Chùa Trình tên còn gọi là chùa Bí Thượng, vì chùa tọa lạc trên sườn đồi ở làng Bí Thượng thuộc Tổng Bí Giàng, huyện Yên Hưng, tỉnh Quảng Ninh. Nay thuộc Khu Bí Thượng, phường Phương Đông, thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh. Theo khảo cổ học năm 2006, chùa Bí Thượng xưa được xây dựng vào cuối thời Hậu Lê.

Chùa hướng Tây Nam, qui mô kiến trúc kiểu chữ "Nhất" (-), chiều Đông Tây rộng 4,4m; chiều Nam Bắc rộng 5m. Cấu trúc khung cột gỗ kê trên chân tảng đá kiểu hai vì chính, hai vì phụ. Hai vì chính cách nhau 2,8m, vì phụ cách vì chính 0,8m.  Khoảng đầu thế kỷ XIX, chùa được dựng lại trên nền chùa cũ kiểu chữ "Nhất" (-) nhưng nhỏ hơn chùa cũ. Khoảng đầu thập kỷ hai mươi của thế kỷ XX, chùa bị hoả hoạn, có Phật tử họ Bùi, bà đã phát tâm công đức xây dựng lại ngôi chùa hình chữ "Đinh" (J), rộng hơn nền chùa trước, có ba gian Tiền đường, một gian Hậu cung. Trong kháng chống Pháp, chùa bị phá huỷ. Năm 1993, bằng nguồn công đức của nhân dân quanh vùng, chùa được xây dựng lại là ngôi nhà ba gian cấp bốn, kết cấu xà, cột bê tông cốt thép, lợp ngói bản. Năm 1999, chùa được tu sửa lại khang trang hơn.

Đầu những năm 90 của thế kỷ 20, tuyến đường lớn vào Non thiêng Yên Tử dài khảng 14 cây số được mở từ ngã ba Dốc Đỏ nối đường 18A, qua Cửa Ngăn vào Bến xe Giải Oan, đã nối liền tuyến đường hành hương của du khách thập phương về Yên Tử.

Năm 2006, nhờ nguồn đầu tư của Nhà nước và nguồn công đức của thập phương, chùa Bí Thượng được xây dựng và mở rộng, quy mô to lớn, khang trang như ngày nay. Chùa Bí Thượng trở thành ngôi chùa Trình của cả hệ thống chùa, tháp ở Yên Tử và là nơi hành lễ "Đi trình, về tạ" của quý khách, quý Phật tử mỗi khi về lễ Phật và vãng cảnh Non thiêng.

Ngôi Chùa kiến trúc kiểu "nội công ngoại quốc", có Tiền đường, Chính điện thờ Phật, Tả vu, Hữu vu thờ Thập Bát La Hán, có nhà Tổ, thờ Tam Tổ Trúc Lâm, Ban Trần Triều, thờ Tam Tòa Thánh Mẫu, Tam Vương theo tín ngưỡng dân gian truyền thống của người Việt. Các pho tượng được đúc bằng đồng và tạc bằng gỗ Mít, gỗ Hương. Chùa lợp ngói mũi hài. Trên bờ nóc Tiền đường đắp hàng gạch hoa Chanh, chính giữa đắp nổi bức Đại tự ghi ba chữ Hán "Bí Thượng Tự" (Chùa Bí Thượng), hai đầu nóc mái có hình đầu Rồng nổi ngậm bờ nóc, có sóng nước vân mây, các góc mái có đầu Rồng uốn cong hình sóng nước, vân mây vút lên.

Năm 2007, Văn phòng Thường trực Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh Quảng Ninh đã được xây dựng, ở phía Đông, bên khuôn viên chùa Trình

Năm 2011, Công ty Cổ phần phát triển Tùng Lâm, đã công đức xây dựng Cổng chùa bề thế, khang trang với những đường nét, hoa văn cổ kính, tạo nên vẻ đẹp tôn nghiêm của chùa Trình và khu vực cửa ngõ vào Non thiêng Yên Tử.

Cổng chùa Trình

Nguồn: banquanlyyentu.vn