Hằng năm, vào những dịp tháng 10 nếu bạn đến du lịch ở Mộc Châu thì nhất định không thể bỏ qua các món ăn từ đặc sản miền sơn cước là khoai sọ Mán Mộc Châu. Cứ mỗi khi vụ khoai cuối thu đến, người dân địa phương nơi đây lại háo hức, nô nức ra vườn, lên nương thu hoạch thành quả bằng những giỏ khoai đầy ắp và mang về chế biến nó để nhâm nhi thưởng thức cái vị ngọt lịm, bở béo thơm nức mũi của khoai sọ Mán.

Sau đây, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về loại khoai đặc sản Mộc Châu này có gì đặc biệt nhé!

Khoai sọ Mán Mộc Châu - Món ăn dân dã khó quên

Cứ vào mỗi độ cuối tháng 10 đến tháng 11 Mộc Châu lại bước vào vụ mùa khoai sọ, không chỉ người dân địa phương mà cả những vị khách phương xa yêu thích khám phá đều chờ mong được thưởng thức mùi vị thơm ngọt của khoai sọ Mán Mộc Châu. Tuy rằng, khoai sọ được trồng phổ biến nhiều nơi như Phú Thọ, Hoà Bình nhưng khoai sọ Mán Mộc Châu lại để lại hương vị ngon nhất, khoai dẻo và thơm nổi tiếng cả một vùng cao nguyên Mộc Châu. Cái tên khoai sọ Mán ở mỗi nơi lại được đặt khác nhau, mang ý nghĩa đặc trưng của vùng miền đó. Tại Mộc Châu khoai sọ được người Dao ở bản trồng rất nhiều và từ xa xưa người Dao còn có tên gọi khác là người Mán. Cộng đồng dân tộc này sống ở các địa phương như huyện Mộc Châu và bản Suối Lìn thuộc huyện Vân Hồ nên loại khoai sọ này còn nổi tiếng với cái tên là khoai sọ Mán. Việc đặt tên này cũng đã nói lên được khoai sọ của người dân tộc Mán là loại sản vật đặc biệt nơi đây, nó rất được yêu thích. 

Ban đầu món khoai sọ Mán cũng như những loại khoai khác chỉ là một món ăn bình thường sẵn có ở địa phương và được người dân nấu thành canh khoai hoặc đem luộc bán cho mọi người. Tuy nhiên dần già với hương vị đặc trưng ngọt lịm, dẻo thơm khác biệt mà món ăn này càng được chú ý và biết đến ngày càng trở nên nổi tiếng. Và ngày nay khoai sọ Mán là một trong những đặc sản nhất định phải nếm thử ít nhất một lần khi đến Mộc Châu du lịch tham quan, đặc biệt là vào tháng 10, tháng 11 hằng năm. 

Khoai sọ Mán củ khá to, có khi có củ nặng gần 1 cân nhưng nhìn chung hầu hết sẽ có cân nặng tầm nửa cân. Có bề ngoài xù xì khá giống với khoai môn nhưng rất dễ phân biệt giữa chúng. Khi luộc lên hoặc cắt nấu canh sẽ rất thơm và bở, vị ngọt nhẹ nhàng, ăn bùi bùi rất ngon. Khoai sọ Mán thường sẽ được người dân đem đi bán nhiều nhất là trên quốc lộ 6, khách đi đường hoặc du khách ghé ngang có thể mua thưởng thức món ăn đặc sản này của Mộc Châu.

Khoai sọ Mán Mộc Châu thơm ngon khác biệt vì điều gì?

Khoai sọ mán Mộc Châu bắt đầu được người dân địa phương trồng từ tháng 1 hàng năm, thời điểm này rất lạnh và họ trồng khoai trên các khu vực đất có nhiều dốc đứng. Người dân nơi đây đúc kết và cho rằng khu vực nào đất càng dốc thì khoai sọ được trồng ở đó có mùi vị ăn ngon hơn trồng nơi khác. Bởi họ thấy khoai sọ ở những nơi có đất bằng phẳng cho dù chăm sóc tốt nhưng chất lượng thường không dẻo, ngọt và bở bằng. Chắc vì lý do này mà khoai sọ Mán tại Mộc Châu lại trở nên đặc biệt như vậy, nó được xem là ngon nhất so với khoai trồng ở những địa phương khác.

Phương thức trồng khoai sọ Mán cũng khá đơn giản, bạn chỉ cần một cây cuốc đào hố đơn sơ, sau đó bón ít phân và thả  củ khoai giống vào rồi lấp đất là được. Phân dùng để bón cũng khá đặc biệt, loại phân này người Dao dùng là phân chuồng trộn cùng tro bếp và thả củ vào lấp đất lại là được. Cây con sẽ dần mọc mầm và phát triển thành những cây khoai sọ xanh tốt, nhìn khá giống cây khoai môn. Đến độ tháng 9, 10 là lá cây bắt đầu úa vàng, đợi một thời gian ngắn nữa khi những chiếc lá vàng khô hẳn rụng xuống chỉ còn lại những cuống lá thì khoai đã có thể thu hoạch. Khoai có hình dạng đặc trưng khá lạ, không giống bất cứ loại khoai sọ thông thường ở miền xuôi. Một thân củ có rất nhiều nhánh và thường là 5 - 7 nhánh, mấu như củ củ riềng hay củ gừng.

Khoai có thể thu hoạch sau 11 tháng nhưng những củ khoai để mà ngon thì phải có niên tuổi 2 đến 3 năm. Có khi người dân địa phương trồng để nó mọc dài đến hàng mét, không biết có bao nhiêu cây. Nếu để được như vậy thì lúc thu hoạch và thưởng thức khoai mới càng ngon và ngọt hơn rất nhiều. 

Hiện nay do nhu cầu tăng nên khoai sọ Mán Mộc Châu thường được người dân địa phương trồng quanh năm không như trước nên hương vị nguyên bản của khoai sọ Mán cũng có thay đổi không đặc biệt tốt như lúc đầu. Tuy nhiên cái vị ngọt thơm đọng lại trong những miến khoai sọ vẫn cứ như thế, mùi vị riêng biệt hấp dẫn không lẫn vào đâu được.

Khoai sọ Mán Mộc Châu có mùi thơm đặc biệt, ruột có màu vàng tươi như nghệ. Khi ăn vào cảm nhận được hương vị khác biệt hoàn toàn. Cắn một miếng là cảm nhận ngay hương vị khác biệt, đó là sự mềm mại, dẻo mịn, ngọt ngào vương vấn nơi đầu lưỡi có chút bùi bùi không ngán và không bị sượng. Thưởng thức những miếng khoai sọ dẻo thơm lại nóng hổi ngon ngọt đậm đà giữa tiết trời lạnh giá của mùa Đông vùng cao nguyên Mộc Châu khiến bất kì ai cũng phải xuýt xoa, cũng phải mê mẩn đắm say trước hương vị ấm nóng ngọt ngào `này.

Chỉ dẫn cách thưởng thức món khoai sọ Mán đúng điệu

Khoai sọ Mán có lớp ngoài lạ lùng, màu sắc bên trong cũng lạ mắt nhưng lại luôn dễ dàng chiếm được sự yêu thích của đông đảo mọi người. Cũng không có ngạc nhiên về điều đó bởi lẽ hương vị ngọt ngào mà khoai sọ Mán mang lại trong mỗi món ăn luôn đủ để mê hoặc đốn tim những thực khách khi thưởng thức kể cả mới nếm thử lần đầu tiên. 

Để luộc món khoai này rất đơn giản, sau khi thu hoạch đem về thì rửa sạch với nước 2-3 lần rồi sắp chúng vào nồi đổ nước ngang mặt khoai sau đó nấu đến khi khoai nứt vỏ là được. Đơn giản và cũng ngon hơn bạn có thể hấp riêng hoặc hấp cùng với cơm. Người địa phương thường sẽ hấp khoai với cơm là ngon nhất, khoai được cắt thành miếng vừa ăn chờ nồi cơm vừa mới cạn nước thì thả vào để đến lúc cơm chín cùng với khoai thơm lừng rất ngon và hấp dẫn.

Lấy từng miếng khoai vàng nóng hổi thơm phức từ nồi cơm ra, thường sẽ chấm khoai với muối lạc vừng, ngọt thơm từ khoai một chút mặn từ muối và vị béo thơm từ lạc vừng hoà quyện khiến ai cũng phải xuýt xoa và đây chính là cách thưởng thức khoai sọ Mán đúng cách, ngon, đơn giản và dễ làm nhất. Chẳng cần phải chế biến gì phức tạp chỉ có vài bước đơn giản là đã có ngay món khoai sọ Mán hấp vàng đẹp mắt nóng hổi khi bỏ vào miệng thì như tan ra cuốn lấy đầu lưỡi một mùi vị ngọt ngào khó cưỡng.

Cái tuyệt vời đặc biệt riêng của khoai sọ Mán Mộc Châu là sự kết hợp hoàn hảo giữa vị ngọt, bùi dẻo và béo thơm. Hương thơm ngào ngạt hấp dẫn sau khi được hấp chín của khoai sọ Mán khiến ai cũng phải đói cái bụng ngay. Trong tiết trời lạnh giá nơi vùng cao, cầm một củ khoai sọ Mán Mộc Châu thưởng thức trong khi nó còn nóng hổi nghi ngút khói, trò chuyện cùng bạn bè thì tuyệt vời hơn tất cả, khen ngợi cũng cảm thấy thừa. Khoai sọ Mán chẳng khác gì một sợi dây kết nối tất cả mọi người lại với nhau bằng hương vị đặc biệt và độc đáo của loại khoai này.

Ngoài ra, bạn cũng có thể thưởng thức món khoai sọ Mán bằng cách nấu canh và một trong số đó là món canh xương hầm khoai sọ thơm ngon dinh dưỡng. Sau đây là hướng dẫn bạn làm món canh vừa dễ làm vừa thơm ngon này từ khoai sọ Mán Mộc Châu: 

• Thành phần cần có là:

400g sườn heo

400g khoai sọ Mán

1 thìa cà phê tỏi băm

2 cọng hành lá: phần trắng băm nhỏ, phần xanh cắt nhỏ

1 thìa canh dầu ăn muối + tiêu, bột nêm

2 thìa nước mắm vừa ăn

1,5 lít nước

• Hướng dẫn:

Cắt sườn thành miếng 4cm - 5cm. Ngâm sườn trong nước muối loãng trong 15 phút sau đó rửa sạch sườn và để ráo nước. Ướp với 1 thìa tỏi băm, 1 thìa cà phê hành lá băm (chỉ lấy phần trắng), 1/2 thìa cà phê muối, 1/2 thìa cà phê tiêu, 1/2 thìa cà phê bột nêm. Trộn đều sườn tất cùng cả gia vị và để yên trong 15 phút. 

Cắt khoai sọ thành miếng vừa ăn khoảng 3-4cm. Đun nóng chảo trên lửa lớn, cho 1 thìa dầu ăn vào, sau đó cho sườn vào xào đến khi bên ngoài chuyển màu và thịt sườn săn chắc lại. Thêm 1,5 lít nước (6 cốc) và đun sôi. Thỉnh thoảng bạn hớt bọt và sau đó thì cho khoai môn vào đun ở lửa vừa cho đến khi khoai mềm (có thể dùng đũa đâm xuyên qua dễ dàng).

Khi thưởng thức mùi vị thơm ngon, hấp dẫn của món ăn tràn ngập không gian. Sườn, khoai môn ngọt mềm, có vị béo như bơ. Khoai đặc biệt ngon, dẻo bở thấm đẫm nước sườn càng thêm ngọt béo hấp dẫn không thể nào bỏ bỡ. Món súp đặc biệt thơm ngon với hương vị từ sự hòa quyện giữa hành, tiêu và ớt.

Mua khoai sọ Mán thơm ngon chuẩn vị ở đâu tốt?

Nơi uy tín mua khoai sọ Mán Mộc Châu

Vào mùa khoai sọ Mán hằng năm ở Mộc Châu thì dọc khắp tuyến đường quốc lộ 6 trở nên nhộn nhịp đông đúc hơn bởi nơi đây sẽ bày bán rất nhiều đặc sản địa phương. Nếu bạn muốn thưởng thức một bát canh khoai sọ vừa nóng hổi vừa thơm ngon thì hãy chọn một nhà hàng, quán ăn tên con đường quốc lộ 6. Trên tuyến đường này sẽ có rất nhiều nơi để bạn thưởng thức đặc sản như Xuân Bắc 181, nhà hàng 64, nhà hàng Nam Hưng 70 hay nhà hàng Phong Lan. Những địa điểm này cung cấp những món ăn ngon và đặc biệt là canh khoai sọ nóng hổi mà bạn chỉ cần thưởng thức một lần là đắm say, mê mẩn ngay trong hương vị thơm ngọt béo ngậy ấy đến lưu luyến mãi quên cả lối về.

Nếu bạn muốn thưởng thức đa dạng hơn một bát canh khoai thì gợi ý bạn đến nhà hàng Đông Hải tọa lạc ở thị trấn Mộc Châu. Thực đơn tại nhà hàng Đông Hải ngoài sự phong phú với nhiều món đa dạng trong cách chế biến thì hương vị món ăn ở đây cũng đuwocj xếp hạng nhất nhì trong địa bàn. Các món làm từ khoai sọ Mán Mộc Châu được ưa chuộng ở nhà hàng như lẩu bê sữa khoai sọ Mán, khoai sọ Mán chiên có vị lạ miệng hay xôi khoai sọ Mán thơm ngọt rất đáng để du khách gần xa đến trải nghiệm thử.

Ngoài ra, khoai sọ Mán Mộc Châu cũng được bán nhiều ở các chợ địa phương, chợ thị trấn Nông trường Mộc Châu, các khu chợ thị trấn Mộc Châu hay các siêu thị đặc sản với giá giao động khoảng 15-30k một cân. Bạn có thể mua khoai sọ Mán tươi về làm quà khi trở về miền xuôi.

Một vài lưu ý bảo quản tốt khoai sọ Mán sau khi mua 

- Tốt nhất nên nấu khoai sọ Mán trong vòng 8-10 ngày kể từ lúc mua khoai vì món ăn từ khoai này không giữ được lâu ngày. Nếu để quá lâu thì khoai sọ thậm chí các loại khoai khác cũng sẽ bị thâm thối, mốc dần mất đi độ tươi ngon thậm chí không tốt cho sức khỏe.

- Nếu muốn giữ món ăn này lâu hơn thì bạn nên gọt vỏ sạch sẽ rửa sạch với nước để ráo và cất vào ngăn đá tủ lạnh. Lúc nào cần đến thì đêm khoai sọ ra sử dụng nhưng nếu làm cách này thì ít nhiều sẽ mất đi vị ngon như nguyên bản vì vậy khoai sọ Mán vẫn nên ăn ngay trong ngày khi nó còn tươi mới thì vị ngọt của khoai mới được hoàn hảo và trọn vẹn nhất.

 - Lưu ý cuối cùng là khi gọt vỏ khoai thứ nhất phải đeo găng tay để tránh bị ngứa do vỏ khoai và nhớt khoai cũng rất dính khá khó chịu và khó gọt vỏ. Nếu như bạn không có bao tay thì hãy để khoai không dính nước, không rửa khoai trước và cắt thì bạn sẽ không bị ngứa. Ngoài khoai sọ Mán ngon nhất khi nấu canh hoặc hấp cơm nhưng bạn cũng có thể làm bánh từ loại khoai sọ này. Trước tiên hấp chín mềm rồi nghiền ra thêm bột vào cán làm bánh rán hoặc nấu chè.

Theo nhiều người, khoai môn chỉ có người Dao Mộc Châu ở Mộc Châu mới trồng được. Bỗng dưng trở thành đặc sản không thể thiếu trong nét văn hoá khi nhắc đến đặc sản Mộc Châu. Khoai sọ Mán Mộc Châu theo thời gian chắt chiu dinh dưỡng từ đất và khí trời vùng cao nguyên để cho ra những củ khoai mang hương vị ngọt ngào, dân dã len lỏi trong từng món ăn từ đơn giản nhất đến chi tiết. Và thật đúng với những nhận xét về độ ngon thì khoai môn của người Dao là ngon nhất mà người ta thường nói khi trải nghiệm đặc sản địa phương. Nếu có dịp đến Mộc Châu vào thời điểm tháng 10, tháng 11 này, bạn đừng quên mua một ít về làm quà cho bạn bè, người thân ở nhà nhé.