Hà Giang luôn là một điểm đến hấp dẫn đối với bất cứ ai có đam mê khám phá và chinh phục những cung đường phượt. Nơi này nổi tiếng với vẻ đẹp hoang sơ, hùng vĩ cùng những con đèo khúc khuỷu, núi rừng bạt ngàn, những địa điểm tham quan hấp dẫn, và đời sống sinh hoạt đầy bản sắc của đồng bào các dân tộc quần cư trên mảnh đất cao nguyên đá.
Tư vấn phương tiện đi Hà Giang phù hợp nhất
Trong bài viết dưới đây, Vietsense Travel sẽ chia sẻ cho các bạn cách thức di chuyển từ Hà Nội đến du lịch Hà Giang cũng như một số kinh nghiệm trong chuyến du lịch Hà Giang để bạn hiểu rõ hơn nhé!
Hà Giang ở miền nào?
Hà Giang là một tỉnh thuộc khu vực miền núi phía Bắc Việt Nam, đồng thời là cực Bắc của Tổ quốc. Phía đông tỉnh Hà Giang giáp với tỉnh Cao Bằng, phía tây giáp tỉnh Yên Bái và Lào Cai, phía nam giáp tỉnh Tuyên Quang. Về phía bắc, Hà Giang giáp với nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa với đường biên giới dài 277,556km.
Hiện nay, Hà Giang có tổng diện tích tự nhiên là 7.884,37 km vuông. Nếu tính theo đường chim bay, chỗ rộng nhất từ tây sang đông dài 115 km và từ bắc xuống nam dài 137 km. Tại điểm cực bắc của lãnh thổ Hà Giang, cũng là điểm cực bắc của Tổ quốc, cách Lũng Cú tầm 3 km về phía đông, có vĩ độ 23013’00”; điểm cực tây cách Xín Mần khoảng 10 km về phía tây nam, có kinh độ l04024’05”; mỏm cực đông cách Mèo Vạc 16 km về phía đông – đông nam có kinh độ l05030’04”.
Nếu miền Tây Bắc của Tổ quốc nổi tiếng với Sa Pa – Lào Cai, một trong những điểm du lịch hấp dẫn nhất của Việt Nam thì miền Đông Bắc của Tổ quốc lại nổi tiếng với du lịch Hà Giang - nơi được mệnh danh là “mảnh đất vàng” của những người yêu thích du lịch bụi. Được thiên nhiên ưu ái ban tặng cho những khung cảnh hoang sơ, ngoạn mục, đẹp như tranh họa đồ, du lịch Hà Giang sở hữu rất nhiều danh lam thắng cảnh như cao nguyên đá Đồng Văn - công viên địa chất toàn cầu với cảnh quan hiếm có, Cột cờ Lũng Cú - cột mốc đánh dầu nơi địa đầu của Tổ quốc, Phố cổ Đồng Văn, Dinh thự họ Vương – nơi bàng bạc màu thời gian huyền thoại, dòng sông Nho Quế mềm mại phác họa đèo Mã Pí Lèng tạc mình vào chân mây đầy ấn tượng
Quả thật không có một mỹ từ nào có thể hình dung được hết vẻ đẹp của núi rừng nơi đây. Chỉ bằng cách tận mắt chứng kiến, tự đặt chân đến mảnh đất du lịch Hà Giang này, bạn mới cảm thấu được được hết mọi dư vị của nó. Để có thể bắt đầu một hành trình khám phá của mình, bước đầu tiên chính là bạn phải chọn một phương tiện để di chuyển. Nếu bạn đang sinh sống ở Hà Nội, thì hãy tìm hiểu những tuyến đường và phương tiện dưới đây để có những lựa chọn ưng ý nhất cho chuyến du lịch Hà Giang sắp tới của mình nhé.
Hà Giang cách Hà Nội bao nhiêu km?
Phụ thuộc vào cung đường di chuyển mà du khách chọn lựa, thì quãng đường di chuyển từ Hà Nội đến du lịch Hà Giang sẽ dài hơn hoặc ngắn hơn. Tuy nhiên nhìn chung, du khách sẽ phải đi khoảng 300km để có thể di chuyển từ thủ đô Hà Nội đến tỉnh du lịch Hà Giang.
Hà Giang cách Hà Nội bao xa?
Với quãng đường hơn 300km, nếu bạn là một người không nắm rõ đường đi, thì du lịch Hà Giang bằng xe khách là lựa chọn hợp lý nhất. Bên cạnh đó, việc di chuyển bằng xe khách cũng sẽ đảm bảo cho chuyến đi của bạn được an toàn hơn, thời gian di chuyển cũng ngắn hơn, tránh làm ảnh hưởng tới lịch trình khám phá của bạn.
Tại bến xe Mỹ Đình – Hà Nội có rất nhiều tuyến xe phục vụ du khách tới điểm du lịch Hà Giang. Tùy vào lịch trình và thời điểm xuất phát, khách du lịch Hà Giang có thể chọn cho mình nhà xe và chuyến đi phù hợp với các khung giờ sáng, chiều tối. Giá vé xe khách tuyến Hà Nội - Hà Giang dao động trong khoảng 130k-150k/người/vé đối với xe ghế ngồi. Trong trường hợp khách du lịch Hà Giang lựa chọn xe giường nằm thì mứa giá vé khoảng 180k/người/vé.
Lưu ý: Nếu bạn muốn được ngắm cảnh đẹp trong suốt hành trình di chuyển tới du lịch Hà Giang thù bạn nên chọn đi những chuyến xe khách vào ban ngày. Quãng đường từ Hà Nội đến Hà Giang cũng không hề ngắn nên việc di chuyển bằng xe khách sẽ giúp bạn có thời gian nghỉ ngơi, thư giãn hơn?
Ngoài ra, du khách có thể tham khảo thông tin về khoảng cách từ Hà Giang đến các huyện đến thành phố lân cận theo tuyến đường ngắn nhất như sau:
- Huyện Vị Xuyên cách 16.5 km, đi ô tô khoảng 47 phút
- Huyện Bắc Mê cách 54.9 km, đi ô tô khoảng 2 giờ 10 phút
- Huyện Quản Bạ cách 56.5 km, đi ô tô khoảng 1 giờ 45 phút
- Huyện Bắc Quang cách 71 km, đi ô tô khoảng 1 giờ 32 phút
- Huyện Quang Bình cách 82.2 km, đi ô tô khoảng 2 giờ 6 phút
- Huyên Yên Minh cách 97.7 km, đi ô tô khoảng 3 giờ 20 phút
- Huyện Hoàng Su Phì cách 98.8 km, đi ô tô khoảng 2 giờ 57 phút
- Huyện Đồng Văn cách 127 km, đi ô tô khoảng 3 giờ 54 phút
- Huyện Xín Mần cách 144 km, đi ô tô khoảng 4 giờ 40 phút
- Huyện Mèo Vạc cách 150 km, đi ô tô khoảng 4 giờ 35 phút
Vietsense Travel khuyên bạn nên tìm hiểu trước các tuyến đường đến du lịch Hà Giang và lên lịch trình cụ thể cho chuyến đi của mình, tránh việc mất thời gian trong việc tìm đường. Để tới đây, khách du lịch Hà Giang có thể chọn một trong 3 phương tiện di chuyển, đó là xe khách, ô tô và xe máy. Nếu bạn là người yêu thích du lịch bụi thì xe máy chắc chắn là phương tiện lý tưởng nhất để bạn chủ động khám phá và trải nghiệm những điều ngoạn mục của du lịch Hà Giang.
Từ Hà Nội đi Hà Giang bằng đường nào?
Ở đây có 2 tuyến đường cho bạn chọn lựa để có thể tới được tỉnh du lịch Hà Giang. Hãy xem con đường nào thuận tiện nhất cho chuyến đi của mình các bạn nhé.
Tuyến thứ nhất: Đi Hà Giang theo con đường cao tốc Nội Bài Lào Cai
Đây được xem là tuyến đường di chuyến khá dễ dàng. Tuy nhiên, đường đi Hà Giang này chỉ dành cho một phương tiện duy nhất, đó là ô tô. Nếu bạn đã lựa chọn đi bằng ô tô thì quãng đường này là gần nhất, dễ đi nhất và tiết kiệm thời gian nhất. Ngược lại nếu bạn chọn du lịch Hà Giang bằng xe máy thì sẽ không thể đi được tuyến đường này.
Lộ trình: Từ nội thành Hà Nội, khách du lịch Hà Giang sẽ di chuyển theo hướng qua cầu Thăng Long. Từ đây cứ đi thẳng theo hướng tới cao tốc DDCT05, tiếp đó, đi tiếp theo hướng cao tốc Nội Bài, Lào Cai. Đi qua hướng quốc lộ 2B và tới điểm giao giữa quốc lộ 2B và cao tốc Nội Bài. Sau đó, đi vòng ngược lại và chạy thẳng theo hướng quộc lộ 2B để tới địa bàn của thành phố Tuyên Quang. Quãng đường từ Tuyên Quang đi Hà Giang không quá xa. Khách du lịch Hà Giang sẽ đi tiếp theo hướng về thành phố, qua quốc lộ 2 khi đến Hàm Yên, Bắc Giang và Vị Xuyên là đã tới địa bàn của thành phố du lịch Hà Giang.
Nếu vẫn chưa nắm rõ được đường đi cụ thể, khách du lịch Hà Giang có thể đi theo chỉ dẫn của google maps. Bên cạnh đó, khách du lịch Hà Giang có thể đi theo các biển chỉ dẫn trên đường và nhớ ghi chú lại một số điểm nút rẽ quan trọng để tránh bị lạc.
Tuyến đường thứ 2: Đi Hà Giang qua quốc lộ 32
Tuyến đường thứ 2 dành cho cả phương tiện ô tô và phương tiện xe máy. Hà Giang cách Hà Nội bao nhiêu km? Nếu đi theo tuyến đường này, khách du lịch Hà Giang sẽ phải di chuyển trên cung đường dài 311 km trong thời gian khoảng hơn 7h nếu đi bằng phương tiện ô tô.
Lộ trình: Từ khu vực nội thành Hà Nội, khách du lịch Hà Giang sẽ tiếp tục di chuyển theo hướng đi tới Láng – Hòa Lạc. Từ đây, đi tiếp tới đại lộ Thăng Long. Sau đó đi tiếp theo hướng lên Sơn Tây thông qua quốc lộ 21. Từ điểm này đi qua cầu Trung Hà, Cổ Tiết, khách du lịch Hà Giang sẽ tới được Phú Thọ thông qua tuyến đường 32. Tiếp đó, du khách rẽ theo hướng bên trái để đi vào QL2. Tiếp tục chạy thẳng lên vòng xuyến. Tại đây là quốc lộ 2C của Tuyên Quang. Đến đây, khách du lịch Hà Giang sẽ tiếp tục di chuyển theo tuyến đường bên trên là có thể tới Hà Giang một cách thuận lợi.
Mặc dù di chuyển từ Hà Nội đến Hà Giang theo tuyến đường này sẽ không gần hơn nhiều nhưng bù lại tuyến đường này lại rất vắng hơn, nên đi sẽ an toàn, thuận tiện hơn? Đối với những phượt thủ chuyên nghiệp hay những người yêu thích mạo hiểm có thể chọn cung đường này cho chuyến du lịch Hà Giang của mình, đảm bảo sẽ mang đến cho bạn những trải nghiệm ấn tượng, không thể nào quên.
Phương tiện di chuyển từ Hà Nội đến Hà Giang
Để di chuyển từ Hà Nội đến Hà Giang, bạn có thể lựa chọn nhiều loại phương tiện hiện đại với lộ trình phong phú và mức giá ưu đãi. Đặc biệt với sự phát triển không ngừng nghỉ của hệ thống cơ sở vật chất và hạ tầng giao thông nên thời gian được rút ngắn và du khách có thể tha hồ lựa chọn. Bạn có thể tham khảo một vài cái tên uy tín dưới đây mà VietSense Travel đã tổng hợp nhé!
Xe khách Hà Nội Hà Giang
Xe khách Hưng Thành
- Lịch trình: Hà Nội – Hà Giang
- Giờ xuất phát tại bến xe Mỹ Đình: 08h30-10h05-10h15-14h30-19h30
- Giờ xuất phát bến xe Gia Lâm: 09h00-19h00
- Giờ xuất phát tại bến xe Lương Yên: 9h00-20h30
- Điện thoại: Hà Nội 0988287741, Hà Giang 0989416416
Xe khách Hải Vân
- Xe khách Hải Vân đi Hà Giang có lịch trình: Hà Nội – Tp Hà Giang
- Giờ xuất bến tại Hà Nội 21h00
- Giờ xuất bến tại Hà Giang 20h35
- Điện thoại liên hệ tại Hà Nội 0944 962323 – 04 37222588
- Số điện thoại liên hệ phòng vé tại Hà Giang: 0946 692323
Xe Cầu Mè Hà Nội Hà Giang
- Số điện thoại tại Hà Giang : 0946 445099 – 0912 848216 – 0948 773033
- Số điện thoại tại Mỹ Đình : 0946 445369 – 0983 823780 – 0946 509479
- Giờ xuất bến: Hà Giang 8h20-10h30-21h00, Mỹ Đình 7h30-9h30-21h00
Xe khách Bằng Phấn
- Lịch trình: Hà Nội – Hà Giang
- Giờ xuất bến: Hà Nội 21h00, Hà Giang 21h00
- Điện thoại: 0219 3887867 – 0915 223171
Xe khách giường nằm Khải Huyền
- Lịch trình: Hà Nội – Tp Hà Giang
- Giờ xuất bến: Hà Nội 21h30 Hà Giang 21h30
- Điện thoại: 0913 271384 – 0979 384384
Xe khách Khanh Hằng
- Lịch trình: Hà Nội – Tp Hà Giang
- Giờ xuất bến: Mỹ Đình 5h, Bx Nước Ngầm: 17h-20h Hà Giang: 5h – 17h -20h
- Điện thoại: 0985 605656
Xe Limousine Ngọc Cường
- Lịch trình: Hà Nội – Hà Giang
- Giờ xuất bến: Hà Nội 7h00-11h00-13h00-16h00-20h00-21h00
- Hà Giang: 7h00-8h00-11h30-16h00-20h30-21h00
- Địa chỉ: 419 Nguyễn Thái Học, phường Trần Phú, Tp Hà Giang, Hà Giang
- Điện thoại: 0904 366279 – 0936 788279 – 0982 295279 – 0913 366279
Xe Limousine Hà Giang Hà Nội
- Lịch trình: Từ Hà Nội – Hà Giang: Giờ xuất bến: 7h30, Giờ đến: 13h30
- Nơi xuất phát tại Hà Nội: Bến xe khách Mỹ Đình
- Từ Hà Giang – Hà Nội: Giờ xuất bến: 16h30, Giờ đến: 22h30
- Nơi xuất phát tại Hà Giang:60 Minh Khai, TP.Hà Giang
Xe Đăng Quang Hà Giang Hà Nội
- Điểm xuất phát tại Hà Nội: Bến xe Gia Lâm, 132 Ngô Gia Khảm, Ngọc Lâm, Hà Nội.
- Điểm đến Hà Giang: Bến xe Cầu Mè, Thôn Cầu Mè, Xã Phương Thiện, Hà Giang.
- Giá vé: 200.000 đồng/vé
- Thời gian di chuyển khoảng 7-8 giờ có thể nhanh hoặc chậm phụ thuộc vào tình hình giao thông hoặc thời tiết. Khách du lịch Hà Giang có thể liên hệ tổng đài 1900 7075 để được tư vấn, hỗ trợ về thời gian và lịch trình xe chạy.
Xe Hiền Hương
- Lịch trình: Hà Nội - Hà Giang
- Điện thoại: 0972 423 636
Xe Quang Vinh
- Lịch trình: Hà Nội - Hà Giang
- Giờ xuất bến: Hà Nội: 12h30 sáng những ngày Chẵn Âm Lịch
- Điện thoại: 0912 502 267
Xe Ngọc Sơn
- Lịch trình: Hà Nội - Hà Giang
- Giờ xuất bến: Hà Nội: 12h30 ngày lẻ Âm lịch; Hà Giang: 7h00 các ngày chẵn Âm lịch
- Điện thoại: 0913 036 456
Xe Thanh Hiền
- Lịch trình: Hà Giang - Hà Nội
- Giờ xuất bến: Hà Giang 19h30 Bến xe Gia Lâm 20h00
- Điện thoại: 0912 228 289 - 0941 309 868
Xe Trần Phú
- Lịch trình: Hà Giang - Hà Nội
- Giờ xuất bến: 19h30
- Điện thoại: 0915 502 558 - 0916 502 558
Đi du lịch phượt Hà Giang bằng xe máy
Nếu bạn lựa chọn phương tiện đi Hà Giang bằng xe máy, bạn hãy nhớ đem theo đầy đủ các loại giấy tờ xe và nên bảo dưỡng, sửa chữa, kiểm tra kỹ phương tiện trước khi đi. Ngoài ra, bạn nên tìm hiểu trước trạm đổ xăng trên đường đi và mang theo xăng dự trữ đề phòng. Mặc dù du lịch Hà Giang cách Hà Nội không quá xa nhưng cũng có những đoạn đường đèo rất cao và đường đi hiểm trở nên bạn cần phải chú ý?
Để du lịch Hà Giang bằng xe máy được an toàn, du khách cần phải có một tay lái vững vàng, và trang bị đầy đủ các dụng cụ bảo hộ như mũ bảo hiểm…Tuyệt đối tuân thủ các quy định về tốc độ quy định, tốt nhất nên chạy chậm, chắc tay vì có rất nhiều khúc cua, đèo, dốc của du lịch Hà Giang cũng như của các tỉnh miền núi rất cheo leo, hiểm trở.
Nếu du lịch Hà Giang bằng ô tô, bạn sẽ tiết kiệm được thời gian thì du lịch Hà Giang bằng xe máy, bạn sẽ thuận tiện hơn trong việc tham quan, ngắm cảnh và khám phá các địa điểm du lịch nổi tiếng tại nơi đây như Mèo Vạc Hà Giang, nhà của Pao, dinh thự họ Vương…
Nên đi du lịch Hà Giang vào thời gian nào?
Nên đi du lịch Hà Giang vào thời gian nào? Du lịch Hà Giang đẹp quanh năm, mỗi mùa lại sở hữu một nét đẹp riêng không trộn lẫn. Nếu bạn lên Hà Giang vào đúng dịp Tết, bạn sẽ có cơ hội trải nghiệm những hương vị Tết độc đáo cùng với các hoạt động, phong tục tập quán khác nhau của bà con đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây. Tháng 8 – tháng 9, du lịch Hà Giang, bạn sẽ được chìm đắm trong bức tranh đồng lúa chín vàng rực rỡ, lung linh và trù phú. Du lịch Hà Giang tháng 10 – 11, bạn sẽ được hòa mình trong vẻ đẹp không gì sánh nổi của những cánh đồng hoa tam giác mạch trắng tinh, phớt hồng, hết sức lãng mạn và thơ mộng trên mảnh đất cao nguyên đá hùng vĩ.
Du lịch Hà Giang cần chuẩn bị trang phục gì?
Du lịch Hà Giang là vùng núi cao với điều kiện cơ sở vật chất cũng như địa hình còn hạn chế nên du khách cần phải chuẩn bị kĩ lưỡng về đồ dùng, trang phục đem theo. Du khách nên chọn những bộ trang phục thoải mái, ít bị bẩn, nên mặc quần áo nhiều lớp để dễ dàng thay đổi theo thời tiết. Khách du lịch Hà Giang cũng nên mang theo áo dài tay, áo khoác vì Hà Giang có độ cao trung bình hơn 1500m nên khí hậu sẽ lạnh hơn vùng đồng bằng khoảng 3 độ C. Bên cạnh đó, dù vào mùa hè thời tiết khá nóng vào ban ngày nhưng đến tối và đêm thì nhiệt độ miền núi sẽ giảm đáng kể. Còn vào mùa đông thì khách du lịch Hà Giang phải chuẩn bị thật kỹ áo ấm, áo gió chống nước, chống thấm, khẩu trang, găng tay, bịt tai, túi sưởi, áo mưa…
Cung đường du lịch Hà Giang, khám phá các điểm đến đòi hỏi du khách phải đi bộ khá nhiều trên các đoạn đường đồi núi và đất đá dễ trơn trượt nên tốt nhất bạn hãy chuẩn bị cho mình đôi giày nhẹ nhàng, đế mềm, bám đường tốt. Hãy mang theo hai đôi giày, một đôi thoáng mát để đi những lúc thời tiết nóng nực và một đôi không thấm nước để đi dưới trời mưa.
Một số lưu ý khi du lịch Hà Giang
Du lịch Hà Giang là nơi cư trú của rất nhiều dân tộc thiểu số, với những kiêng kỵ và tập tục khác, mà người miền xuôi khi đến đây nên biết để hiểu nhầm và các xung đột không đáng có. Một số điểm lưu ý như là:
- Nếu thấy trước cổng Bản, cửa nhà người Dao, người H-Mông… cắm cọc dấu hoặc treo chùm lá cây xanh trên cột cao thì khách du lịch Hà Giang không nên vào, vì lúc đó người dân đang thực hiện nghi lễ xua đuổi tà ma nên họ rất kị việc người lạ vào trong bản.
- Khi đi dạo trong Bản, khách du lịch Hà Giang không nên cười đùa nói to gây mất trật tự, không được xả rác bừa bãi. Khi gặp các em nhỏ không nên xoa đầu hay ôm ấp vì người dân nơi đây quan niệm làm như vậy sẽ khiến các em bị ốm.
- Đừng nên mặc đồ toàn màu trắng vì đó là màu của sự tang tóc.
- Không huýt sáo khi ở trong bản vì theo người dân Hà Giang nếu làm như vậy sẽ gọi ma quỷ về quấy nhiễu.
- Mỗi bản làng đều có những địa điểm thiêng thờ thần rừng, thần sông, thần núi, đó có thể là những tảng đá lớn hoặc những gốc cây to. Do đó, khi tới đây khách du lịch Hà Giang nhất định không được nói chuyện cười đùa, xả rác bừa bãi hay có những hành động khiếm nhã.
- Phải xin phép chủ nhà trước nếu muốn vào nhà họ, không tự ý sử dụng đồ dùng hoặc tài sản của người dân.
- Trong nhà của người dân tộc thiểu số, nơi thiêng liêng nhất chính “cột cái”, đó thường là chiếc cột cao và to nhất ở gian giữa, là nơi thờ cúng và nơi ma nhà trú ngụ nên tuyệt đối khách du lịch Hà Giang không được treo quần áo hay ngồi tựa lưng tại đây.
- Khách du lịch Hà Giang nên tuân theo sự sắp xếp, chỉ dẫn của chủ nhà về việc ăn uống và ngủ nghỉ vì người dân tộc thiểu số thường có ý niệm rất rõ ràng về vai vế, chỗ ngủ, chỗ ngồi. Khách du lịch Hà Giang không nên ngồi ở gian thờ cúng, ngồi đầu bàn hay rót rượu và gắp đồ ăn trước chủ nhà.
- Khách du lịch Hà Giang không nên úp bát, úp chén xuống vì chỉ có thầy phù thủy mới được làm hành động đó để xua đuổi tà ma.
- Vì cung đường đi khá xa, lại phải di chuyển trên địa hình đồi núi, thường xuyên phải leo trèo rất vất vả, mất sức và nhanh đói. Do đó, khách du lịch Hà Giang hãy mang theo một đồ ăn vặt dọc đường như sữa, bánh, kẹo, … để kịp thời bổ sung lại năng lượng và đảm bảo sức khỏe cho cuộc hành trình thú vị này nhé.
- Khi đi vào mùa lạnh, khách du lịch Hà Giang nên mang theo dầu nóng, kẹo gừng, hoặc các loại trà, kẹo ngậm có vị nóng để tránh cảm lạnh
- Chỉ nên đi phượt bằng xe máy khi du khách vững tay lái và có khả năng chạy đường xa, biết đổ đèo.
- Hãy sử dụng mũ bảo hiểm chắc chắn nhất hãy sử dụng mũ 3/4 để đảm bảo an toàn.
- Tránh di chuyển những lúc chiều tối đến đêm bởi vì rất nguy hiểm. Tốt nhất khách du lịch Hà Giang hãy xuất phát từ sáng sớm đến gần lúc hoàng hôn.
Trên đây là những thông tin cần thiết mà Vietsense Travel đã tổng hợp được và muốn chia sẻ đến các bạn. Chắc hẳn bạn đã nắm được “Hà Giang cách Hà Nội bao nhiêu km? Hà Giang cách Hà Nội bao xa? Phương tiện du lịch Hà Giang rồi đúng không nào? Chúc bạn có một chuyến du lịch Hà Giang thật an toàn, vui vẻ và tràn đầy ý nghĩa.