Vùng đất Nghệ An với danh xưng địa linh nhân kiệt, đã trải qua hơn 1000 năm khai phá và phát triển. Xứ Nghệ sở hữu nhiều dấu ấn qua những công trình, di sản, di tích mang nét đẹp văn hoá và tâm linh. Điều này giúp cho mảnh đất đầy nắng gió có thêm tiềm năng phát triển về du lịch, bảo tồn những giá trị của dân tộc và luôn thu hút khách đến tham quan.
Nghệ An được biết đến là tỉnh trung tâm của vùng Bắc Trung Bộ, nơi có thiên nhiên hội tụ đầy đủ cả núi non, biển cả, sông ngòi đa dạng, là vùng phát triển về kinh tế, văn hoá. Đặc biệt du lịch Nghệ An những năm gần đây ngày càng khởi sắc, thu hút rất nhiều lượt khách trong và ngoài nước tới trải nghiệm vì có nguồn tài nguyên thiên nhiên đa dạng, như vùng biển Cửa Lò, Cửa Hội, Bãi Lữ, miền Tây xứ Nghệ,... Du lịch văn hoá tâm linh cũng là một trong số những yếu tố góp phần làm nên thương hiệu du lịch cho Nghệ An.
Trải nghiệm du lịch văn hoá tâm linh
Sở hữu gần 2500 di tích lịch sử và văn hoá đa dạng lưu giữ theo tiến trình hình thành và phát triển vùng đất, mang giá trị quý báu về tôn giáo, tín ngưỡng, tâm linh hay những công trình, địa danh gắn liền với nhiều danh nhân, hiền tài, sự kiện quan trọng, tất cả đã tái hiện và giới thiệu được đến gần hơn với du khách những dấu ấn về truyền thống văn hoá và con người xứ Nghệ thân thương. Bởi lẽ đó mà du lịch văn hoá tâm linh tại Nghệ An ngày càng là sự lựa chọn yêu thích của du khách khắp mọi miền, nhất là trong những dịp đầu năm.
Mỗi dịp Tết Nguyên Đán, nhu cầu du lịch tâm linh của du khách trên cả nước ngày càng tăng cao. Nghệ An là mảnh đất mà người ta tìm về. Rất nhiều khu di tích đền chùa trải dài từ miền biển tới vùng núi cao của Nghệ An dường như nhộn nhịp và thu hút hơn rất nhiều. Chẳng hạn như đền Ông Hoàng Mười và đền thờ vua Quang Trung (Hưng Nguyên), đền Cờn (Hoàng Mai), đền Bạch Mã (Thanh Chương), đền Chín Gian (Quế Phong), chùa Đại Tuệ (Nam Đàn)... Cảnh quan thiên nhiên của xứ Nghệ vừa trong lành, yên bình kết hợp với kiến trúc của những công trình văn hoá tâm linh mang nét đẹp truyền thống tạo cho không gian du lịch văn hoá tâm linh thêm phần hấp dẫn trong mắt bạn bè trong và ngoài nước.
Du khách khi tới đây ngoài việc thưởng ngoạn danh lam thắng cảnh, tận hưởng không gian bình yên thì còn có mong muốn tìm về chốn cửa Phật, của các vị thánh, thần, để cầu mong bình an, lộc, phúc cho gia đình. Khách du lịch thường chủ yếu đến nhiều từ các tỉnh phía Bắc như Hà Nội, Thanh Hoá, Thái Bình, Nam Định,... vì là gần hơn. Nhiều du khách tới với xứ Nghệ trong những chuyến du lịch văn hoá tâm linh chia sẻ rằng mỗi năm đều đặn tìm về Nghệ An trong 2 dịp cuối và đầu năm, mang theo lễ vật và tấm lòng thành kính để dâng hương, thấy tâm thêm an yên, cuộc sống thêm bình an hạnh phúc.
Với bề dày lịch sử và thăng trầm bao năm hình thành phát triển đã để lại cho mảnh đất xứ Nghệ biết bao di tích hội tụ vẻ đẹp văn hoá, tâm linh, tín ngưỡng. Những công trình tâm linh có kiến trúc cổ kính ấn tượng, mỗi đền thờ là gắn liền với một sự tích, một nhân vật kiệt xuất, góp phần làm điểm tựa tín ngưỡng, tinh thần cho người dân và cho du khách tứ phương tìm về chiêm bái. Xứ Nghệ hệt như một kho tàng sống về lịch sử và văn hoá mà ai ai cũng mong muốn khám phá.
Hệ thống di tích văn hoá đa dạng
Những địa danh văn hoá, lịch sử tâm linh ở Nghệ An rất đa dạng và trải dài khắp mọi nơi. Một số khu di tích mang tầm Quốc gia đặc biệt như Khu Di tích Kim Liên, đền thờ vua Mai Hắc Đế hay đỉnh Hoàng Sơn tại Nam Đàn, đền Nguyễn Xí ở Nghi Lộc. Đặc biệt, khi đến tham quan, khách du lịch còn có cơ hội trải nghiệm những lễ hội truyền thống gắn liền với địa danh đó.
Trong số đó, có tới 7 lễ hội truyền thống được đưa vào danh sách di sản văn hoá phi vật thể của quốc gia, thu hút nhất chính là:
- Lễ hội Đền Cờn tại thị xã Hoàng Mai
- Lễ hội Đền Chín Gian tại huyện Quế Phong
- Lễ hội Đền Quả Sơn tại huyện Đô Lương
- Lễ hội Đền Ông Hoàng Mười huyện Hưng Nguyên
- Lễ hội Đền Thanh Liệt tại huyện Hưng NGuyên
- Lễ hội Đền Bạch Mã ở huyện Thanh Chương
- Nghi lễ Xăng khan của đồng bào dân tộc Thái ở miền Tây xứ Nghệ
Du lịch biển, những khu nghỉ dưỡng và du lịch sinh thái là hai yếu tố nổi tiếng mà khách du lịch nhớ về khi đến với Nghệ An, và đến nay sự phát triển vượt bậc về du lịch văn hoá tâm linh đã cùng 2 yếu tố kể trên góp phần khẳng định thương hiệu du lịch Nghệ An bền vững. Các cấp chính quyền ngày càng một tôn tạo, đầu tư cơ sở vật chất, cảnh quan để thu hút thêm sự quan tâm của khách thập phương.
Xứ Nghệ nô nức mùa du lịch văn hoá - tâm linh
Có dịp đến với đền đến Ông Hoàng Mười dịp đầu xuân mới thấy được nét đẹp văn hoá tâm linh của người dân địa phương nơi đây. Đền Ông Hoàng Mười nằm tại huyện Hưng Nguyên, bên cạnh dải sông Lam hiền hoà tĩnh lặng. Đầu Xuân là dịp đền nô nức nhất, người dân khắp nơi đổ về đông nghịt, tản bộ quanh các sạp hàng mã mua lễ bái, viết sớ, dâng lên Chính Quan Hoàng Mười và các vị thánh mẫu để cầu cho một năm may mắn, tài lộc. Ngoài ra còn được xem văn hoá hầu đồng, vui chơi các trò dân gian ở ngay trên lối dẫn vào đền.
Cũng gần ngay cạnh di tích đền Ông Hoàng Mười là đền thờ Hoàng Đế Quang Trung, nằm trên đỉnh núi Dũng Quyết hùng vĩ. Con đường dẫn lên núi phía dưới thoai thoải, rồi cứ dốc dần lên. Đi vào ngày hè còn được chiêm ngưỡng hai bên là rừng thông phủ xanh bạt ngàn cùng những khóm hoa sim tím nở rộ tô điểm. Chuyến hành hương dường như cũng là dịp cho bạn được tận hưởng không gian thiên nhiên yên bình của nơi đây, ngắm nhìn được toàn thành phố Vinh nhộn nhịp, bao la dưới đất trời.
Hay tại đền Cờn ở thị xã Hoàng Mai của huyện Quỳnh Lưu, dịp lễ hội đầu xuân luôn mở màn với tiếng trống tiếng chiêng vọng vang đất trời, những con thuyền lộng lẫy cờ hoa, những trận chiến giả được tái hiện diễn ra, tổ chức đua thuyền mủng, thi người đẹp, đánh cờ thẻ,... trong niềm vui hân hoan, nô nức của trai đinh trong làng và người xem hội. Một bầu không khí đậm đà bản sắc văn hoá xưa của vùng biển nơi đây được tái hiện lại vô cùng ý nghĩa.
Lễ hội tại Đền Vạn - Cửa Rào cũng là dịp mà khách du lịch sẽ được trải nghiệm văn hoá địa phương của huyện Tương Dương thông qua khám phá nhà truyền thống của đồng bào dân tộc, tham gia những trò chơi dân gian hay giao lưu văn hoá - văn nghệ như là ném còn, đi cà kheo, đánh đu, đẩy gậy. Thưởng thức những món ăn ngon của người dân bản địa mang đậm phong vị núi rừng miền tây Nghệ An như gà nướng, cá nướng ống tre, cơm lam, xôi ngũ sắc hấp dẫn cũng là nét đẹp ngay trong chuyến du lịch văn hoá tâm linh.
Hội đền Quả Sơn tại huyện Đô Lương cũng là một trải nghiệm hấp dẫn cho khách du lịch. Nơi đây từng là vùng đất mà Uy Minh Vương Lý Nhật Quang đã cho khai phá để bảo vệ bờ cõi phía Nam. Hay tại lễ đền Chín Gian ở Quế Phong, đất Mường Tôn xưa cũng là trung tâm xưa của đồng bào dân tộc Thái, đến nay vẫn giữ nét văn hoá truyền thống dân tộc đáng ngưỡng mộ.
Và đặc biệt ghé tới khu di tích Kim Liên, thăm làng quê nơi Bác Hồ kính yêu được sinh ra, sống lại trong tim những kí ức tuổi thơ của Bác qua hàng rào dâm bụt, hồ sen ao cá, những mái tranh đơn sơ, vách nứa,... vẫn được gìn giữ, thấy thấm đượm biết bao tấm chân tình của người dân dành cho vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc.
Và còn đó vô vàn những khu du lịch mang nét văn hoá tín ngưỡng, tâm linh được bồi đắp thêm bởi vẻ đẹp thiên nhiên sinh động của miền đất Nghệ An tươi đẹp đã tạo nên diện mạo hấp dẫn cho du lịch Nghệ An nói riêng và du lịch Việt Nam nói chung. Nét đẹp của vùng đất, của văn hoá con người, của tấm lòng nhiệt thành đôn hậu người Nghệ An luôn vẫy gọi bạn bè gần xa đến khám phá và trải nghiệm.
