vùng miền nào, có sử dụng tập tục ra sao thì những lễ hội này cũng đã thổi một làn gió tích cực vào sự bảo tồn và phát triển các tín ngưỡng dân gian của dân tộc ta. Chính vì thế nếu như có cơ hội thì Vietsense travel hy vọng các bạn sẽ có được cho mình những trải nghiệm tuyệt vời nhất khi tham gia các lễ hội đặc biệt này nhé!