Táo mèo hay còn được gọi là quả sơn trà, được coi là thần dược từ lâu được lưu truyền trong dân gian qua các tài liệu đông y có tiếng. Ở Sa Pa, cây táo mèo mọc hoang sơ trên dãy Hoàng Liên Sơn. Táo mèo lớn lên trong mưa gió, tự ra hoa kết trái, như là một món quà mà thiên nhiên ban tặng cho đồng bào người Mông ở đây.

Các bạn hãy cùng VietSense Travel tìm hiểu về đặc sản nổi tiếng, thường xuất hiện trong các ngày lễ lớn gắn liền với truyền thống văn hoá tốt đẹp của cộng đồng người Mông vùng núi Tây Bắc này nhé.

Giới thiệu về Rượu táo mèo Tây Bắc

Có tên gọi là táo mèo vì đây là vùng đất của người Mông sinh sống, ngoài ra còn có tên gọi khác như “quả chua chát” hay “quả tình yêu” vì nó vừa có đầy đủ tất cả các vị đó. Nói về tên gọi “quả tình yêu”, người dân ở đây cho biết: “Những người con trai, con gái khi chưa yêu nhau, sau khi cùng uống bát rượu, họ sẽ say nhau, cái say như lời ước nguyện bên nhau suốt đời. Họ cùng chia sẻ với nhau hương vị đắng, cay, chua, ngọt trong rượu táo mèo cũng như trong cuộc sống”. Táo mèo dùng để trị bệnh rất tốt, giảm cân hay giảm mỡ máu, thanh nhiệt và có lợi cho đường tiêu hóa, giúp giảm bớt các chứng bệnh đầy hơi trướng bụng, rối loạn tiêu hóa. Theo y học hiện đại các nhà khoa học đã nghiên cứu và phát hiện ra rằng trong táo mèo có nhiều chất quý, điển hình các hợp chất phenolic, acid hữu cơ, triterpene...Táo mèo được dùng làm siro nhưng dùng để ngâm rượu phổ biến hơn. Rượu táo mèo cũng là một đặc sản của người dân Tây Bắc. Rượu có màu vàng đẹp, vị dịu nhẹ, rất dễ uống. Tuy rượu táo mèo có nhiều công dụng tốt nhưng cũng là thức uống chứa cồn nên bạn không nên lạm dụng quá.

Bạn nên chọn mua những quả táo mèo sạch, chất lượng để không ảnh hưởng đến rượu ngâm. Bạn có thể mua táo mèo ở các tỉnh Sơn La, Lào Cai, Yên Bái. Táo ở các tỉnh ở miền Tây Bắc có vị ngọt nhẹ và hương thơm đặc trưng. Mùa táo chín rộ có thể bắt đầu từ tháng 8 đến tháng 12 dương lịch. Nhưng để táo ngon nhất là vào tháng 9, khi đó táo chín vàng thơm, hơi hồng đào. Bạn cũng có thể ngâm táo khô hoặc táo mèo tươi nhưng táo tươi sẽ có vị ngon hơn. Vậy nên bạn chọn mua táo đúng mùa vị sẽ chất lượng hơn. Khi chọn táo mèo, bạn có thể chọn những quả già, chín vàng và ngửi có mùi thơm nhẹ. 

Nguyên liệu và cách nấu rượu táo mèo chuẩn vị Tây Bắc

Nguyên liệu:

• Táo mèo tươi: 2 kg

• Rượu nếp: 5 lít

• Đường: 1 kg

• Mật ong hoặc mật mía: 70ml

• Chum sành

Cách làm:

Bước 1: Sơ chế táo mèo

• Táo mèo sau khi được mua về rửa thật sạch và loại bỏ những quả bị hỏng, bị dập nát.

• Khi ngâm có thể thêm 1 chút táo xanh nhưng không nên cho nhiều quá sẽ bị chát.

• Chuẩn bị một chậu muối loãng để cắt táo mèo rồi thả vào đó. Mục đích để táo không bị thâm, khi ngâm có màu đẹp hơn. 

• Táo mèo cần cắt phần đuôi và phần đầu, sau đó bổ đôi để tinh chất trong táo được thẩm thấu và chiết xuất ra rượu được nhiều nhất.

• Ngâm táo 30 phút thì vớt ra và dùng luôn, không rửa lại nước sạch. Trong trường hợp bạn cho nhiều muối quá thì có thể rửa lại bằng nước sạch và để ráo nước.

Bước 2: Ngâm rượu

• Táo sau khi ráo nước, bạn đem xếp vào chum.

• Cứ 1 lớp táo sẽ cho 1 lớp đường, làm như vậy đến hết. 

• Sau đó bịt kín lại, ủ táo 1 - 2 tuần. Tuy nhiên khoảng 2 - 3 ngày bạn nên kiểm tra táo xem có quả nào nổi lên không, nếu có bạn dùng đĩa hoặc bát hoặc vật dụng gì đó nén nó xuống để táo không bị thâm và gây ra hiện tượng nổi váng.

• Sau 2 tuần, tất cả táo sẽ nổi lên phía trên, còn nước đường sẽ chìm xuống dưới. Vậy là chúng ta bước đầu làm nước cốt táo mèo thành công.

• Sau khi đã lấy được nước cốt, bạn đổ rượu vào chum. Nên chọn rượu nếp vì rượu nếp rất thơm, có hương vị ngọt nhẹ, nếu là rượu để lâu thì càng êm và ngon. Bạn nên dùng rượu từ 35 đến 38 độ bởi khi ngâm hoa quả tươi, nồng độ rượu sẽ giảm đi, dễ uống hơn.

• Điều đặc biệt nhất là muốn rượu có màu vàng cánh gián đẹp, bạn có thể cho thêm 50 - 70ml mật ong hoặc mật mía hoặc đường phèn. Hoặc những ai không thích rượu quá ngọt, có thể ngâm táo mèo khô thêm chút sao vàng hạ thổ.

• Đổ rượu vào xong, bạn bịt kín nắp chum, bảo quản nơi thoáng mát và ủ từ 3 - 6 tháng có thể mang dùng được. Còn nếu bạn muốn rượu êm hơn, ngấm hơn, nhẹ hơn thì có thể để đến 1 năm.

Cùng kết thúc hành trình tìm hiểu về đặc sản Rượu táo mèo vùng núi Tây Bắc, VietSense Travel mong rằng các bạn đã có thêm những hiểu biết bổ ích về những ly rượu gắn liền với truyền thuyết tình yêu chung thuỷ trọn đời trọn kiếp của người dân miền núi nói chung cũng như văn hoá tốt đẹp của đồng bào người Mông nói riêng nơi đây, cảm ơn các bạn và hẹn gặp lại các bạn ở hành trình tiếp theo.

Đinh Hoàng Lâm