Giữa tiết trời se lạnh của Séc, Gulas mang đến sự ấm áp và an ủi diệu kỳ cho tâm hồn. Món ăn truyền thống này là sự kết hợp tinh tế giữa thịt bò mềm mại và rau củ tươi ngon, từ đó tạo nên hương vị hài hòa, độc đáo. Không chỉ là một món ăn, Gulas còn là biểu tượng ẩm thực sâu sắc giúp chúng ta nhớ những giá trị văn hóa và lợi ích sức khỏe. Món hầm giản dị này chinh phục thực khách bởi hương vị đặc biệt khó quên và ghi dấu ấn sâu đậm trong lòng mỗi người thưởng thức.

Gulas - Tinh hoa ẩm thực Cộng hòa Séc

Vài nét về món Gulas

1. Sự xuất hiện của Gulas tại Séc

Gulas có nguồn gốc từ Hungary, xuất phát từ từ "gulya" trong tiếng Hungary, nghĩa là một đàn bò thịt. Ban đầu, món ăn này là nguồn cung cấp năng lượng dồi dào cho những người du mục trong hành trình di chuyển. Sau đó, nó được phổ biến rộng rãi tại Séc và trở thành một món ăn mang đậm nét văn hóa của đất nước này. Mặc dù không có tài liệu cụ thể về năm xuất hiện của Gulas, tuy nhiên, vào thế kỷ 19, lần đầu tiên công thức nấu món ăn này được công bố chính thức trong sách dạy nấu ăn của người Bavaria ở Bohemia. 

Tuy ra đời không lâu, nhưng món ăn xuất hiện trong thực đơn của hầu hết các nhà hàng Séc, là niềm tự hào của người dân địa phương và món ăn không thể bỏ qua đối với du khách.

Gulas cũng là món ăn đường phố phổ biến, được bán tại các quầy hàng rong hay xe đẩy, là món ăn vặt yêu thích của người dân Séc.

2. Vai trò trong văn hóa và giá trị dinh dưỡng của Gulas

• Biểu tượng ẩm thực

Gulas là biểu tượng ẩm thực của Séc, mang đậm dấu ấn văn hóa và lịch sử, xuất hiện từ hàng thế kỷ trước và gắn liền với đời sống người dân địa phương. Thưởng thức Gulas không chỉ là nếm trải hương vị, mà còn là khám phá nét đẹp văn hóa độc đáo của Séc và cảm nhận sự kết nối diệu kỳ giữa con người và truyền thống nơi đây.

• Giá trị dinh dưỡng

Gulas không chỉ là món ăn ngon mà còn là món quà quý giá từ thiên nhiên với nhiều lợi ích cho sức khỏe, có hàm lượng chất béo và cholesterol thấp.. Thịt bò cung cấp protein phong phú, giúp phát triển cơ bắp, trong khi các loại rau củ bổ sung vitamin và khoáng chất thiết yếu. Nước dùng hầm từ thịt và rau củ chứa nhiều dưỡng chất, hỗ trợ hệ miễn dịch và tiêu hóa.

Các nguyên liệu (Dành cho 6 người ăn)

• 1kg thịt bò lát

• 3 muỗng canh dầu ăn/ mỡ lợn

• 1kg hành tây

• 3 quả cà chua

• 250g thịt xông khói

• Muối

• 1 thìa cà phê thì là xay

• 2 thìa ớt bột

• 3 tép tỏi

• 2 - 3 lá nguyệt quế

• 800ml nước luộc bò

• Rau mùi (để trang trí)

Cách chế biến

1. Sơ chế nguyên liệu

• Rửa sạch thịt bò, cắt thành khối vuông vừa ăn.

• Hành tây bóc vỏ, cắt hạt lựu.

• Tỏi bóc vỏ, băm nhuyễn.

• Cà chua rửa sạch, cắt hạt lựu (hoặc nghiền nhuyễn nếu dùng cà chua hộp).

• Rau mùi rửa sạch, cắt nhỏ.

2. Xào thịt

• Cho dầu ăn vào chảo, đun nóng trên lửa vừa.

• Cho thịt bò vào chảo, xào cho đến khi thịt săn lại và chuyển màu nâu.

• Cho thịt xông khói vào đảo đến khi vàng đều các mặt.

3. Hầm thịt

• Cho hành tây vào chảo, xào cho đến khi hành tây mềm và chuyển màu vàng.

• Thêm tỏi băm vào xào thêm 30 giây và cho thịt vào.

• Cho bột ớt, muối và tiêu đen, cà chua vào chảo, đảo đều.

• Đổ nước dùng bò vào chảo, lượng nước vừa đủ để ngập thịt.

• Đun sôi, sau đó hạ lửa nhỏ và đun liu riu trong 3-4 tiếng, cho đến khi thịt bò mềm.

4. Trình bày

• Nêm nếm gia vị vừa ăn.

• Múc ra đĩa, trang trí Gulas với rau mùi. Có thể ăn kèm với bánh mì, bánh bao, khoai tây nghiền hoặc mì ống.

Biến tấu

 Ngày nay, Gulas có nhiều biến tấu đa dạng, sử dụng thịt bò, thịt lợn, thịt cừu, thậm chí là nấm, kết hợp với nhiều loại rau củ khác nhau như ớt chuông, khoai tây, cà rốt,... Mỗi khu vực ở Séc lại có cách chế biến Gulas riêng, tạo nên sự phong phú và độc đáo cho món ăn này.

• Gulas trắng: Đây là phiên bản không có cà chua của món Gulas.

• Gulas cay: Đây là phiên bản cay hơn của món Gulas, được làm bằng ớt chuông cay và gia vị cay.

• Gulas nấm: Đây là phiên bản chay của món Gulas, được làm bằng nấm thay vì thịt.

• Gulas gà: Đây là phiên bản sử dụng thịt gà thay vì thịt bò.

• Gulas cừu: Đây là phiên bản sử dụng thịt cừu thay cho thịt bò.

Một số mẹo khi làm món Gulas

• Nên chọn thịt bò có gân để món Gulas mềm và ngon hơn.

• Có thể thêm các loại rau củ khác như khoai tây, cà rốt, nấm vào món Gulas.

• Để món Gulas có màu sắc đẹp mắt hơn, có thể thêm một ít bột ớt paprika hun khói.

Một số nhà hàng, quán ăn phục vụ món Gulas

1. Restaurace U Parlamentu

Giá: 275 Kc (Khoảng 300.000 VNĐ)

Địa chỉ: Valentinská 52, 110 00 Stare Mest, Séc

Thời gian mở cửa: 11h-23h hàng ngày

2. Nhà hàng Mincovna

Giá: 355 Kc (Khoảng 390.000 VNĐ)

Địa chỉ: Quảng trường Phố Cổ 930/7, Prague 1 - Phố Cổ, Séc

Thời gian mở cửa: Thứ 2 - Thứ 6 (11h-23h), Thứ 7 - Chủ nhật (12h-23h)

3. Nhà hàng U Fleků

Giá: 289 Kc (Khoảng 320.000 VNĐ)

Địa chỉ: Kremenceva, 11, 11000, Prague 1

Thời gian mở cửa: 10h-23h hàng ngày

Lưu ý: Giá cả trên đây chỉ mang tính chất tham khảo, có thể thay đổi tùy thời điểm. Tuy nhiên, du khách có thể thưởng thức món ăn này tại bất kỳ quán ăn vỉa hè nào. Giá cả tại những quán này thường rẻ hơn nhưng chất lượng vẫn đảm bảo không kém phần ngon miệng.

Gulas không chỉ là một món ăn truyền thống đậm đà hương vị mà còn là một phần không thể thiếu trong văn hóa ẩm thực của Cộng hòa Séc. Với sự kết hợp hoàn hảo giữa thịt, gia vị và rau củ, Gulas mang lại những lợi ích dinh dưỡng quan trọng và làm say lòng thực khách. Dù thưởng thức tại nhà hàng cao cấp hay quán vỉa hè bình dân, Gulas luôn mang đến trải nghiệm ẩm thực độc đáo và sâu sắc, làm nổi bật giá trị văn hóa và truyền thống của người dân nơi đây.

Trần Thu Phương HANU 2024