Mông Cổ - một cái tên có lẽ còn xa lạ đối với rất nhiều người. Du lịch Mông Cổ không phải là một lựa chọn phổ biến, đối với nhiều người đất nước này đem lại cảm giác giống như một sự tồn tại xa xôi và cô lập. Bạn nghĩ sao với một chuyến đi khám phá đất nước đầy bí ẩn này? Nếu bạn muốn một điểm đến để du lịch nghỉ dưỡng, thư giãn hay tận hưởng thì có lẽ Mông Cổ sẽ không phải là một lựa chọn phù hợp bởi với những  thiếu thốn về vật chất, những bất tiện trong sinh hoạt hằng ngày, công nghệ hiện đại còn chưa phát triển, phần lớn thời gian không có mạng, không có điện,…và di chuyển trên những con đường tệ nhất thế giới. Nhưng đổi lại, nếu bạn ấp ủ một cuộc hành trình khám phá thế giới, trải nghiệm những điều mới lạ thì Mông Cổ sẽ cho bạn có một giấc mơ không thể nào quên.

Mông cổ đất nước của những thảo nguyên

Nếu bạn không phải là người đặc biệt quan tâm đến Mông Cổ thì đối với nhiều người còn có sự nhầm lẫn giữa Mông Cổ và vùng Nội Mông thuộc Trung Quốc hay còn được gọi là Nội Mông Cổ và Ngoại Mông Cổ. Mông Cổ là một quốc gia độc lập có tên quốc tế là Mongolia nằm ở giữa của Liên bang Nga và Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Là trung tâm của châu Á, với dãy núi Sayan ở phía Bắc, núi Baori Taolgai Mingsha ở phía Mam, núi Manit ở phía tây và Maodetai Hamur ở phía Đông. Đặc biệt đất nước này không giáp biển, thủ đô và thành phố lớn nhất gọi là Ulaanbaatar. Mông Cổ bao gồm 21 tỉnh và một đô thị và thủ đô, địa hình được phân chia thành ba vùng bao gồm hoang mạc, bán sa mạc và sa mạc ở phía Nam, vùng thảo nguyên bất tận nổi tiếng ở miền Trung và cuối cùng là vùng núi cao ở phía Tây, Bắc.

Với diện tích lãnh thổ là 1.564.116 km2 gấp 5 lần diện tích Việt Nam, đây là quốc gia lớn thứ 19 thế giới về diện tích đất liền và là quốc gia không có biển lớn thứ 2 trên thế giới chỉ sau Kazakhstan. Mặc dù có diện tích lớn nhưng dân số Mông Cổ chỉ khoảng 3,3 triệu người và là quốc gia có mật độ dân số thấp nhất thế giới với 1,97 người/km2.

Mông Cổ có ít đất canh tác mà hầu hết đất nước được bao phủ bởi đồng cỏ và núi. Ở phía Bắc và phía Tây là núi với độ cao trung bình là 1580m, có dãy núi Altai uốn khúc từ Tây Bắc xuống sa mạc ở phía Nam. Phía Đông là vùng cao nguyên bằng phẳng, phía Nam là vùng Gobi, chiếm 1/3 diện tích đất của cả nước. Với 30% dân số là du mục hoặc bán du mục vì vậy đặc sản của quốc gia này là “sự hoang vắng”. Nếu bạn muốn cảm nhận sâu sắc ý nghĩa của sự hoang vắng này chỉ có thể đến quốc gia nổi tiếng với những vùng thảo nguyên bất tận để trải nghiệm trực tiếp.

Mông Cổ nằm cách xa đại dương, có khí hậu ôn đới khô hạn và nửa khô hạn với sự chênh lệch nhiệt độ lớn, mùa hè ngắn và khô, mùa đông kéo dài và vô cùng khắc nghiệt thường xuyên xuất hiện bão tuyết. Với 250 ngày nắng mỗi năm, Mông Cổ nổi tiếng với những hình ảnh thảo nguyên rộng lớn dưới nền trời xanh vì vậy nơi đây còn có cái tên là vùng đất của bầu trời xanh. Vào mùa đông nhiệt độ trung bình là -30 độ C đến -35 độ C ở miền Bắc tuyết phủ trắng xóa, mùa hè có sự thay đổi lớn về nhiệt độ giữa ngày và đêm. Miền Nam nhiệt độ ôn hòa hơn với nhiệt độ trung bình -10 ° C vào tháng Giêng và 26 ° C vào tháng Bảy. Vì vậy, không ngạc nhiên khi Mông Cổ được xem là một trong những khu vực có khí hậu khắc nghiệt nhất thế giới.

Thủ đô Ulaanbaatar còn có cái tên khác là Ulan Bato (UB) nằm ở vị trí trung tâm đất nước cũng là thành phố rộng lớn nhất với dân số khoảng 1,45 triệu người, đây là nơi đông đúc nhộn nhịp nhất Mông Cổ chiếm tới gần ½ dân số cả nước. Khác xa với những ấn tượng ban đầu về quốc gia này, thành phố Ulaanbaatar rất phát triển, cơ sở hạ tầng đầy đủ tiện nghi và hiện đại, không thua kém những thành phố hạng nhất nhì trên thế giới.

Du lịch Mông Cổ còn chậm phát triển và chưa được nhiều người biết đến, khi du lịch đến đây du khách sẽ được ở thủ đô 1 đến 2 ngày và sau đó là khoảng thời gian để trực tiếp khám phá thiên nhiên và cuộc sống du mục đặc trưng cách xa ngoài đô thị. Đó là khung cảnh của những đường cung mềm mại đẹp như tranh vẽ, cánh đồng cỏ bát ngát trải dài bất tận, không gian bao la rộng lớn với những dãy núi tráng lệ trập trùng, bầu trời xanh bao la mây trắng trôi lững lờ và đâu đó trên cánh đồng những đàn gia súc của dân du mục đang thong thả ăn cỏ bên cạnh những ngôi nhà lều như điểm thêm linh hồn cho bức tranh tuyệt đẹp đó trở nên có sức sống và hoàn mỹ hơn. Đó chính là nét thu hút, chất riêng cho du lịch của Mông Cổ. Tuy nhiên, cơ sở hạ tầng ở những khu vực này còn chưa phát triển. Không giống như ở thủ đô hay vùng lân cận, những con đường dẫn đến vùng hoang mạc và thảo nguyên của Mông Cổ vẫn còn thô sơ không khác những con đường đất nguyên sơ thậm chí không có lối đi rõ ràng. 

Mông Cổ không phải là một nơi du lịch chỉ để nghỉ ngơi, hưởng thụ những dịch vụ cao cấp mà là chuyến đi để trải nghiệm, chinh phục, cảm nhận những điều mới lạ, bí ẩn và sau đó mới đến thư giãn. Bởi những chuyến đi ngoài thành phố này sẽ rất gian nan, nhiều khó khăn nên cần chuẩn bị hành trang kỹ lưỡng, kỹ năng cũng như sức khỏe để có thể thích nghi, hòa mình vào cuộc sống “du mục”. Vì vậy, hãy cân nhắc cẩn thận để khi đến với Mông Cổ sẽ để lại ấn tượng sâu sắc trong bạn là một trải nghiệm tốt nhất, một chuyến đi khó quên.

Ngày nay, nhiều khu vực ở Mông Cổ vẫn còn lưu giữ nếp sống và văn hóa truyền thống của những người dân du mục sống bằng nước và cỏ từ hàng nghìn năm nay. Truyền thống hiếu khách nổi tiếng ở đây chưa bao giờ bị gián đoạn, chỉ cần bạn bước vào quán, chủ quán sẽ niềm nở phục vụ trà sữa và bánh quy do chính tay mình làm. Nhưng đồng thời, Mông Cổ cũng đang phải đối mặt với những thách thức của quá trình hiện đại hóa, họ đang cố gắng tìm kiếm sự cân bằng giữa việc duy trì cuộc sống du mục truyền thống và tác động của việc hướng tới một xã hội hiện đại. Một chuyến đi đến thủ đô đang phát triển nhanh chóng của Ulaanbaatar, hoặc một cuộc trò chuyện chuyên sâu với người dân địa phương, sẽ tiết lộ nhiều câu chuyện về thời đại thay đổi nhanh chóng.

Thời điểm lý tưởng nhất đi du lịch Mông Cổ

Mùa đông ở Mông Cổ vô cùng khắc nghiệt, kéo dài từ tháng 9 đến tháng 2 nhưng phải đến tháng 4 nhiệt độ mới lên tới 0 độ C, nhiệt độ có lúc giảm xuống tận -30 độ C. Vào thời điểm này, khắp nơi đều được tuyết bao phủ dày đặc, cỏ cây đều bị che lấp và thường có gió thổi rất mạnh vì vậy người dân địa phương hạn chế ra ngoài trừ những lúc cần thiết, những đàn gia súc của dân du mục cũng sẽ không được chăn thả. Nếu du khách muốn đến Mông Cổ vào thời gian này nên cân nhắc cẩn thận và chuẩn bị đầy đủ mọi vật dụng cần thiết và quần áo thật dày, găng tay, mũ, giày để giữ nhiệt. 

Mùa Xuân Mông Cổ ngắn ngủi trong 2 tháng từ tháng 2 đến tháng 4 nhưng không khác biệt nhiều so với mùa Đông, nền nhiệt vẫn luôn âm dưới 0 độ C thậm chí đây còn là khoảng thời gian thời tiết khắc nghiệt nhất bởi băng tuyết dần tan chảy độ ẩm cao khiến cái lạnh càng thêm tê tái. 

Dân du lịch hầu hết đều bắt đầu kế hoạch đến Mông Cổ trong khoảng thời gian từ tháng 5 đến tháng 10, lúc này thời tiết ấm dần lên dù đôi lúc vẫn có tuyết rơi bất chợt nhưng không đáng kể, thời tiết đa phần vẫn rất đẹp. Với thời tiết này, khách du lịch không cần mang theo những hành lý nặng do quần áo dày rộng cồng kềnh, chỉ cần vài bộ đồ mùa đông bình thường, nhẹ nhàng và thanh lịch hơn.Thời gian lý tưởng nhất để khám phá đất nước Mông Cổ là từ tháng 6 đến tháng 9, đây được coi là mùa du lịch của họ . Trong đó tháng 7 là khoảng thời gian cao điểm nhất vì có lễ hội Nadaam truyền thống diễn ra liên tiếp từ 11/7 đến 13/7 hằng năm, lễ hội này đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể năm 2010. Lễ hội Naadam Quốc gia là lễ hội lớn nhất được tổ chức tại thủ đô Ulaanbaatar tại Sân vận động Thể thao Quốc gia. Du khách sẽ được trải nghiệm không khí náo nhiệt của lễ hội, chứng kiến những trận đấu vật của người Mông Cổ, đua ngựa và bắn cung, được tổ chức trên khắp đất nước vào giữa mùa hè. Nó bắt đầu với một buổi lễ giới thiệu công phu với các vũ công, vận động viên, người cưỡi ngựa và ca sĩ. Sau buổi lễ, các cuộc thi bắt đầu, phần thi đặc sắc được mong chờ nhiều nhất là cưỡi ngựa bởi vì Người Mông Cổ từ lâu đã rất sùng bái ngựa và đã ghi dấu ấn trên thế giới bằng cách cưỡi ngựa. Đàn ông và phụ nữ đều có thể tham gia các trò chơi. Ngoài ra còn có các lễ hội khác cũng rất thú vị như: Eagle Festival - tháng 10; Khatgal Ice Festival, Tsagaan Sar và Bulgan Camel Festival - tháng 2,...Nhưng thời tiết mặc dù khô ráo nhưng rất nóng vì vậy hãy chuẩn bị những thứ cần thiết để mang đi.

Nadaam là lễ hội lớn nhất được chắt lọc từ những giá trị văn hóa truyền thống đặc trưng từ hàng ngàn năm của người Mông Cổ. Nếu bạn muốn hòa mình vào không khí lễ hội này của người Mông Cổ thì đừng quên đặt vé máy bay, xe, khách sạn trước vì cũng giống như Tết cổ truyền của Việt Nam đây là lúc cao điểm của nhu cầu đi lại, du lịch. Thật là khó hiểu khi các trang du lịch của Việt Nam không khuyến khích du lịch đến Mông Cổ thời gian này. Giống như khuyên đừng đến Nhật Bản vào mùa hoa anh đào nở rộ vậy. Chỉ khi bạn tham gia lễ hội của một đất nước thì bạn mới hiểu và cảm nhận được vẻ đẹp văn hóa của họ như thế nào từ đó tích lũy được nhiều trải nghiệm thú vị cho hành trình của mình.

Tháng 9, tiết trời đã vào thu và những cơn mưa cũng vì thế mà kéo đến thường xuyên, đây là khoảng thời gian mưa nhiều nhất trong năm, nhiệt độ cũng hạ dần, thời tiết dễ chịu hơn du khách sẽ nhìn thấy những cánh rừng xanh mướt ẩm ướt nổi bật trong làn  mưa. 

Kinh nghiệm phượt Mông Cổ tự túc

Kinh phí bỏ ra đi du lịch Mông Cổ không hề rẻ. Trong đó, riêng vé máy bay đã 13,5-15 triệu khi đặt sớm, nếu đặt muộn hoặc đi vào mùa cao điểm giá cả có thể  25 triệu. Chi phí một ngày để bạn ăn, uống, nghỉ ngơi, đi lại tự túc giao động ở mức 40$. Nếu thuê theo gói dịch vụ lo trọn hành trình thì tầm 45$-100$ một người một ngày. Nếu bạn không phải là người có nhiều kinh nghiệm du lịch tự túc, đến một quốc gia rộng lớn, dân cư thưa thớt, điều kiện tiện nghi còn chưa phát triển, phần lớn sóng điện thoại đều không ổn định thậm chí thường xuyên mất sóng điện thoại, không có điện, các điểm cách xa nhau,… thì đừng mạo hiểm tự mình khám phá mà hãy đặt tour có người hướng dẫn nhưng bạn vẫn có thể tự khám phá theo nhu cầu riêng của bạn.

Du khách có thể tìm thấy rất nhiều tour khi đến thủ đô Ulaanbaatar. Du khách có thể hỏi tại hotel hoặc liên lạc trực tiếp với tour guide để nhờ tư vấn giúp đỡ. Sẽ có 2 loại tour phổ biến nhất để bạn lựa chọn là Tour Group (đi theo đoàn) và Tour Private (đi riêng). Nếu du khách đi theo nhóm bạn hoặc gia đình tầm 5-6 người chọn private tour là thích hợp nhất, tự do thoải mái trải nghiệm mà không cần phải để ý đến ai, tất nhiên giá cả sẽ cao hơn một chút. Đầu tiên bạn sẽ có một ngày lang thang ở Ulaanbaatar. Sau đó. cả nhóm đi private tour khám phá vòng quanh đất nước trong 14 ngày. Dịch vụ sẽ chu cấp cho bạn một chiếc xe jeep, lái xe riêng và một hướng dẫn viên song ngữ có thể giao tiếp trôi chảy bằng tiếng Anh với khách du lịch. Tour guide sẽ lo chu toàn chuyến đi của du khách theo lịch trình đã thống nhất trước đó với mọi người trong nhóm.

Ngoài ra bạn cũng có thể tìm và khám phá những cách đi khác nếu bạn muốn nhưng đừng mạo hiểm quá nhé, an toàn vẫn phải được đặt lên hàng đầu. Mông có 2 tuyến đường sắt trên khắp lãnh thổ. Các chuyến bay nội địa cũng khá nhiều nhưng giá cả chắc chắn sẽ cao hơn nhiều. Nếu bạn muốn tiết kiệm chi phí có thể di chuyển bằng xe bus từ UB đến các địa điểm du lịch nổi tiếng,… 

Xin Visa Du lịch Mông Cổ

Visa Mông Cổ rất dễ xin với chi phí làm visa tại TP HCM khoảng 57$, Hà Nội chỉ hơn 25$. Sau 10 ngày sẽ có hiệu lực trong thời gian 3 tháng, thời gian lưu trú 1 tháng. Bạn có thể xem thông tin trên website của đại sứ quán hoặc để nhanh chóng hơn có liên hệ dịch vụ visa Mông Cổ.

Phương tiện đi Mông Cổ

Xuất phát từ Bắc Kinh - Trung Quốc hoặc Moscow - Nga đến thủ đô Mông Cổ – Ulaanbaatar là nhanh nhất chỉ mất từ 3 đến 5 ngày ngồi tàu hỏa. Hầu hết người Việt sẽ di chuyển bằng máy bay đến sân bay quốc tế Chinggis Khaan, Ulaanbaatar.

Nếu bạn muốn từ Việt Nam đến Mông Cổ, bạn sẽ phải transit ít nhất một điểm là Beijing, Seoul hoặc Hongkong, thường là các hãng Korea air, Hong Kong Airlines, Air China sau đó sẽ chuyển sang hãng MIAT Mongolian Airlines với giá vé từ 13,5 triệu – 25 triệu. Nên mua vé sớm và chọn hãng hàng không mà bạn ưng ý.

Lưu trú khi đến Mông Cổ

Nếu bạn chọn tour tại UB thì ăn ở, đi lại trong suốt hành trình sẽ được hướng dẫn viên sắp xếp. Hoặc có thể lên các trang đặt phòng như booking, agoda để tìm. Chỗ ở và sinh hoạt tại thủ đô hiện đại và đầy đủ tiện nghi nhưng chỉ dừng lại ở mức cơ bản bởi nhiều trại sẽ không có wifi; sử dụng dầu gội khô, không có gương, vòi tắm và lược; rất hiếm nhà vệ sinh có xả nước. 

Ger là tên tiếng Mãn để chỉ nhà ở của những người chăn gia súc ở Mông Cổ và đó là một trải nghiệm lưu trú độc đáo không thể bỏ qua ở Mông Cổ. Trông chiếc vẻ ngoài có vẻ ngoài nhỏ nhắn nhưng diện tích sử dụng bên trong chiếc túi lại rất lớn. Những ngôi nhà lều này chính là kiểu nhà truyền thống của người dân Mông Cổ. Bởi vì truyền thống của họ từ xa xưa đến nay là cuộc sống du mục nay đây mai đó trên thảo nguyên nên kiểu nhà này được họ giữ gìn đến tận bây giờ. Trên thảo nguyên bao la bạt ngàn gió và cát xuất hiện những túp nhà lều trắng nhỏ chính là cảnh đẹp hấp dẫn bạn không nên bỏ lỡ. Nếu đã đến rồi nhất định phải trải qua một đêm trong ngôi nhà đặc biệt kiểu này đấy.

Trại Ger cho khách du lịch được làm cố định, chắc chắn. Tại thủ đô và các điểm du lịch nổi tiếng có những trại Ger hạng sang với đầy đủ nội thất, tiện nghi như khách sạn, có thể coi trại Ger là một loại nhà nghỉ, khách sạn của Mông Cổ vậy. Hoặc sẽ thú vị hơn nếu  bạn có thể trải nghiệm cuộc sống của họ bằng cách sống chung với người dân nơi đây để tìm hiểu về cuộc sống, cách sinh hoạt của họ. Lúc đó tiện nghi cơ bản cũng là điều xa xỉ. Tóm lại, hãy chuẩn bị đầy đủ mọi thứ từ tâm lý đến hành lý để thích nghi tốt nhất với mọi trường hợp. Và đặc biệt, thay đổi thời tiết, đồ ăn không quen,...có thể ảnh hướng đến sức khỏe của bạn hãy mang theo thuốc đề phòng các bệnh như cảm, dị ứng, liên quan đến đường tiêu hóa.

Hành trang cho chuyến du lịch Mông Cổ

Tùy vào thời điểm mà bạn chọn đi du lịch, nếu là mùa Đông hãy đưa đầy đủ quần áo ấm thật dày, găng tay, vớ, mũ, khăn quàng ; mùa hè mang những món đồ nhẹ nhàng hơn, các đồ vật giảm nhiệt,... tùy theo mùa. Do di chuyển xa và thường xuyên nên cần những chiếc quần loại thoải mái co giãn nhẹ nhàng như quần thun chẳng hạn. Mùa đông cực kì lạnh nên không thể chủ quan. Mùa hè nhiệt độ chênh lệch giữa ngày và đêm rất lớn.

Giày tốt nhất là loại giày hiking dễ đi, một hai đôi sneaker để đi chơi ở thủ đô UB, thêm một đôi dép để sử dụng những lúc cần thiết.

Những chuyến đi dài Pin sạc dự phòng là không thể thiếu, đặc biệt ở nhiều vùng lạnh pin tụt rất nhanh, không quên mang theo ổ điện. Các dụng cụ cần thiết cho sinh hoạt như khăn mặt, đánh răng, đèn pin nhỏ, một chiếc chăn mini cũng rất cần thiết khi thời tiết đột ngột thay đổi,... 

Chỉ 15% trong số 47.000 km đường của Mông Cổ được trải nhựa và phần còn lại là đường hoàng thổ. Do khí hậu Mông Cổ có sự chênh lệch nhiệt độ khắc nghiệt nên việc bảo dưỡng mặt đường không hề đơn giản. Nhiều con đường nông thôn không có biển chỉ dẫn và điều kiện đường xá thường kém, do đó việc tự lái xe là không phải phù hợp nhất. Bạn nên tìm một người lái xe địa phương trong hầu hết các sách du lịch nếu đi theo tự túc.

2 loại sim được bán tại sân bay là Sim 4G giá khoảng 350k, loại 3GB giá 150k. Bạn chỉ cần mua sim 3G cũng có thể thoải mái sử dụng được hơn 2 tuần vì ở Mông Cổ, Facebook không tính dung lượng và đặc biệt là rất nhiều điểm không có sóng nên nhiều dung lượng cũng không thể sử dụng hết.

Và những lúc như mất kết nối với thế giới bên ngoài bạn nên tìm những thú vui khác cho bản thân như ca hát, đọc sách, nghe nhạc, vẽ tranh,... cho nên loa, mic, tai nghe, sách, truyện, giấy bút hay một bộ bài đều không thể bỏ qua.

Những trải nghiệm thú vị ở Mông Cổ

Ngắm những con ngựa hoang duy nhất trên thế giới: Khustain Nuruu National Park (Hustai National Park)

Nếu bạn muốn có những trải nghiệm khó quên hãy thử một lần Cưỡi ngựa và lạc đà đi qua sa mạc Gobi, đây được xem là trái tim của Mông Cổ. Chuyến hành trình thú vị này có thể mất một ngày mới kết thúc nhưng bạn sẽ được trải nghiệm đứng trên vách núi Bayanzag hay những cồn cát cao ngút cùng gió lớn như trong những bộ phim Ai Cập. Ngoài ra nếu bạn chỉ muốn cưỡi chúng trong chốc lát thì có thể đến vườn quốc gia, trại ger, sa mạc gobi…

Cầm Chúa tể bầu trời trên tay: bạn có thể ghé Genghis Khan Equestrian Statue. Hoặc đến thăm các gia đình chuyên săn và huấn luyện đại bàng, chim ưng tại Bayan-Ölgii. Đặc biệt Tháng 9 hàng năm, thành phố Olgii ở phía tây Mông Cổ tổ chức "Lễ hội đại bàng vàng" quy mô lớn hàng năm, nơi những người săn và huấn luyện chim ưng từ khắp nơi trên thế giới tụ họp để thể hiện kỹ năng bay của chim ưng.Hóa thân thành một người dân du mục: bạn sẽ được trải nghiệm cuộc sống, tìm hiểu phong tục, sinh hoạt, công việc hàng ngày, chăn thả dê, cừu, bò yar… Trải nghiệm văn hóa hiếu khách và món ăn truyền thống của người du mục. Nếu có thời gian bạn có thể đến xem cuộc sống Người Tsaatan ở phía bắc Mông Cổ  đã nuôi tuần lộc trong hơn 4.000 năm.

Đến thăm các viện bảo tàng, hóa thạch khủng long ở The Central Museum of Mongolian Dinosaurs tại UB là một lựa chọn tuyệt vời.

Trải nghiệm cưỡi lạc đà băng qua sa mạc Gobi hoặc đến với Khongoryn Els để leo lên những cồn cát, ngắm núi tuyết và đi trên sông băng ở Bayan-Ölgii. 

Đi thuyền và cưỡi ngựa đến hồ Khovsgol xinh đẹp ở phía bắc. nổi tiếng ở miền bắc Mông Cổ với một hồ nước trong xanh rộng khoảng 3.000 km vuông, được bao quanh bởi những dãy núi, đồng cỏ rộng lớn và rừng rậm, rải rác những đàn gia súc và cừu của những người du mục chăn thả. Đây là khu nghỉ dưỡng nổi tiếng nhất ở Mông Cổ.

Tham gia lễ hội Nadaam truyền thống lớn nhất diễn ra vào tháng 7 trên khắp đất nước. Hầu hết người dân địa phương sẽ mặc trang phục truyền thống để tham dự và bạn có thể xem cận cảnh các cuộc thi bắn cung, đấu vật, cưỡi ngựa và các cuộc thi khác trên bãi cỏ lớn và cảm nhận bầu không khí sôi động.Chứng kiến ​​sự thay đổi của thời thế ở thủ đô Ulaanbaatar và thưởng thức các nhạc cụ truyền thống và giọng hát truyền cảm của Khöömii tại nhà hát ở UB hay tại gia đình những người du mục. Đây là một điểm đặc sắc của văn hóa Mông Cổ. 

Lên lịch trình du lịch Mông Cổ

Để có thể khám phá trọn vẹn Mông Cổ bạn cần một tháng để du lịch. Nếu thời gian hạn hẹp dưới 10 ngày bạn sẽ phải bỏ qua rất nhiều điểm đến. 

Lựa chọn 1: Yêu thích phong cảnh tuyệt đẹp của thiên nhiên hoang sơ & trải nghiệm văn hóa hiếu khách của người Kazakhstan: Bạn nên đến thủ đô Ulaanbaatar + đi bộ đường dài và cắm trại ở phía tây Mông Cổ. Chắc chắn là một trải nghiệm độc đáo!Điều kiện tiên quyết: Bạn phải có khả năng chấp nhận trên những con dốc cao nhất, bạn không thể tắm trong lều vài ngày và đi bộ đường dài ngoài trời

• Lựa chọn 2: Nếu bạn muốn dễ dàng trải nghiệm phong cảnh của Mông Cổ: nên đến thủ đô Ulaanbaatar + cố đô miền trung + khu hồ nghỉ dưỡng phía bắc. Hoặc thay thế khu vực hồ phía bắc bằng Gobi phía nam

• Vì Gobi ở phía bắc, trung bộ hoặc phía nam là con đường tham quan chính, con đường phía dưới được trải nhựa hoàn toàn và có nhiều lựa chọn khách sạn với đầy đủ tiện nghi.
• Bạn cũng có thể cảm nhận được khung cảnh rộng lớn của đất nước Mông Cổ nhưng nhược điểm là nó chỉ thích hợp để tham quan khó để cảm nhận được sự hiếu khách 

Lên kế hoạch trong khoảng hai tuần rưỡi đến ba tuần:

• Dãy núi Altai ở phía tây Mông Cổ có vẻ đẹp nguyên sơ và tự nhiên nhất ở Mông Cổ. Bạn rất nên tham gia hành trình!
• Thời gian còn lại dành cho thủ đô + cố đô miền trung để tham quan lịch sử, văn hóa + Gobi phía nam thưởng ngoạn vẻ đẹp của sa mạc.

Tuy nhiên, nên đặt  chuyến đi đến phía Tây cuối cùng vì sau khi nhìn thấy núi sông nguyên thủy ở phía Tây sau đó về trung tâm và bắc bộ tham quan sẽ không còn quá thú vị nữa

• Lên kế hoạch cho hơn ba tuần: Nếu bạn muốn có một chuyến tham quan sâu sắc và đầy đủ đến Mông Cổ bạn nên dành ít nhất ba tuần để có một chuyến đi tìm hiểu trọn vẹn Mông Cổ.

• Một vài lưu ý khi đến Mông Cổ

  - Đơn giản chỉ cần từ chối bất kỳ đồ ăn hoặc thức uống nào mà người dân địa phương mời hoặc ít nhất là lịch sự giả vờ thử món đó.

  - Tuýt còi

  - không vứt rác bừa bãi

  - Không nên chạm vào mũ hoặc đầu của ai đó hoặc chỉ tay vào ai đó

  - Sữa rất rẻ

  - Chào hỏi trước khi vào quán rượu

  -  Dùng tay phải để nhận thức ăn hoặc đồ uống do người dân địa phương yêu cầu, và điều này cũng đúng khi đưa đồ, không chỉ của bạn.

Ngôn ngữ của người Mông Cổ

Ngôn ngữ chính là tiếng Mông Cổ. Chính phủ Mông Cổ đã giới thiệu việc sử dụng bảng chữ cái Latinh để đánh vần tiếng Mông Cổ vào tháng 2 năm 1941 nhưng nó đã bị hủy bỏ vào tháng sau đó. Sau đó dưới ảnh hưởng của Liên Xô, bảng chữ cái Cyrillic của người Mông Cổ bắt đầu được sử dụng vào tháng 5 cùng năm và nó đã được sử dụng đến bây giờ.

Một số ít người Mông Cổ có thể nói tiếng Nga và tiếng Trung nhưng với sự suy thoái kinh tế ở Nga trong những năm gần đây nhiều người lao động trẻ Mông Cổ đã sang Hàn Quốc làm việc và họ bắt đầu tiếp xúc với tiếng Anh, tiếng Trung, tiếng Nhật và tiếng Hàn Quốc. Đến bây giờ, tại thủ đô có nhiều người biết tiếng Anh nhưng càng rời xa thành phố, tiếng Anh càng trở nên xa xỉ. Ngoài ngôn ngữ chính thức, nhiều nơi nói các tiếng phương ngữ Mông Cổ khác nhau chiếm đến 15%,  các dân tộc thiểu số sử dụng ngôn ngữ Turkic. Nhóm dân tộc lớn nhất là người Kazakhstan còn lại phần lớn là các bộ lạc Kled và Naiman.

Tiền tệ phổ biến ở Mông Cổ

Tiền tệ được lưu hành sử dụng tại đây là đồng Tögrög (Tugrik) viết tắt là MNT hoặc USD. Tại Thủ đô Ulaanbaatar có đầy đủ phương thức thanh toán hiện đại như quét mã QR, tài khoản ngân hàng, ví điện tử,... còn nếu đi ra xa thành phố đến vùng ngoại ô mọi người đều phải chuẩn bị tiền mặt.

Sử dụng wifi ở Mông Cổ

Wifi được phủ sóng rộng rãi nhưng tốc độ còn chậm và không ổn định, ở thủ đô và các trại Ger tốc độ có thể được coi là chấp nhận được. Tại các quán ăn, quán cà phê, nhà hàng hầu hết rất ít nơi có internet. Nếu bạn muốn du lịch ở Mông Cổ lâu dài phí trả mạng hàng tháng 20.000-70.000 với tốc độ 400kb - 1G. Hầu như khách du lịch sẽ sử dụng sim 3G hoặc sim 4G có giới hạn dung lượng để kết nối internet với giá rẻ có thể dễ tìm thấy ở sân bay.

Điều đặc biệt hơn là tại Mông Cổ, Facebook được dùng free data. Nhưng nếu bạn đang di chuyển trên đường hoặc đi ra xa trung tâm thành phố thì việc mất sóng điện thoại sẽ thường xuyên xảy ra vì nhiều điểm không có sóng. Tốt hơn hết nếu bạn đi theo có người hướng dẫn thì hãy cất điện thoại của mình đi để tận hưởng chuyến đi một cách tuyệt vời nhất. Nhưng phải nói rằng, đây thực sự sẽ là trải nghiệm khó khăn đối với các du khách có thói quen thích lướt net và sử dụng mạng xã hội và cũng là thách thức lớn cho những ai đi du lịch Mông Cổ không theo tour trong việc tìm đường đi.Vì vậy, các phần mềm bản đồ offline như Map là thứ không thể thiếu. 

Những điều cần biết về Mông Cổ

Mông Cổ giàu tài nguyên rừng và được phân bố rộng khắp với diện tích rừng là 153.000km2, trong đó diện tích rừng che phủ là 19.000km2. Quốc gia này có ít loài thực vật do lãnh thổ rộng lớn và địa hình độc đáo nên rất nhiều loài thực vật kỳ lạ mọc lên trong đó có những cây thảo mộc quý giá. Ngoài ra, khoáng sản ở Mông Cổ vô cùng phong phú với hơn 80 loại khoáng sản như đồng, molypden, vàng, bạc, uranium, chì , sắt và than đá, hơn 3.000 mỏ khoáng sản đã được kiểm chứng. Dầu chủ yếu phân bố ở Thung lũng các Hồ lớn của Nam Gobi và Đông Gobi. Hiện tại, mỏ đồng-molypden Erdenet đã được thống kê là một trong mười mỏ đồng-molypden hàng đầu trên thế giới với trữ lượng đứng đầu ở châu Á.

Mông Cổ có gần 60 loài động vật có vú, 50 loài cá, 60 loài chim có giá trị săn bắt. Trong số đó, có 17 loại động vật có vú quý hiếm như nai sừng tấm, gấu gobi, cừu vàng đuôi đen, hươu xạ, chuột sát, v.v.

Con người và văn hóa

Khi nhắc đến Mông Cổ chắc hẳn hầu hết mọi người đều nghĩ ngay đến những thảo nguyên bất tận, những đàn gia súc lớn, người dân du mục cao lớn cưỡi ngựa và những ngôi nhà lều đặc biệt của họ. Đó dường như là những nét đặc trưng tiêu biểu về dân tộc này.

Thiên nhiên ở quốc gia này phần lớn là các cánh đồng cỏ, núi và sa mạc vì vậy Mông Cổ nổi bật với văn hóa du mục lâu đời vẫn được duy trì phát triển đến bây giờ. Vùng thảo nguyên bao la nằm giữa sa mạc Gobi chính là nơi ưa thích nhất của du khách muốn ghé tham quan. Tại đây bạn sẽ chỉ thấy toàn bộ đều là cánh đồng cỏ dưới bầu trời trong xanh tưởng như vô tận. Mùa Đông khắc nghiệt khắp nơi đều bị tuyết bao phủ đến giữa mùa xuân khi nhiệt độ ấm hơn băng tuyết tan đi để nhường chỗ cho sự sống trỗi dậy khi đó những cánh đồng cỏ xanh tốt hiện ra, cho đến hết mùa hạ cả thảo nguyên sẽ ngả sang màu vàng và chuẩn bị đón mùa đông lạnh giá tiếp theo. Phong cảnh tuyệt đẹp, hùng vĩ, rộng lớn nhưng cũng rất phóng khoáng và thanh bình. Hầu hết những ai đã từng đặt chân đến mảnh đất kiêu hùng này đều ấn tượng mạnh bởi con người và thiên nhiên Mông Cổ.

Nổi bật giữa những thảo nguyên mênh mông là những ngôi nhà lều nằm trong không gian rộng lớn và từng đàn gia súc. Đó là hai tài sản vô cùng quý giá đối với người dân du mục để duy trì cuộc sống nơi thảo nguyên bao la này. Những đàn gia súc là nguồn sống của họ, người dân du mục nuôi rất nhiều loại gia súc như dê, bò, lạc đà, ngựa, cừu,... Trong đó Ngựa là loài được chú trọng chăn nuôi, sữa Ngựa là thức uống dùng để thay thế cho nước của người dân du mục. Nếu bạn đến Mông Cổ sữa ngựa là không thể bỏ qua bởi qua bàn tay chế biến của những người phụ nữ tài giỏi khiến mùi vị của loại thức uống này đặc biệt ngon và quan trọng hơn nếu bạn từ chối có nghĩa bạn không tôn trọng họ. Người dân du mục đặc biệt chân chất, thân thiện và hiếu khách. Họ luôn tự hào về công việc và hạnh phúc với cuộc sống như vậy, đối với họ giàu có và hạnh phúc là khi gia đình sung túc, vật nuôi khỏe mạnh và có những người bạn luôn ghé chơi. Hầu hết những người dân du mục dành cả cuộc đời gắn bó với thảo nguyên và trên lưng ngựa, cuộc sống tự do tự tại. Người dân du mục đã quen với thời tiết khắc nghiệt từ lúc mới sinh ra và trải qua những ngày tháng sống trên thảo nguyên càng đã bồi dưỡng thêm cho họ sự rắn rỏi, ý chí kiên cường, tầm vóc mạnh mẽ cùng với sự hào sảng, vừa phóng khoáng ngang tàng nhưng cũng rất ấm áp giống như những chú ngựa khỏe khoắn phi tự do trên thảo nguyên rộng lớn.

Mông Cổ là một nơi rộng lớn nhưng dân cư thưa thớt, người ta gọi nó là “quốc gia sống trên lưng ngựa”. Mông Cổ có một thảo nguyên vô tận, có thể do môi trường địa lý đặc biệt này đã tạo nên thân hình vạm vỡ và tính cách vui vẻ của người Mông Cổ. Người dân địa phương rất hiếu khách. lòng hiếu khách nồng hậu.

Hằng năm khi mùa Thu kết thúc, những vùng đồng cỏ xanh ngát ngả vàng, những người dân du mục sẽ lùa đàn gia súc  đi đến khu vực xa hơn để tìm kiếm thức ăn. Trung bình cứ 2 tháng họ sẽ di chuyển một lần đến vùng đồng cỏ khác để tìm kiếm thức ăn cho vật nuôi, mặc dù cuộc sống nay đây mai đó nhưng bạn sẽ luôn cảm thấy trên gương mặt họ những nụ cười ấm áp, rạng rỡ ấy chưa bao giờ vụt tắt, thậm chí người du mục còn rất tự hào như muốn khoe với thế giới về quê hương tuyệt vời của họ bằng những ánh mắt nụ cười chào đón du khách trên khắp thế giới khi đến với các thảo nguyên. Thậm chí những người dân hiếu khách luôn sẵn sàng mời du khách nghỉ lại qua đêm và thiết đãi nồng hậu bằng những bữa ăn thịnh soạn và ấm cúng. Cứ như vậy qua suốt 4 mùa Xuân - Hạ -  Thu - Đông, đàn gia súc được người dân du mục di chuyển qua nhiều vùng thảo nguyên khác nhau mang theo những hạnh phúc vô cùng giản dị. Ngoài ra, ở thảo nguyên Mông Cổ những loài cây mọc không đơn thuần chỉ là cỏ mà còn có cả những loài thảo mộc khác nhau, có lẽ nhờ vậy mà những đàn gia súc của họ có sức khỏe tốt để thích nghi với thời tiết khắc nghiệt nơi đây khi mùa Đông kéo dài tận 6 tháng với nhiệt độ -30 độ C. Và đặc biệt, đối với người dân Mông Cổ thiên nhiên và môi trường là những người bạn, họ rất yêu và bảo vệ môi trường, bạn sẽ không thể thấy bất kì một rác thải nilon hay nhựa,.. nào ở bất kì đâu.

Cuộc sống du mục chăn nuôi gia súc chủ yếu diễn ra ở các vùng xa thành phố, ngoài chăn thả gia súc người dân Mông Cổ còn trồng lúa mì. Những cánh đồng lúa lớn sẽ được thu hoạch vào tháng 5 đến tháng 6, nó vừa cung cấp lương thực cho con người vừa là nguồn sống, thức ăn cho đàn gia súc trải qua mùa đông khắc nghiệt đang đến gần. 

Ngày nay, phần lớn khu vực ở Mông Cổ vẫn còn lưu giữ nếp sống và văn hóa truyền thống của những người dân du mục sống bằng chăn nuôi, nước và cỏ, họ vẫn giữ nhiều phong tục bí ẩn, đặc biệt là khi họ chuyển tới vùng đất mới từ hàng nghìn năm nay. Truyền thống hiếu khách nổi tiếng ở đây chưa bao giờ bị gián đoạn dù bạn đến bất kì nơi đâu thành phố hay các vùng người dân du mục, chỉ cần bạn đến chơi hay ghé ăn uống tại quán, ông chủ sẽ niềm nở phục vụ trà sữa và bánh quy do chính tay mình làm. Nhưng đồng thời, Mông Cổ cũng đang phải đối mặt với những thách thức của quá trình hiện đại hóa, họ đang cố gắng tìm kiếm sự cân bằng giữa việc duy trì cuộc sống du mục truyền thống và tác động của việc hướng tới một xã hội hiện đại. Một chuyến đi đến thủ đô đang phát triển nhanh chóng - Ulaanbaatar hoặc một cuộc trò chuyện gần gũi thân mật với người dân địa phương sẽ tiết lộ nhiều câu chuyện về quá khứ và sự thay đổi nhanh chóng của thời đại.

Ẩm thực

Mông Cổ sống trong một môi trường đặc biệt, mùa Đông khắc nghiệt kéo dài mùa xuân và mùa hè ngắn ngủi cùng với điều kiện địa hình phần lớn là đồng cỏ và sa mạc đã ảnh hưởng rất nhiều đến truyền thống ẩm thực của họ, vì vậy thói quen ăn uống của người dân cũng có những nét đặc trưng riêng đương nhiên cũng khác hẳn với chúng ta. Và đặc biệt khi ăn thì người Mông Cổ không dùng đũa mà dùng dao nĩa giống như ăn đồ Tây. 

Có ba loại thực phẩm chính, đó là thịt, sữa và ngũ cốc. Rau mục ít, thường ăn hành dại, hẹ, nấm, v.v. Vào buổi sáng và buổi trưa, họ thường uống trà sữa, ăn sữa, đồ ăn từ thịt và cơm rang (tiếng Mông Cổ là Mongolia Lebada, hoặc Baole Shengbada), và buổi tối ăn thịt, mì, bánh bao, v.v. Mông Cổ chủ yếu dựa vào chăn nuôi, nông nghiệp không phát triển vì vậy rau quả, ngũ cốc, trái cây, ... phải nhập từ nơi khác. Trong hàng nghìn năm, sữa và thịt là hai loại thực phẩm chính của người Mông Cổ. Sữa là nguồn thức ăn chính cho những người chăn nuôi ở Mông Cổ, họ dùng sữa là thức uống chính thay thế cho nước. Ngoài ra, họ chế biến sữa thành nhiều loại thực phẩm khác nhau, được gọi chung là "thực phẩm trắng" hoặc thực phẩm sữa. Có khoảng năm loại thực phẩm từ sữa: dầu trắng, bơ, da sữa, đậu phụ sữa và pho mát và chế biến thành các loại thức ăn được nhiều người yêu thích như bánh quy phô mai khô (Qurut/Aaruul); kem Mông Cổ Orom; bơ Yak và sữa ngựa lên men Airag. Ngoài ra các loại sữa này cũng được nấu kèm với thịt tạo thành các món súp kem. Chỉ nghe thôi cũng đã thấy hấp dẫn nhưng phải biết rằng phần lớn các nguyên liệu dùng trong ẩm thực của Mông Cổ đều là nguyên liệu tự nhiên, còn thô, các công đoạn chế biến và xử lý còn rất ít nên chúng hầu như vẫn giữ được những mùi vị thuần túy mặc dù tốt cho sức khỏe và tươi mới nhưng mùi vị khá kén người ăn nhất là những du khách nước ngoài, đó sẽ là thử thách lớn đối với những du khách kén ăn.

Năm loại thịt quan trọng của người Mông Cổ còn được gọi là “Ngũ Khẩu” được lấy từ năm loại gia súc chính trong chăn nuôi gồm có thịt ngựa, thịt dê, thịt cừu, thịt lạc đà và thịt bò Yak. Đối với dân du mục có nhiều cách chế biến thức ăn nhưng thường là được nướng trực tiếp trên lửa một phần có thể ăn nóng hổi và sưởi ấm một phần bởi vì cuộc sống họ phải thường xuyên di chuyển việc hạn chế sử dụng các dụng cụ làm bếp như xoong nồi là rất cần thiết khi di cư sẽ đỡ vất vả hơn. Ngoài ra còn được người dân chế biến nấu thành các món ăn có mùi vị độc đáo như Khorkhog (làm từ thịt cừu); dùng để làm nhân các loại bánh bao như Bansh, Buuz và Khuushuur; đặc sản nổi tiếng là món nướng thịt dê nhồi trong da dê hoặc dạ dày dê Boodog và các món súp hầm thịt bổ dưỡng giúp giữ ấm cơ thể như Tsuivan. Có lẽ do thời tiết khắc nghiệt mà Người Mông Cổ thích ăn các loại mỡ động vật đặc biệt là mỡ dê, mỡ cừu nó giúp giữ ấm cơ thể rất hiệu quả.

Tất cả các loại thịt, sản phẩm từ sữa và đồ uống làm từ sữa là đặc sản truyền thống của người Mông Cổ, vì vậy người dân địa phương về cơ bản ăn thịt trong mỗi bữa ăn, và giá thịt ở đó cao hơn so với các khu vực bình thường và không có gì ngạc nhiên khi người Mông Cổ khỏe mạnh và cao lớn hơn.