Khi đặt chân đến đất nước Hungary, du khách không thể nào bỏ qua thành phố Sopron - nơi được mệnh danh là “Bảo tàng ngoài trời” bởi nơi đây còn bảo tồn nguyên vẹn nhiều di tích lịch sử cũng như các công trình kiến trúc cổ kính. Hãy cùng Vietsense Travel khám phá về thành phố xinh đẹp này.

Kiến trúc Sopron - dấu ấn qua các thời kỳ

Sơ lược về thành phố

Sopron vốn là thành phố được thành lập vào thế kỷ I TCN bởi người La Mã, với tên gọi bấy giờ là Scarbantia. Thành phố này từng là một điểm dừng quan trọng trên con đường thương mại từ Italia đến vùng Pannonia. Khi đó Sopron trở thành 1 trong những thành phố quan trọng của tỉnh Pannonia. Sau sự sụp đổ của đế chế La Mã, Sopron thuộc sự cai trị của nhiều vương quốc và đế chế khác nhau. Vào thế kỷ X, Sopron trở thành 1 phần của vương quốc Hungary. Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất Sopron trở thành tâm điểm của cuộc tranh chấp biên giới giữa Hungary và Áo. Sau một cuộc trưng cầu dân ý vào năm 1921, Sopron vẫn thuộc về Hungary. Giai đoạn 1945-1989 Sopron nằm trong khối Xã hội chủ nghĩa. Và cuối cùng vào năm 1989, sau sự sụp đổ của Bức tường Berlin, Sopron một lần nữa trở thành một phần của Hungary tự do. Trải qua nhiều thăng trầm lịch sử, thành phố này gìn giữ nhiều câu chuyện thể hiện qua các công trình kiến trúc.

Khám phá kiến trúc qua các thời kỳ

1. Thời kỳ La Mã (thế kỷ I - IV)

Thời kỳ La Mã đã để lại dấu ấn sâu sắc lên Sopron, đặc biệt là về kiến trúc. Kiến trúc La Mã thường có kiểu dáng vuông vức, cân đối và uy nghi và thường được trang trí bằng các chi tiết hoa văn, tượng điêu khắc và phù điêu. Hiện nay tuy kiến trúc La Mã cổ của thành phố Sopron không còn nguyên vẹn nhưng kiến trúc thuộc thời kỳ này vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn giá trị lịch sử và văn hóa của thành phố. Một số dấu ấn của thời kỳ La Mã cổ có thể kể đến:

•  Di tích nhà tắm La Mã: Đây là tàn tích được phát hiện vào đầu thế kỷ XX, khu vực gồm các phòng tắm nóng, lạnh và ôn hòa, khu vực tập thể dục và khu thay đồ. Di tích là minh chứng cho việc người La Mã rất coi trọng sức khỏe.

• Cổng Scarbantia: Đây là cổng thành duy nhất còn lại của Scarbantia, được xây dựng vào thế kỷ 1 và là một ví dụ điển hình về kiến trúc cổng thành La Mã với những đặc điểm tiêu biểu như vòm cong, mái vòm và các chi tiết trang trí tinh xảo.

•  Di tích quảng trường La Mã: Từng là trung tâm thành phố, quảng trường từng được bao quanh bởi các công trình như đền thờ, tòa nhà chính phủ và khu chợ. Di tích cho thấy tầm quan trọng của Scarbantia trong thời kỳ này. 

• Di tích hệ thống sưởi ấm La Mã: Hệ thống này sử dụng nước nóng hoặc hơi nước luân chuyển qua các ống dẫn được lắp đặt bên dưới sàn nhà và tường các ngôi nhà và công trình công cộng. Công trình cho thấy kỹ thuật và trí óc của người La Mã xưa. 

•  Di tích đền thờ Juno: Đền thờ xây dựng và thế kỷ I và được phát hiện vào năm 1930. Nơi đây là thờ Juno - nữ thần hôn nhân và sinh sản của người La Mã. Di tích là minh chứng cho ảnh hưởng của tôn giáo với xã hội La Mã.

•  Di tích khu lăng mộ La Mã: Khu vực là nơi chôn cất người chết của Scarbantia, bên trong các khu mộ thường trang trí tượng và phù điêu. Qua di tích, các nhà khảo cổ học kiểm chứng thêm về quan niệm của đế chế La Mã về thế giới tâm linh.

Kiến trúc La Mã đã ảnh hưởng đến kiến trúc Sopron trong nhiều thời kỳ sau đó. Các yếu tố kiến trúc La Mã như vòm, cột và bố cục đối xứng có thể được nhìn thấy trong nhiều công trình kiến trúc thời Trung cổ, Phục Hưng và Baroque tại Sopron. Việc sử dụng vật liệu xây dựng như đá và gạch cũng chịu ảnh hưởng từ kỹ thuật xây dựng La Mã.

2. Thời kỳ Trung cổ (thế kỷ V - XV)

Kiến trúc Sopron thời kỳ Trung cổ chịu ảnh hưởng mạnh mẽ bởi phong cách Romanesque và Gothic. Kiến trúc Romanesque đặc trưng bởi những bức tường dày, cửa sổ vòm tròn và các chi tiết trang trí đơn giản. Ví dụ tiêu biểu: Nhà thờ Thánh Martin, Cổng Lão, Tháp Lửa. Còn kiến trúc Gothic thể hiện qua những vòm nhọn, sườn vòm, cửa sổ kính màu và các chi tiết trang trí cầu kỳ. Ví dụ tiêu biểu: Nhà thờ Giáo phái, Tòa thị chính, Nhà thờ Franciscan. Công trình kiến trúc tiêu biểu:

• Nhà thờ Thánh Martin: Nhà thờ lớn nhất và nổi tiếng nhất ở Sopron, được xây dựng vào thế kỷ 13 theo phong cách Romanesque.Nhà thờ có hai tháp chuông cao và trang trí với nhiều tác phẩm nghệ thuật tôn giáo.

• Cổng Lão: Là cổng chính ra vào khu phố cổ Sopron được xây dựng vào thế kỷ XIII trên nền móng La Mã cũ. Cổng có kiến trúc Romanesque với hai tháp canh và một cổng vòm tròn.

• Tháp Lửa: Xây dựng vào thế kỷ XIII với vai trò là tháp canh gác, sau đó vào thế kỷ XV người ta trang bị thêm chuông báo động hỏa hoạn. Từ đó tháp có tên gọi là Tháp Lửa. Tòa tháp có kiến trúc Romanesque với 5 tầng và mái chóp hình nón.

• Nhà thờ Franciscan: Được xây dựng vào thế kỷ 13 theo phong cách Gothic. Nơi đây có một tu viện rộng rãi với nhiều khu vườn và một nhà thờ với nội thất Gothic ấn tượng.

3. Thời kỳ Phục hưng (thế kỷ XVI - XVII)

Kiến trúc Sopron thời kỳ này chịu ảnh hưởng mạnh mẽ bởi phong cách Phục Hưng Ý với các yếu tố như mặt tiền trang trí phức tạp, cột và vòm trang trí, cũng như sự cân đối và hài hòa trong thiết kế. Đặc trưng phong cách là hình khối đơn giản, tỷ lệ cân đối (sử dụng tỷ lệ vàng 1:1.618), cột và vòm: nhiều cột trụ theo phong cách cổ điển như Doric, Ionic, Corinthian kết hợp với vòm cong tròn và trang trí tinh tế với các chi tiết hoa văn, phù điêu lấy cảm hứng từ thiên nhiên và thần thoại Hy Lạp - La Mã. Công trình kiến trúc tiêu biểu:

• Storno House: Ban đầu là một ngôi nhà thời Trung Cổ, Storno House đã được cải tạo lại theo phong cách Phục Hưng vào thế kỷ 16. Mặt tiền tòa nhà được trang trí tinh xảo với các chi tiết điêu khắc và họa tiết Phục Hưng. Ngoài ra đặc trưng kiến trúc còn thể hiện qua yếu tố của sổ hình vòm và các cột trang trí. Hiện nay đây  là bảo tàng trưng bày các bộ sưu tập nghệ thuật và đồ cổ, bao gồm cả những hiện vật liên quan đến gia đình Storno từng sống ở đây.

• Nhà thị chính cũ (Óvárosháza): Còn gọi là Cung điện Fehérvártòa nhà được coi là biểu tượng Phục Hưng của Sopron. Ban đầu tòa nhà được xây dựng vào thế kỷ XIII với phong cách Gothic, sau nhiều lần cải tạo đã mang dáng vẻ như hiện giờ với các yếu tố kiến trúc mới và trang trí phức tạp. Mặt tiền của tòa nhà có các cột và vòm trang trí, cửa sổ hình vòm và các chi tiết điêu khắc. Nội thất của tòa nhà cũng được cải tạo với các yếu tố trang trí Phục Hưng.

• Cổng Trinh Nữ Maria: Được xây dựng vào thế kỷ XVII để thay thế cho một cổng thành La Mã cổ bị phá hủy. Đây là một trong những cổng thành đẹp nhất của Sopron.

4. Thời kỳ Baroque (thế kỷ XVII - XVIII)

Kiến trúc Baroque ở Sopron là sự tổng hòa độc đáo giữa các ảnh hưởng từ Áo, Ý và Trung Âu, từ đó tạo nên những công trình kiến trúc lộng lẫy, uy nghi và đầy tinh tế.  Một số đặc trưng nổi bật của kiến trúc Baroque ở Sopron có thể kể đến như mặt tiền các công trình được trang trí cầu kỳ với những đường cong uốn lượn, hoa văn tinh xảo, tượng điêu khắc và phù điêu sống động. Sử dụng các gam màu sáng rực rỡ như trắng, vàng, cam để tạo hiệu ứng thị giác ấn tượng. Công trình kiến trúc tiêu biểu

Cung điện Esterházy: Cung điện được xây dựng vào thế kỷ XVIII theo phong cách Baroque hoành tráng. Đây là nơi ở của gia đình Esterházy, một trong những gia đình quý tộc quyền lực nhất Hungary. Cung điện có diện tích rộng lớn với 126 phòng, khu vườn rộng 200 ha và nhiều công trình phụ.

Tòa thị chính Sopron: Tòa thị chính được xây dựng vào thế kỷ XIII theo phong cách Gothic, sau đó được cải tạo theo phong cách Phục Hưng vào thế kỷ XVI và XVII và bổ sung các yếu tố Baroque vào thế kỷ 18. Tòa thị chính là biểu tượng của thành phố Sopron và là điểm đến thu hút du khách bởi vẻ đẹp lịch sử và văn hóa.

Nhà thờ Franciscan Sopron: Nhà thờ được xây dựng vào thế kỷ VIII theo phong cách Gothic, sau đó được cải tạo theo phong cách Baroque vào thế kỷ XVIII. Nhà thờ Franciscan Sopron là một điểm đến hành hương quan trọng của người Công giáo ở Hungary và thu hút hàng nghìn du khách đến tham quan và cầu nguyện mỗi năm.

Giá trị kiến trúc lưu giữ

Từ những di tích thời kỳ La Mã cho đến công trình Gothic uy nghi tráng lệ như Nhà thờ Franciscan hay những tòa nhà Phục Hưng lộng lẫy như Cung điện Fehérváry và Nhà thị chính cũ, Sopron mang đến cho du khách một hành trình khám phá kiến trúc đầy ấn tượng. Mỗi công trình đều mang trong mình câu chuyện riêng, phản ánh những giai đoạn lịch sử khác nhau của thành phố.

Dạo bước trên những con đường cổ kính, du khách sẽ cảm nhận được sự hòa quyện giữa kiến trúc và thời gian. Những bức tường đá rêu phong, những mái ngói cong cong, những khung cửa sổ chạm khắc tinh xảo, tất cả đều như kể lại những câu chuyện về quá khứ huy hoàng của Sopron. Và hơn cả những giá trị đó, Sopron còn thu hút du khách bởi bầu không khí yên bình và thanh lịch. Nơi đây là nơi lý tưởng để du khách thư giãn, tản bộ và tận hưởng những khoảnh khắc bình yên trong tâm hồn.

Hải Yến 2024