Cùng với các danh thắng khác, Cố đô Hoa Lư là một trong bốn vùng lõi thuộc Quần thể danh thắng Tràng An. Mặc cho dòng thời gian thoi đưa cùng với sự tàn phá của chiến tranh, cố đô vẫn nằm đó đầy yên bình và uy nghi, khắc ghi một thời kì lịch sử dân tộc vô cùng oai hùng. Vậy nên là một người dân Việt Nam ai ai cũng muốn ghé thăm nơi đây ít nhất một lần trong đời để có thể cảm nhận hết được nét văn hóa, lịch sử của ông cha ta ngày xưa.

Cố đô Hoa Lư hùng vĩ giữa lòng Ninh Bình

Cố đô Hoa Lư tọa lạc tại xã Trường Yên, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình. Với diện tích lên đến 300 ha cùng các công trình kiến trúc văn hóa, lịch sử mang ý nghĩa vô cùng to lớn hòa hợp với cảnh sắc thiên nhiên, non nước hữu tình, nơi đây vinh dự trở thành Di sản văn hóa kép đầu tiên và duy nhất ở Đông Nam Á được UNESCO công nhận vào năm 2014. Ngày nay, Cố đô Hoa Lư là một trong những điểm tham quan ở tỉnh Ninh Bình nhận được sự chú ý của đông đảo du khách trong nước cũng như quốc tế.

Gợi ý phương tiện để di chuyển tới Hoa Lư

Với xuất phát điểm từ Hà Nội để đến với Ninh Bình du khách có thể lựa chọn một số cách di chuyển sau. Di chuyển bằng tàu hỏa với giá vé khoảng từ 90.000 VND đến 200.000 VND tùy vào việc du khách lựa chọn loại tàu và loại ghế. Bạn có thể bắt xe khách từ bến xe Bát Giáp hoặc bến xe Mỹ Đình để tới Ninh Bình với  mức giá chỉ dao động trong khoảng từ 50.000 VND đến 60.000 VND một người. Bạn sẽ dành khoảng 1 tiếng rưỡi để ngắm khung cảnh đường phố trên xe là đến nơi. Còn đối với những du khách muốn chủ động thời gian có thể lựa chọn việc di chuyển bằng xe máy. Bạn có thể xuất phát ở đường cao tốc Pháp Vân – Cầu Giẽ rồi tiếp tục đi theo hướng Cầu Giẽ – Phủ Lý – Ninh Bình với thời gian di chuyển khoảng từ 1 tiếng đến 1 tiếng rưỡi.

Bề dày lịch sử qua 42 năm tại Cố đô Hoa Lư

Cố đô Hoa Lư được biết đến là đế đô đầu tiên được xây dựng trên nước ta và đã tồn tại trong vòng 42 năm. Vùng đất linh thiêng này là nơi đã chứng kiến sự nghiệp dựng nước và giữ nước đầy oai phong, lẫm liệt của 12 năm triều đình nhà Đinh (968 - 980), 29 năm triều Tiền Lê (980 - 1009) và đầu nhà Lý (1009 - 1010). Nơi đây có địa thế thuận lợi với đồi núi trùng điệp bao bọc xung quanh vành đai kinh đô như tấm bình phong vững chắc, cùng dòng Hoàng Long uốn khúc và cánh đồng Nho Quan, Gia Viễn với hào sâu, Hoa Lư là mảnh đất có ý nghĩa quân sự to lớn. Chính tại vùng đất này, năm 968, Đinh Bộ Lĩnh đã dẹp loạn 12 sứ quân, lên ngôi hoàng đế, lập ra nước Đại Cồ Việt oai hùng, và Hoa Lư trở thành trung tâm chính trị, đồng thời là đế đô đầu tiên của nước ta.

Đến thời điểm vua Lý Thái Tổ trị vì ông đã đưa ra quyết định dời đô lịch sử. Ông nhận thấy rằng kinh đô Hoa Lư chật chội, khó mở rộng thành đô và không phù hợp với vị thế đất nước lúc bấy giờ nên đã chọn Hoàng thành Thăng Long để đóng đô. Chính bởi quyết định mang tính lịch sử này đã kết thúc những tháng ngày Hoa Lư là vùng đất cố đô của nước ta. Tuy nhiên, hệ thống triều đình và cơ sở vật chất của Hoàng thành Thăng Long lúc bấy giờ đều được thừa hưởng từ kinh đô Hoa Lư ngày trước. Tuy sau này các vua không sinh sống tại đây nữa, nhưng Cố đô Hoa Lư vẫn tiếp tục được xây dựng, cải tạo những công trình kiến trúc kiên cố với đền, chùa, đền thờ và được bảo tồn cho đến tận ngày nay.

Hướng dẫn tham quan Cố đô Hoa Lư

Ngay từ lần đầu tiên đặt chân đến, du khách chắc chắn sẽ cảm thấy rung động trước khung cảnh trầm lặng mang hơi thở hoài cổ, phảng phất dư vị của thời gian bao trùm nơi đây. Đâu đó nơi thành lũy bờ ruộng, bạn sẽ vẫn nhận ra nét uy nghi, oai linh của một đế đô nguy nga tráng lệ một thời. Cố đô Hoa Lư có diện tích ấn tượng lên tới hơn 300 ha bao gồm các công trình kiến trúc tường thành, hang động, lăng mộ, đền chùa và những công trình khác mang giá trị lịch sử và văn hóa cao.

Cố đô được chia thành 3 vùng chính là vùng bảo vệ đặc biệt, vùng đệm và các di tích liên quan. Vùng bảo vệ đặc biệt bao gồm toàn toàn bộ khu vực bên trong thành Hoa Lư, với những di tích còn được lưu giữ cho đến ngày nay như đền vua Lê Đại Hành, đền vua Đinh Tiên Hoàng, đền thờ Công chúa Phất Kim, phủ Vườn Thiên, chùa Kim Ngân, chùa Nhất Trụ, chùa Cổ Am, phủ Chợ, bia Câu Dền, hang Bim, chùa Duyên Ninh, sông Sào Khê và tường thành, nền điện dưới lòng đất. Vùng đệm của Cố đô Hoa Lư bao gồm khu vực cảnh quan hai bên dòng Sào Khê, Quần thể danh thắng Tràng An với hệ thống chùa và Động Am Tiên, hang Sinh Dược, hang Muối, hang Quàn, hang Luồn, hang Địa linh, hang Ba Giọt, hang Bói, hang Nấu Rượu, chùa Bà Ngô, động Liên Hoa, đền Trần, đình Yên Trạch, phủ Khống, phủ Động,...Các di tích liên quan trong quần thể Cố đô Hoa Lư đóng vai trò quan trọng dưới thời nhà Đinh, bao gồm hệ thống chùa Bái Đính cổ, động Hoa Lư, động Thiên Tôn, cổng Động, cổng Nam, đền thờ Đinh Bộ Lĩnh cùng những di tích thờ vua Đinh khác ở tỉnh Ninh Bình.

Một số công trình kiến trúc của Cố đô Hoa Lư

Với hơn 1.000 năm lịch sử những công trình di tích có ý nghĩa đặc biệt quan trọng tại Cố đô Hoa Lư được người dân gìn giữ, bảo vệ cho tới ngày nay. Nổi bật trong số đó phải kể đến đền thờ vua Đinh Tiên Hoàng và vua Lê Đại Hành.

Tham quan khu di tích đền thờ vua Đinh Tiên Hoàng tại Cố đô Hoa Lư

Nằm ở xã Trường Yên – vốn là trung tâm thành Đông của cố đô ngày trước – đền vua Đinh Tiên Hoàng tọa lạc tại vị thế vô cùng lý tưởng: phía trước là núi Mã Yên, nơi mộ vua Đinh oai linh nằm đó ngắm nhìn vẻ đẹp non sông nước nhà. Đền được khởi công xây dựng từ thời nhà Lý theo kiểu ‘nội công, ngoại quốc’, mô phỏng hình dáng của kiến trúc kinh đô xưa, sau đó được kiến thiết lại dưới thời Hậu Lê. Được xây dựng từ thế kỷ 17 và là một trong những công trình kiến trúc độc đáo của nước ta, đền vua Đinh Tiên Hoàng là quần thể bao gồm các công trình uy nghi như ngọ môn quan, hồ sen, vườn hoa, núi giả, nghi môn ngoại, nghi môn nội cùng ba tòa bái đường, Thiên Hương và hậu cung. Trong cùng là Hậu đặt tượng vua Đinh cùng các con trai ông. Ngày nay,những cổ vật quý báu như đôi voi chầu, cặp bảo vật long sàng đá (sập đá) được đặt ở vị trí Sân rồng, tạc hoàn toàn từ đá xanh nguyên khối với những đường nét chạm khắc tinh xảo vẫn còn được lưu giữ tại nơi đền thờ vua. Không chỉ có vậy đền vua Đinh còn được trang trí bởi nhiều hình dáng với họa tiết chạm khắc vô cùng tinh tế trên những cột gỗ, đá có hình rồng, mây, tiên nữ, hoa lá,... Đây là những minh chứng rõ nét nhất thể hiện đôi bàn tay nghệ thuật, khéo léo và đầy tài hoa của những người nghệ nhân đến từ thế kỷ 17.

Đền vua Lê

Cách đền vua Đinh khoảng độ 500m chính là vị trí của đền vua Lê Đại Hành với quy mô nhỏ hơn. Ngôi đền được xây dựng với bao gồm ba tòa là Bái Đường, Thiên Hương thờ Phạm Cự Lượng – người có công giúp Lê Hoàn lên ngôi ngày trước. Tại khu vực chính cung là nơi thờ vua Lê Đại Hành, bên phải thờ hoàng hậu Dương Vân Nga, bên trái là Lê Ngọa Triều - con trai vua Lê.

Trước đền là quảng trường trung tâm Cố đô Hoa Lư, sau đền là hào nước bảo vệ cố đô ngày trước uốn quanh dưới chân núi Đìa. Ngày nay, đền thờ vua Lê vẫn còn đó cùng những dấu tích kiến trúc cổ, những mảng chạm trổ, điêu khắc công phu và cả dấu tích của nền cung điện cũ với các món đồ gốm sứ cổ. Các hiện vật quý này hiện vẫn đang được bảo quản và trưng bày tại phòng bảo tàng phía trái đền.

Đền thờ Công chúa Phất Kim

Nằm bên cạnh đền vua Lê Đại Hành và chùa Nhất Trụ chính là đền thờ Công chúa Phất Kim, con gái của vua Đinh Tiên Hoàng. Bên cạnh tên gọi Đền thờ Công chúa Phất Kim, nơi này còn được gọi là phủ Bà Chúa. Đền được xây dựng để người dân địa phương suy tôn người phụ nữ hiền lành, chịu nhiều sóng gió của thế kỷ X ngày trước.

Cố đô Hoa Lư mang trong mình giá trị văn hóa, lịch sử vô cùng to lớn và ý nghĩa. Vậy nên để có thể hiểu hết được chúng bạn nên tới nơi đây để tận mắt chứng kiến, cảm nhận nhịp đập lịch sử. VietSense Travel luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trên con đường trở về Cố đô dấu yêu.