Trải qua 56 ngày đêm của chiến dịch Điện Biên Phủ, quân đội Việt Nam đã phải trải qua 39 ngày đêm trên ngọn đồi nổi tiếng này. Vào những ngày tháng 5 lịch sử, khi hoa phượng vĩ thẫm đỏ cả một ngọn đồi A1, du khách tham quan đến đây như được sống lại trong khí thế anh hùng hay với những người lính năm ấy ký ức đã ngủ yên về một thời kỳ hào hùng chiến đấu bên đồng đội xưa lại ùa về. Hãy cùng VietSense Travel tìm hiểu về ngọn đồi A1 thiêng liêng nằm trong sử sách dân tộc này nhé!

Vị trí di tích lịch sử Đồi A1 ở đâu?

Đồi A1 nằm ở vị trí thuộc Mường Thanh, Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên. Là cứ điểm quan trọng nhất của tập đoàn quân thực dân Pháp ở Điện Biên Phủ. Đồi A1 tọa lạc có hướng Tây Bắc – Đông Nam, tổng có 2 đỉnh: Tây Bắc cao hơn 490m so với mực nước biển, Đông Nam cao hơn 493m so với mực nước biển. A1 là ký hiệu mà quân đội Việt Nam đặt cho ngọn đồi. Sáng ngày 7 tháng 5 năm 1954, bộ đội Việt Nam chiếm được đồi A1. Du khách có thể dễ dàng nhận ra một lỗ hổng trên đỉnh đồi A1 – lỗ hổng do sức ép của một vụ nổ trong trận Điện Biên Phủ. Hố này đã trở thành một trong những điểm thu hút nhiều khách du lịch nhất.

Theo đường chim bay cách sở chỉ huy của quân Pháp trong chiến dịch Điện Biên Phủ 500m về phía Tây. Đồi A1 thuộc dãy đồi phía Đông cùng với những ngọn đồi khác như C1, C2, D và E kết hợp tạo dãy liên kết như bức tường thành vững chãi bảo vệ cho phân khu trọng tâm, hầm trú ẩn của tướng de Castries. Đây là điểm trên cao sau cùng trực tiếp bao bọc che chở cho Sở chỉ huy quân xâm lược Pháp và nó được ví như “chìa khóa” chủ chốt của tất cả tập đoàn lớn cứ điểm trên Điện Biên Phủ.

Từ A1 có thể nhìn toàn cảnh thành phố Điện Biên, các ngọn đồi khác như D1, C2, C3, E 1, E2, hầm tướng de Castries, sân bay Mường Thanh, cánh đồng A1, nghĩa trang A1. Đối với đoàn quân của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, đó quả thực là một thế trận khó tấn công nhất.

Đồi A1 là trận địa lẫy lừng nhất của địa điểm Điện Biên Phủ. Đồi cao 32m, rộng 82 nghìn m2, nơi đây là nơi diễn ra cuộc giao tranh ác liệt nhất giữa quân đội Việt Nam và Pháp vào năm 1954. Đã có hơn 2000 chiến sĩ, cán bộ của quân ta anh dũng hy sinh tại nơi đây. Và sự đánh đổi đó thì cuối cùng quân ta đã giành chiến thắng và làm chủ hoàn toàn cứ điểm A1 vào 4 giờ rạng sáng ngày 7/5/1954, mở cửa cho quân ta tiến thẳng vào trọng tâm của tập đoàn lớn cứ điểm Điện Biên Phủ.

Đồi A1 - Nơi gìn giữ ký ức hào hùng

Đồi A1 ở Điện Biên, là nơi diễn ra chiến thắng nổi tiếng chống thực dân Pháp trong trận Điện Biên Phủ và là một trong những di tích lịch sử nổi tiếng nhất, thu hút cả người dân địa phương và khách du lịch.

Nơi đây kể câu chuyện về một cứ điểm quan trọng trong trận Điện Biên Phủ. Có xe tăng và một tượng đài dành cho thương vong của Việt Minh. Nó còn được gọi là Elaine đối với người Pháp. Chính phủ Việt Nam cũng đã xây dựng lại mê cung của các chiến hào được sử dụng bởi những người lính trong Trận chiến. Việc khai hoang đồi là cái đinh cuối cùng trong sự chiếm đóng của Pháp ở Điện Biên Phủ và Đông Dương. Nó còn được người Pháp gọi là Elaine.

Nằm trên địa bàn phường Mường Thanh, thành phố Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên, Đồi A1 sở hữu ba tuyến phòng thủ. Con đường thứ nhất kéo dài từ lô cốt Cây Da, bảo vệ đường lên đỉnh đồi, hiện là con đường chính dẫn lên đỉnh đồi A1. Tuyến thứ hai dành cho các cuộc tấn công phản công và tuyến cuối cùng là một loại boongke ngầm trên đỉnh đồi.

Hiện nay, ở đầu phía Tây Bắc của đồi A1 có một tượng đài được xây dựng theo kiểu chữ “Tam Sơn”. Bên cạnh tượng đài là một trong những chiếc xe tăng nặng 18 tấn mà viên quan Hécvuê đã mang từ trung tâm Mường Thanh sang để chống lại quân đội Việt Nam. Một di vật quan trọng khác là cái hố hình phễu to bằng cái “ao” cạn. Đó là dấu tích của trận nổ lô cốt đã tiêu diệt hàng nghìn quân ta. Mà bộ đội ta thường gọi là “đào hầm trị địa đạo”, trị cả hầm, cả lô cốt địch cố thủ. Đó là lý do tại sao nó là thú vị nhất tại Khu di tích chiến thắng Điện Biên Phủ.

Đồi A1 đóng vai trò quan trọng trong việc chi phối toàn bộ trận Điện Biên Phủ. Du khách đến du lịch Việt Nam có thể dễ dàng nhận ra một lỗ thủng trên đỉnh đồi A1 – lỗ hổng do sức ép của một vụ nổ trong trận Điện Biên Phủ. Hố này đã trở thành một trong những điểm du lịch hấp dẫn nhất của tỉnh Điện Biên.

Đây là tâm điểm của chiến thắng của Việt Minh trước Pháp vào năm 1954. Địa điểm di tích lịch sử này được bảo trì rất tốt với rất nhiều chiến hào và boongke cũ và thậm chí cả một số hàng rào thép gai (dĩ nhiên là không nguyên bản). Bạn phải leo lên đỉnh đồi để xem một chiếc xe tăng cũ của Mỹ mà Mỹ cung cấp cho Pháp, ... Pháp sau đó đã tháo rời những chiếc xe tăng và đưa chúng vào và lắp ráp lại. Ngoài ra còn có miệng hố khổng lồ mà người Việt Nam tạo ra khi họ đào hầm dưới vị trí của Pháp và phát nổ gần 1000 kg. Tiếp tục đi ra khỏi lối ra và có một quán cà phê nơi Thủ tướng Pháp đã thưởng thức cà phê.

Ngày nay, có một lối đi bằng đá dẫn lên đỉnh đồi, từ đó người ta vẫn có thể nhìn thấy chiến hào tiếp tế của quân đội Pháp bên cạnh hàng rào thép gai phủ đầy lá khô. Quân và dân ta đã chiến đấu cả ngày lẫn đêm. Có lúc không còn gì ăn nhưng vẫn quyết tâm đánh giặc, giành từng mét đất trên đồi A1. Ta phải xây dựng một hệ thống công sự từ Tà Lèng lên đồi.

Đỉnh đồi bây giờ là một bảo tàng ngoài trời lưu lại những dấu vết của trận chiến. Ở đây các bạn có thể thấy một trong hai chiếc xe tăng mà quân Pháp đã sử dụng để thực hiện cuộc tấn công khuyết điểm của chúng. Nó bị đại đội bazooka 600 của anh Lưu Viết Hữu bắn vào rạng sáng ngày 1/4/1954. Nằm cạnh chiếc xe tăng là ngôi mộ của 4 chiến sĩ tham gia trận đánh năm ấy.

Khi tham quan Đồi A1 chúng ta sẽ được nhìn thấy những đường hầm trú ẩn vô cùng độc đáo. Trong cuộc chiến, để đánh chiếm đồi A1, đoàn quân của Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã triển khai một sáng kiến ​​thông minh và táo bạo. Chúng đào hầm đặt cả tấn thuốc nổ để cho nổ hầm chỉ huy. 25 người lính được giao nhiệm vụ đào đường hầm.

Sau 15 ngày, bộ đội đã đào được 47m đường hầm. 20 giờ 30, ngày 6/5/1954, nhận được lệnh cho nổ tung đường hầm. Vụ nổ làm rung chuyển ngọn đồi, giết chết một đại đội địch và làm kinh hoàng tất cả những người vẫn đang ẩn náu trong boongke. Chớp thời cơ, quân ta chiếm đồi. Tổng cộng tiêu diệt 850 tên địch, loại hẳn 4 tiểu đoàn thiện chiến của thực dân Pháp.

Đường hầm từng nổ một lần được khôi phục vào năm 2004, rộng 18m, sâu 13m như một chứng tích lịch sử vẻ vang của Việt Nam. Một bức phù điêu đã được lắp đặt để đánh dấu ranh giới của hai đội quân trong trận chiến 60 năm trước. Hầm chỉ huy của quân đội Pháp trên đồi A1 vẫn còn đó, đen xì theo thời gian. 4.000m hào ngoài trời, hàng rào thép gai, 10 trong 37 lô cốt của quân Pháp và những tàn tích khác trên đồi luôn kể câu chuyện về chiến dịch Điện Biên Phủ mà nhà thơ Tố Hữu đã bất hủ hóa bằng câu thơ “56 ngày đêm đào núi…ngủ lều, cơm nắm những đêm mưa không ngớt” để viết nên trang sử vàng.

Đã có những trận giao tranh ác liệt để giành những chiến hào này của quân Pháp trên đỉnh Đồi A1 (được người Pháp đặt tên là cứ điểm Eliane 2) trong Trận Điện Biên Phủ. Miệng núi lửa được tạo ra khi Việt Minh đào một đường hầm và kích nổ một quả mìn dưới hầm chỉ huy của Pháp ở đây trên đỉnh Đồi A1 (được người Pháp đặt tên là cứ điểm Eliane 2), trong Trận Điện Biên Phủ (Điện Biên Phủ).

Vào những ngày kỷ niệm những tháng năm lịch sử này, đông đảo đoàn khách tham quan đổ về thành phố Điện Biên Phủ (tỉnh Điện Biên), đặc biệt là những người từng đi ra từ trận chiến năm đó, họ thăm lại chiến trường xưa nhân ngày kỷ niệm 65 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ vẻ vang (7/5/1954 – 7/5/2019).

Ngoài đồi A1, từ xa du khách có thể dễ dàng nhận ra tên một số quả đồi Độc Lập, đồi Him Lam, đồi C, D, E hiện đang được chính quyền Điện Biên và nhân dân địa phương gìn giữ rất tốt.

Trên mảnh đất từng là chiến trận ngày xưa giờ đây đã có khá nhiều điều thay đổi. Nhưng đến đây rồi, hình ảnh 56 ngày đêm “khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt” của bộ đội và nhân dân ta ngày ấy lại hiện về trong ký ức của những người lính năm xưa như vừa mới hôm qua, và cái kết có hậu với chiến thắng cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp xâm lược.

Quần thể di tích Chiến trường Điện Biên Phủ nay nằm trong số hơn 100 di tích quốc gia về cuộc chiến giành độc lập tự do của đất nước và nơi đây cũng đóng vai trò rất quan trọng trong việc phát triển du lịch của tỉnh Điện Biên. Quần thể di tích Chiến trường Ðiện Biên có thể kể đến các di tích nổi bật như: Đồi A1, cứ điểm Hồng Cúm, Him Lam, đồi Ðộc Lập, cầu Mường Thanh, hầm Đờ Cát, Tượng đài chiến thắng, Sở chỉ huy campaign Ðiện Biên Phủ, Tượng đài kéo pháo, ….

Đồi A1 nay là điểm tham quan thu hút và đắt khách du lịch nội địa cũng như du khách quốc tế trong đó có nhiều người là những cựu chiến binh Pháp, Mỹ ngày xưa. Ở đây hấp dẫn nhất là các hầm, hào, xe tăng, lô cốt được giữ gìn bảo vệ rất tốt, gần như là nguyên vẹn. Ở Đồi A1, khách du lịch rất có cơ hội tham gia trải nghiệm nấu ăn bằng phòng bếp Hoàng Cầm, đẩy xe đạp thồ, nghe cựu binh sĩ kể chuyện xưa, ….

Hầm chỉ huy của tướng Đờ Cát năm xưa nằm ở vị trí trọng tâm lòng chảo Điện Biên. Ở đây có các căn hầm với các phòng làm việc và nghỉ ngơi của tướng Đờ Cát cùng các cán bộ chỉ huy khác trong tập đoàn lớn cứ điểm Điện Biên Phủ. Đây cũng chính là nơi chứng nhân cho sự thất bại thảm hại của một đội quân viễn chinh danh tiếng với viên tướng chỉ huy tài ba của Pháp.

Tôn tạo và phát huy giá trị đồi A1

Trong lâu năm qua, Đồi A1 nói riêng và quần thể di tích lịch sử Chiến trường Điện Biên Phủ luôn được chính quyền cũng như người dân địa phương tỉnh Điện Biên quan tâm, chú ý giữ gìn và bảo đảm toàn vẹn. Không dừng lại ở đó, bên cạnh việc bảo tồn di tích lịch sử tỉnh Điện Biên còn nâng tầm phát triển du lịch, tái tạo nó trở thành một điểm đến nổi bật không thể bỏ qua trong hành trình tham quan của cộng đồng du lịch.

Số lượng khách du lịch hằng năm đến Điện Biên để tham quan quần thể di tích mặt trận Điện Biên Phủ ngày một tăng lên. Rất nhiều điểm di tích nổi trội ở đây đã được chính quyền, tổ chức huy động góp vốn đầu tư nhằm phục dựng, tôn tạo, gắn liền cùng với việc phát huy, khai phá kinh phí du lịch, đóng góp một phần thu hút đắt du khách đến đây du lịch. Tỉnh Điện Biên cũng rất chú trọng đến công tác chỉ đạo làm việc tuyên truyền, quảng bá, tạo các sự kiện ra mắt di tích quy mô.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn, là một vấn đề nan giải trong việc trùng tu, tôn tạo lại các di tích bởi hiện vẫn chịu ảnh hưởng vào nguồn ngân sách, vướng bận bịu về cơ chế. Bởi thế, nhiều địa điểm di tích tuy đã xuống cấp khá nghiêm trọng nhưng vẫn chưa thể trùng tu, tái tạo ngay, điều này khiến nguy cơ rủi ro tiềm ẩn đe dọa tới tính chất nguyên bản của di sản.

Để có thể nâng tầm phát triển biến thành một trọng điểm du lịch của khu vực Tây Bắc nói riêng và toàn quốc nói chung, tỉnh Điện Biên cần phải đưa ra giải pháp bảo tồn và phát huy kinh phí của khá nhiều di sản văn hóa xưa và quần thể di tích Chiến trường Điện Biên Phủ nói riêng. Trong đề án Bảo tồn, tôn tạo và phát huy kinh phí di tích Chiến trường Ðiện Biên Phủ cho tới năm 2030.

Để thực hiện những cam kết trong việc tôn tạo và phát huy kinh phí di tích du lịch nói trên, trong năm 2019, tỉnh Điện Biên rút ra từ nguồn ngân sách chi tiêu hơn 5 tỷ đồng để góp vốn đầu tư tu bổ một số trong những điểm di tích như: các di tích Trung tâm tập đoàn lớn cứ điểm Điện Biên Phủ, Trận địa pháo H6 và 105, Trung tâm Văn hóa cổ truyền Cựu binh sĩ tại đồi E, đường kéo pháo… Tất cả đều nhằm đến mục tiêu đáp ứng phục vụ nhu cầu khách du lịch và đóng góp một phần tuyên truyền rộng rãi về ý nghĩa lịch sử đặc biệt của chiến thắng Điện Biên Phủ.

Việc trích ngân sách chi tiêu để góp vốn đầu tư liên tiếp, lâu bền hơn cho việc bảo tồn, tôn tạo và phát huy hệ thống di tích, nâng tầm văn hóa cổ truyền lịch sử Điện Biên Phủ là cách thức đúng đắn và hiệu quả để phát huy nguồn tài nguyên du lịch mang đậm tính nhân văn của tỉnh Điện Biên.

Đây cũng chính là cách thức ghi lại những dấu ấn lịch sử thiêng liêng của dân tộc, tri ân ghi nhớ công lao của những anh hùng đã ngã xuống cũng như một cách thể hiện sự tôn trọng đối với lịch sử của tỉnh Điện Biên nói riêng và cùng với các tỉnh khác trong khu vực vùng núi Tây Bắc nói chung. Theo đó, đây cũng là việc có ý nghĩa làm tăng nhanh tính giáo dục tinh thần yêu nước, uống nước nhớ nguồn đến với những lớp lớp thế hệ sau này.

Nếu có dịp đến thăm Điện Biên trong thời gian tới, bạn hãy một lần đến với phường Mường Thanh để chứng kiến ngoài Đồi A1 còn có rất nhiều ​​những di tích lịch sử khác còn sót lại của trận Điện Biên Phủ lẫy lừng năm châu, chấn động thế giới năm ấy. Hy vọng những thông tin mà VietSense Travel cung cấp sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn và chúc bạn có một chuyến tham quan, du lịch ở Tây Bắc vui vẻ nhé!