Được đánh giá là 1 trong 3 ngôi đền nổi tiếng nhất của tỉnh Quảng Ninh; một trong những ngôi đền có kiến trúc và vị trí đắc địa nhất Việt Nam, Đền Cửa Ông từ lâu đã trở thành điểm đến ưa thích của du khách thập phương. 

Đền Cửa Ông – Toàn cảnh ngôi đền thiêng 700 năm tuổi

Tổng quan khái quát đền Cửa Ông mọi người nên biết

Đền Cửa Ông là di tích cấp quốc gia đặc biệt nằm ở phường Cửa Ông, thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh ngày nay. 

Từ lâu, được biết đến là nơi thờ Đức Ông Đệ Tam Cửa Suốt - Hưng Nhượng Vương Trần Quốc Tảng (con thứ ba của Trần Hưng Đạo, nhân vật nổi tiếng trong lịch sử nước ta). Ông cũng là người có công lớn trong việc trấn giữ vùng Đông Bắc biên cương đất nước. Ngoài ra, đền còn thờ đầy đủ các vị tướng nhà Trần: Trần Quốc Tuấn, Trần Anh Tông, Trần Khánh Dư, Phạm Ngũ Lão, Yết Kiêu,... và gia thất. 

Đây cũng chính là địa điểm tổ chức lễ hội đền Cửa Ông vào  3 tháng 2 âm lịch hàng năm thu hút rất nhiều du khách đến thăm viếng, lễ bái.

Trước khi thờ Hưng Nhượng vương đền thờ linh thiêng này còn được gọi là Miếu Hoàng tiết chế, thờ Hoàng Cần, người địa phương có nhiều công đánh phá giặc cướp, được các triều vua phong “Khâm sai Đông Đạo Tiết chế” cũng đã được thờ phụng đời đời tại nơi này.

Hướng dẫn du khách di chuyển đến đền Cửa Ông

Đền Cửa Ông có vị trí địa lý nằm trên đồi khu 9A, phường Cửa Ông, thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh nước ta ngày nay. Từ thành phố Hạ Long du khách đi theo đường quốc lộ 18 về phía đông bắc khoảng 30km, tiếp tục rẽ phải vào khoảng 300 mét là tới đền Cửa Ông nói chung đường để đến được nơi này di chuyển cũng khá dễ. Từ xưa đến nay nơi này cũng được biết đến là 1 trong 3 ngôi đền nổi tiếng nhất của tỉnh Quảng Ninh nước ta, nơi đây có núi non, rừng già và biển cả “gặp gỡ” được thiên nhiên ưu ái ban tặng một vị trí đắc địa không nơi nào có được chính vì thế bạn nên đến đây tham quan nếu có cơ hội đến với Quảng Ninh nhé!

Cụ thể nếu di chuyển từ thủ đô Hà Nội du khách có thể tham khảo 2 phương án sau đây:

- Di chuyển bằng xe khách: Du khách cũng có thể đi theo tuyến Hà Nội – Cẩm Phả bằng xe khách với giá từ 80.000 - 300.000 đồng/chiều không quá đắt đỏ. Sau khi đến được thành phố Cẩm Phả thì chúng ta tiếp tục thuê xe ôm hoặc taxi tới Đền Cửa Ông là có thể bắt đầu lịch trình tham quan của mình rồi đó.

- Di chuyển bằng ô tô riêng hoặc xe máy (tổng quãng đường khoảng 200km): Từ trung tâm thủ độ mọi người có thể di chuyển theo đường Nguyễn Khoái, qua quốc lộ 1A tại địa phận Lĩnh Nam thì tiếp tục di chuyển lên quốc lộ 5B/đường Cao tốc 04, sau đó tiếp tục di chuyển liên tục lên quốc lộ 5B/đường Cao tốc 04 rồi men theo quốc lộ 10 và quốc lộ 18 bạn nhé. Tới đường Lý Thường Kiệt - thành phố Cẩm Phả thì mọi người chỉ cần chạy thẳng là đến đền rồi đấy.

Khám phá đền Cửa Ông xem có gì đặc biệt?

Lịch sử hình thành và phát triển hơn 700 năm

Theo sử sách từ ngày xưa ghi chép lại thì đền Cửa Ông, Quảng Ninh đã được xây dựng và tồn tại hơn 700 năm lịch sử dài đằng đẵng, trải qua nhiều cuộc đại trùng tu cùng với những biến đổi quan trọng của đất nước trước khi xuất hiện với diện mạo hoàn hảo như ngày nay. Khi dựng nên ngôi đền chỉ là một thảo am nhỏ với quy mô không quá lớn, được làm từ những vật liệu đơn giản như tranh, tre, nứa... Tới khoảng năm 1907 – 1916 thì đền Cửa Ông này đã bắt đầu được trùng tu tại. Cho đến năm 1916, khu di tích còn cho xây thêm đền Thượng, đền Trung, đền Hạ và chùa để có được quy mô to lớn và nổi tiếng như hiện nay.

Trong khoảng thời gian những năm sau này ghi nhận đền tiếp tục được tu bổ và tôn tạo để có được diện mạo hoàn hảo nhất. Cho đến năm 2014 quy hoạch tổng thể của khu di tích đã được phê duyệt lên tới 18,125ha nên cực kỳ rộng lớn. Sau này đền Trung được xây dựng và hoàn công vào năm 2017 và du khách có thể đến nơi này tham quan bất cứ lúc nào trong năm.

Cấu trúc di tích đền Cửa Ông có gì đặc biệt?

Ban đầu ngôi đền này chỉ thờ Đức Ông Trần Quốc Tảng, nhưng sau này khi dựng thêm các khu đền, chùa lớn và số lượng nhiều hơn thì cho thờ tự thêm nhiều danh nhân. Có thể kể đến những nhân vật lịch sử vô cùng nổi tiếng như là:

- Đền Hạ: Gồm đền Mẫu và đền Trung Thiên Long Mẫu thờ cúng.

- Đền Trung: Nơi này hiện tại đang thờ cúng Khâm Sai Đông Đạo Tiết Chế Hoàng Cần và Sơn thần, Thủy thần giúp ích cho đời sống của nhân dân xung quanh.

- Đền Thượng: Khu vực này bao gồm đền Thượng, đền Quan Chánh, đền Quan Châu, chùa và lăng mộ Trần Quốc Tảng nổi danh.

- Đền Cặp Tiên: Nơi này cho đến hiện nay đang thờ một vị tiểu thư - con gái Trần Quốc Tảng (còn gọi là “Cô bé Cửa Suốt”), thờ thêm quan Chánh, các vị nhân thần, Phật, Ngọc Hoàng, Nam Tào, Bắc Đẩu và Tiên Thiên Thánh Mẫu có trong Nho giáo lúc bấy giờ.

Một số điểm đặc sắc của đền Cửa Ông mà du khách không nên bỏ qua

Lịch sử tồn tại gần 700 năm cực kỳ linh thiêng

Đền Cửa Ông tại tỉnh Quảng Ninh được nhiều người dân địa phương tin tưởng, biết đến và thường xuyên đi lễ nhiều nhất vào các thời điểm có các lễ hội quan trọng trong năm. Nơi đây thờ nhân vật vô cùng nổi tiếng đó là Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng - người đã có công đánh đuổi quân xâm lược Nguyên Mông vào thế kỷ XIII để giữ cho đất nước và nhân dân có được sự yên bình. Dù đã trải qua nhiều thế kỷ với những biến đổi bất thường nhưng các truyền thuyết linh thiêng, hào hùng về ngôi đền vẫn được truyền tụng cho những thế hệ sau biết đến và tỏ lòng thành kính của mình.

Đây chính là ngôi đền có kiến trúc đẹp nhất ở Quảng Ninh

Đền Cửa Ông thường được những ai đã có cơ hội ghé thăm và người dân địa phương mệnh danh là đền có kiến trúc đẹp nhất Quảng Ninh, nó vừa mang trong mình nét độc đáo, huyền bí vừa hội tụ đủ các linh vật phong thủy được tôn thờ từ lâu đời như: Tả thanh long, hữu bạch hổ, tiền chu trước và hậu huyền vũ tứ linh bảo vệ bốn phương trời đất. Đền thờ này ban đầu được dựng lên từ các loại vật liệu như đá đúc, gạch Bát Tràng, ngói mũi đất nung, vữa hồ pha mật… cực kỳ kiên cố và vững chắc. Kiến trúc nơi đây thì được trang trí chủ yếu theo các điển tích về tứ linh của trời đất như: Long, Ly, Quy, Phụng... Bên trong nội thất của đền Cửa Ông sử dụng các loại gỗ chắc chắn và bền bỉ với thời gian không bị ảnh hưởng bởi những hư hại của tự nhiên như lim, trắc, gụ... Khung nhà nơi đây thì được khắc phù điêu, câu đối cùng các hoa văn sơn son, thếp vàng lộng lẫy mang đến cho người xem cảm giác uy nghiêm, lộng lẫy.

Nơi này là điểm đến văn hóa tâm linh cho người dân

Vì ngôi đền này có lịch sử hàng trăm năm nên đền Cửa Ông từ bao đời nay vẫn chứa đựng và lưu giữ được trong mình nhiều giá trị văn hóa, lịch sử vô cùng to lớn, nó đã đóng góp cực kỳ lớn trong sự nghiệp bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc ta từ hàng đời nay, có trách nhiệm gắn kết cộng đồng và phát triển văn hóa tâm linh của dân tộc. Từ lâu nơi đây đã trở thành một địa chỉ nổi tiếng để sinh hoạt văn hóa cộng đồng và đời sống tâm linh của người bản địa và du khách đến đây thờ phụng. Bên cạnh chùa Yên Tử nổi tiếng hay chùa Trình, chùa Hồ Thiên - Đông Triều thì đền Cửa Ông cũng là một địa điểm tham quan du lịch hấp dẫn du khách trong và ngoài nước không kém ở Quảng Ninh.

Đây chính là địa điểm tổ chức nhiều lễ hội lớn hàng năm

Trong khoảng thời gian từ thế kỷ XIX lễ hội đền Cửa Ông đã được đông đảo du khách biết đến là ngày hội có quy mô tổ chức lớn. Mọi người có thể ghé thăm ngôi đền này vào 3 tháng đầu năm và trải nghiệm liên tiếp các sự kiện hấp dẫn mà chỉ nơi đây mới có được như:

- Tham gia lễ hội Đền Cửa Ông chính: Lễ hội này diễn ra từ ngày 2/1 âm lịch đến hết tháng 3 âm lịch hàng năm.

- Lễ Cầu siêu, Lễ xin ở cửa Đền và dâng hương rước Đức Ông vô cùng hấp dẫn và nhộn nhịp: Có 2 phần chính mà du khách có thể được tham gia là phần tế lễ và rước kiệu bài vị Trần Quốc Tảng.

- Trải nghiệm không khí nhộn nhịp của hội rước Đức Ông hồi cung an vị: Lễ hội này bắt đầu diễn ra tới hết tháng 3 âm lịch, vào dịp này du khách nhất định sẽ có cơ hội tham gia nhiều trò chơi dân gian mà bản thân có thể lần đầu tiên được thử như bịt mắt đánh trống, đẩy gậy, kéo co, tổ tôm điếm, nấu cơm, têm trầu...và nhiều hoạt động vui chơi giải trí khác nữa đấy.

Để có thể đến và tham quan cũng như tận hưởng chuyến hành trình khám phá đền Cửa Ông trọn vẹn du khách trước khi đi cũng nên lựa chọn nơi ở cũng như nắm rõ một số lưu ý trước khi khởi hành để có được một chuyến đi thật trọn trọn vẹn và ý nghĩa nhất.

Một số lưu ý khi đến lễ đền Cửa Ông du khách nên chú ý

Lựa chọn được thời điểm phù hợp để ghé đền Cửa Ông tham quan

Đền Cửa Ông tại tỉnh Quảng Ninh luôn mở cửa chào đón người địa phương và cả du khách trong ngoài nước tới tham quan, lễ bái vào bất cứ thời điểm nào trong năm mà bạn muốn ghé thăm. Dù là vào đêm giao thừa người người đều sum vầy bên gia đình của mình, thì đền vẫn mở cửa để mọi người có thể tới thăm. Tuy nhiên thời điểm được mọi người đánh giá đáng để chúng ta ghé tham quan nơi này thích hợp nhất chính là đầu năm mới vì lúc này thời tiết mát mẻ, dễ chịu, ít mưa nên thuận tiện cho mọi hoạt động của lịch trình. Hơn nữa đây cũng là thời điểm tuyệt vời nhất để tiến hành diễn ra loạt các lễ hội đặc sắc như trên đã nêu ở mục trên bạn nhé!

Một số thứ mà du khách cần chuẩn bị trước khi đi

Khu di tích đền Cửa Ông hiện nay đang bao gồm cả đền và chùa nên nếu mọi người muốn đi dâng hương đầy đủ các ban thì chúng ta nên sắm cả lễ chay, lễ mặn và lễ đồ sống sao cho phù hợp với đặc điểm của từng nơi. Đồ lễ chuẩn bị mọi người cũng có thể chọn là: Lễ chay (các loại như hương, hoa, bánh kẹo, hoa quả, tiền vàng mã - đều mua theo số lẻ là phù hợp nhất); lễ mặn dùng để thờ cúng ở ban Công Đồng (gà, thịt lợn, giò, chả... nấu chín và bày biện cẩn thận cực kỳ bắt mắt); lễ đồ sống (muối, gạo, trứng sống và vàng mã) tất cả đều được phục vụ ở khu vực gần đền cho du khách có thể đến và lựa chọn.

Đi lễ tại các ngôi chùa, đền hay miếu chủ yếu là dựa vào lòng thành, hơn nữa lượng khách ghé đền Cửa Ông vào mỗi ngày cũng khá đông nên chúng ta phải hạn chế đốt vàng mã để đảm bảo an toàn và tránh ô nhiễm môi trường. Chuẩn bị lễ dâng để cúng dường lên các bậc bề trên cũng không phải quá cầu kỳ để tránh lãng phí. Mọi người khi đến nơi này cũng không nên đặt tiền lẻ mà thay vào đó là bỏ tiền vào hòm công đức sẽ không ảnh hưởng mỹ quan và có thể góp một chút sức lực nhỏ nhoi của mình cho công tác thiện nguyện ở chùa.

Lưu ý khi đi lễ chùa mà du khách cần lưu ý

- Mọi người nên mặc các trạng phục trang trọng, kín đáo phù hợp với chốn linh thiêng, không gây ra tình trạng mất mỹ quan hay khó xử.

- Đi đứng với tác phong nhẹ nhàng, không nói chuyện quá lớn ảnh hưởng tới không khí trang nghiêm cũng như sự thanh tịnh của nơi đây.

- Không tùy ý đụng chạm tránh gây hư hại di tích và ảnh hưởng xấu đến trải nghiệm của những du khách khác.

Có thể nói từ bao đời nay đền Cửa Ông là chốn bình yên hàng đầu mà du khách, nhất là du khách đến tham quan vịnh Hạ Long nói riêng, Quảng Ninh nói chung muốn ghé thăm một lần. Hy vọng với những thông tin trên sẽ giúp mọi người có một chuyến đi thực sự ý nghĩa bên những người thân yêu.