Trong suốt tiến trình phát triển của đất nước, Quảng Bình là nơi ghi dấu nhiều sự kiện lịch sử thăng trầm của công cuộc mở đất và giữ đất. Cũng chính vì thế mà ngày nay, nhiều du khách tìm đến đây để nhìn lại những dấu ấn lịch sử khó phai mờ. Cùng với nét văn hóa truyền thống đặc trưng, địa hình, địa mạo và những di sản, cảnh quan thiên nhiên độc đáo, Quảng Bình đã và đang trở thành điểm đến hấp dẫn trên dải đất Miền Trung dọc dài. Không chỉ nổi tiếng với những dấu ấn lịch sử, Quảng Bình cũng nổi tiếng với nền ẩm thực đặc trưng, hấp dẫn. 

Cháo canh Quảng Bình

Cháo canh là một món ăn có thể gọi là đặc trưng của Quảng Bình, bất cứ ai là người Quảng Bình đều rất thích món ăn này, nó là hương vị quê hương, giống như là Phở với người Hà Nội

Trong tô cháo canh là sự kết hợp của cá, tôm, thịt heo nạc… Trong đó, cá lóc là nguyên liệu không thể thiếu. Cá lóc sau khi luộc sẽ được bóc lấy thịt, xào lên, nêm vừa gia vị rồi thả vào nồi cháo canh đang sôi sùng sục. Những lát hành, ngò thái mỏng sẽ được rắc đều lên mỗi tô cháo canh đang bốc hơi nghi ngút để vội bưng đến cho khách thưởng thức.

Cháo canh Quảng Bình thì phải nói đến món ram (ở các nơi khác gọi là nem), là món ăn kèm không thể thiếu được khi ăn cháo canh Quảng Bình . Ram thường được làm từ thịt heo băm thật nhuyễn trộn đều với nấm tai mèo (mộc nhĩ) thái nhỏ, ướp muối, nước mắm, bột ngọt, hành củ, tiêu bột… Sau đó lấy bánh xát cuốn chặt lại, to nhỏ thì tùy, ở quán thường làm nhỏ dài cỡ 3 đốt ngón tay, to bằng ngón chân cái, còn ở nhà thường làm to hơn, cỡ cán liềm, rồi cho lên chảo dầu đang sôi rán vàng, giòn là được…Mùi hành phi, mùi ram rám cứ trộn lẫn vào nhau thành một mùi hương cháo canh Quảng Bình mà ai đã thưởng thức một lần không thể nào quên.

Địa chỉ một số quán ăn cháo canh tại thành phố Đồng Hới:

• Quán Sương Hồng: 38 Nguyễn Trãi, phường Hải Đình, TP. Đồng Hới. 
• Quán Bà Hồng: 51 Đường Nguyễn Hữu Cảnh, TP. Đồng Hới . 
• Quán Gia Bảo: 8 Lý Thường Kiệt, TP. Đồng Hới.
• Quán O Hạnh: 04 Lê Thành Đồng, TP. Đồng Hới.
• Quán 46 Động Hải, TP Đồng Hới
• Quán 75 đường Lê Quý Đôn, TP Đồng Hới.
• Quán 10 Nguyễn Trường Tộ, TP Đồng Hới

Cháo sát cá lóc

Cháo sát cá lóc hay bánh canh cá lóc là món ăn dân dã với nguyên liệu chính là bột gạo lứt và cá lóc. Cá sau khi làm sạch, luộc chín. Thịt cá được lọc hết xương, để riêng khi ăn mới cho vào bát bánh canh.

Nước luộc cá có vị ngọt thanh được người dân sử dụng để nấu nước dùng. Gạo được ngâm thật kỹ đem xay thành bột, bột được nhào kỹ sau đó mới cán mỏng bột rồi thái thành những sợi nhỏ thả vào nước luộc chín, khi ăn mới làm. Tô bánh canh thành phẩm những sợi bánh canh vừa giòn, vừa thơm dai, những miếng cá lóc vàng óng hấp dẫn cùng hành ngò thái nhỏ phủ lên bên trên hoặc có thể thêm chút hành phi, chỉ nhìn thôi đã thấy thích.

Địa chỉ một số quán ăn cháo sát cá lọc tại thành phố Đồng Hới:

• Quán 76 Tôn Đức Thắng
• Quán đường Nguyễn Thái Học bên cạnh trường mầm non Nam Lý
• Quán Ngã Ba đường Hà Huy Tập và Hoàng Diệu

Bánh bột lọc

Bánh lọc vốn là món đặc sản xứ Huế, Đông Hà, đến Quảng Bình lại có một phong vị mới lạ, trở thành một trong những món ăn mà du khách không thể không thưởng thức khi đến thành phố biển miền Trung này. Đến Quảng Bình mà không nếm thử món bánh lọc nơi đây thì quả là thiếu đi một phần của chuyến du lịch Quảng Bình. 

Để làm một chiếc bánh lọc bé xíu thì phần chuẩn bị nguyên liệu cũng khá cầu kì bao gồm bột sắn lọc, tôm, mộc nhĩ, hành khô, hành hoa và một ít gia vị khác.Tôm dùng cho bánh lọc chỉ là tôm nhỏ ở cửa sông, vừa đậm vị phù sa của đồng vừa mặn mòi vị biển. Sau khi qua nhiều giai đoạn xay, lọc và nhào khá công phu, người làm bánh sẽ có một thứ bột trắng tinh, thơm và dẻo. Đem vắt mỏng bột sắn thành từng miếng vừa miệng ăn, rồi bỏ vào trong mỗi miếng là một con tôm sông đã được rim kỹ cùng vài sợi nấm tai mèo thái mỏng và dùng lá chuối sứ gói bánh chặt lại. Công đoạn cuối cùng là hấp bánh lên cho đến khi bánh chín chuyển sang màu đục trong suốt thì bắt đầu đưa ra khỏi nồi… 

Bạn có thể thưởng thức Bánh lọc có bánh lọc lá, bánh lọc trần hay bánh lọc rán tất cả đều rất ngon. Bánh được chấm nước mắm chua ngọt pha rất đúng vị, lại có vị cay cay của ớt xanh và ớt đỏ, vừa đẹp mắt, vừa đậm đà, là hương vị mà du khách không thể nào quên khi nhớ về Quảng Bình.

Địa chỉ một số quán ăn bánh lọc tại thành phố Đồng Hới:

• Mệ Xuân: Đường Lê Thành Đồng, TP Đồng Hới.
• Hoài Hương: Đường Lê Thành Đồng, TP Đồng Hới.
• Quán Dì Thái: 13 Đồng Hải, TP. Đồng Hới.
• Quán Dì Thủy: 11 Thanh Niên, TP. Đồng Hới. 

Bánh bèo

Bánh bèo Quảng Bình được làm từ bột gạo xay từ hạt gạo ra, không được dùng bột gạo công nghiệp, có như vậy bánh mới dai mới mềm, mịn, dai và bùi, dù bánh đổ mỏng vẫn ăn được vị ngọt thơm, phần rìa không khô cứng. Sau khi hòa bột vào nước, cho khuôn lên bếp và xúc hỗn hợp bột gạo vào khuôn, đun lửa vừa nhỏ đến lúc bánh chín thì nhấc ra. Bánh bèo Quảng Bình khác với những nơi khác là chiếc bánh đổ mỏng, tôm rắc nhiều, dậy mùi hơn. Tôm chấy được chế biến từ loại tôm biển tươi, luộc qua bóc vỏ, sau đó giã nhỏ rồi cho lên chảo xào lại để thấm với gia vị, cho vào một bát lớn, sau khi xếp bánh lên đĩa thì rải đều tôm lên.

Bên cạnh đó là bát nước mắt được pha loãng được làm từ nước mắm Bảo Ninh, khi ăn, bạn dùng thìa cho nước mắm rải đều trên bánh. Một đĩa với những chiếc bánh tròn đều tăm tắp được xếp thành hình bông hoa, với thịt tôm rải vàng ươm và vài miếng tóp mỡ sẽ khiến bất kỳ ai cũng nhớ mãi khi đến mảnh đất đầy nắng gió của miền Trung.

Địa chỉ một số quán ăn Bánh Bèo tại thành phố Đồng Hới:

• Quán Cô Vân: 82 Lê Thành Đồng, TP Đồng Hới.
• Quán Dì Tiếp: 27 Lê Thành Đồng, TP. Đồng Hới.
• Quán Tứ Quý: 17 Cô Tám, TP. Đồng Hới.
• Quán Cô Nhơn: Đường Đồng Hải, TP. Đồng Hới. 
• Quán Bánh Bèo Cộn: 133 đường Ngô Gia Tự, Tp Đồng Hới

Bánh khoái

Bánh khoái Quảng Bình thoạt nhìn có nhiều nét giống với bánh xèo miền Nam hay bánh gối của miền Bắc, nhưng hương vị của nó rất khác biệt. Vỏ bánh lấy nguyên liệu chủ yếu từ bột gạo xay nhuyễn, hòa với nước thành hỗn hợp lỏng. Để bánh khi chiên được giòn và có màu vàng đẹp mắt, người ta hòa thêm một ít bột bắp (ngô), thêm trứng gà hoặc vịt, ít bột nghệ.

Lẩu cá khoai

Lẩu cá khoai nằm trong top 100 món ăn, ẩm thực đặc sản tiêu biểu của Việt Nam được rất nhiều du khách yêu thích. Nếu muốn ăn lẩu Cá khoai tươi ngon bạn phải đến vào mùa đồng từ khoảng tháng 9 (âm lịch), kéo dài đến hết tháng giêng và đỉnh điểm là vào giữa tháng 10. Đây là thời điểm thích hợp để thưởng thức các món ấm nóng như lẩu và đặc biệt là lẩu cá khoai thì càng tuyệt vời. 

Cá khoai nhiều người còn gọi là cá cháo có màu trắng, thân hình tròn, thon dài, mềm và không có vẩy, xương mềm tới mức có thể ăn cả xương, rất giàu dinh dưỡng, thịt cá thơm và béo ngậy. Cá khoai để nấu lẩu phải là những con cá tươi, dày thịt nhất. Cá sẽ được làm sạch ruột, bỏ đầu, bỏ đuôi có thể để nguyên con hoặc cắt khúc tuỳ ý, rồi ướp chút gia vị như muối, tiêu hoặc ớt, cùng cây nén đã cắt nhỏ.

Nước lẩu cá khoai có các thành phần nguyên liệu thông dụng như cà chua, nước cốt me, khế chua, dưa cải, măng chua, nấm,..và sẽ được nêm nếm sao cho thật vừa miệng. Khi nước lẩu sôi thì nhúng cá vào chín tới vớt ra liền, không nên cho toàn bộ cá vào cùng lúc, ăn hết đến đâu thì cho cá vào đến đó để cá không bị nát hoặc quá chín. Khi để cho cá trong nồi quá lâu khiến cá bị nát hoặc chín quá thì sẽ bị mất hết chất và mất đi hương vị thơm ngon của nồi lẩu. Và nên thưởng thức ngay khi vớt cá ra khỏi nồi lúc còn nóng, đừng để cá nguội sẽ bị tanh.

Lẩu cá khoai thường được ăn kèm với bún và một vài loại rau xanh như rau cải hay tàu bay. Đơn giản đến như vậy, những chính vị ngon của cá khoai nơi đây, vị cây nén không thể thiếu và cả sự chân chất, đậm đà trong cách nêm nếm gia vị rất riêng của người Quảng Bình, đã tạo nên một món lẩu cá khoai vô cùng đặc biệt khiến du khách khó lòng mà quên được.

Địa chỉ ăn hải sản, đẻn biển, lẩu cá khoai có rất nhiều trên địa bàn thành phố Đồng Hới.

• Các nhà hàng dọc đường Trương Pháp biển Nhật Lệ như: Nhà hàng Đức Hạnh, nhà hàng Cánh Buồm Đỏ, nhà hàng Sơn Hạnh, nhà hàng Phương Mận, nhà hàng Trung Tâm, nhà hàng Hạnh Ngân, nhà hàng Tám Hiền …
• Các quán bình dân dọc bờ kè sông Nhật Lệ  củng thu hút rất đông du khách.
• Các nhà hàng dọc biển Quang Phú như nhà hàng Hải Yến, nhà hàng Phú Cường, nhà hàng Vạn Tuế.
• Các nhà hàng nổi trên sông Nhật Lệ: nhà hàng Bình Yên, nhà hàng, Sóng Thần, nhà hàng Phố Biển, nhà hàng Bình Minh

PV&BT: Trần Thị Thuỳ Linh