Chùa Hương là một trong những quần thể du lịch, một di sản đáng tự hào của người VIệt. Chùa Hương nổi tiếng với quần thể thiên nhiên và lễ hội văn hoá đặc sắc, mỗi năm thu hút hàng ngàn khách du lịch trong và  ngoài nước ghé thăm. Trong bài viết này chúng ta sẽ cùng khám phá sức hút của địa danh này. Hiện nay, chùa Hương đã được xếp hạng là di tích quốc gia đặc biệt và là một trong những địa điểm tâm linh quan trọng nhất của Việt Nam. Chùa Hương cũng là một trong những điểm đến du lịch phổ biến của Hà Nội, thu hút hàng ngàn khách du lịch mỗi ngày, đặc biệt là vào các ngày lễ và Tết Nguyên Đán.

Chùa Hương ở đâu, có từ bao giờ?

Chùa Hương là một trong những địa danh tâm linh nổi tiếng và lâu đời nhất của Việt Nam, được xem như một biểu tượng của văn hóa và tín ngưỡng dân tộc. Chùa nằm ở địa phận xã Mỹ Đức, huyện Mỹ Đức, tỉnh Hà Tây (nay là tỉnh Hà Nội), cách trung tâm Hà Nội khoảng 60km về phía Tây Nam. 

Lịch sử của chùa Hương có từ thời kỳ cổ đại, khi các tín đồ Phật giáo đã đến đây tìm kiếm sự thanh tịnh và cầu nguyện. Trong suốt thời gian lịch sử của Việt Nam, chùa Hương luôn được xem là một điểm đến tâm linh quan trọng và có nhiều đóng góp cho sự phát triển của văn hóa, nghệ thuật và tôn giáo. Theo các tài liệu lịch sử, chùa Hương được xây dựng vào thế kỷ 15, dưới triều đại Lê. Sự tồn tại và phát triển của chùa Hương Hà Nội cũng trải qua rất nhiều thăng trầm và khó khăn khi rất nhiều lần bị phá hủy bởi giặc ngoại xâm, bởi chiến tranh. Trong những năm 1686 - 1705, đền được xây dựng và trùng tu lại theo đề nghị của vị pháp sư Minh Không. 

Trong suốt quá trình phát triển của chùa, nhiều vị phật tử, nhà sư và các tín đồ đã đến đây để tìm kiếm sự thanh tịnh, cầu nguyện và làm từ thiện. Chùa Hương cũng đã trải qua nhiều khó khăn trong quá trình lịch sử, như thời kỳ chiến tranh hay những cơn lụt lớn. Tuy nhiên, chùa Hương vẫn đứng vững và tiếp tục thu hút hàng triệu lượt khách du lịch mỗi năm. 

Vậy bạn đã biết tại sao lại có thêm 1 phiên bản chùa Hương Tích “miền Bắc” ngoài chùa Hương ở Hà Tĩnh hay chưa. Sở dĩ có thêm một chùa Hương Tích "phiên bản" đã xuất hiện ở phía Bắc. Trong thời kỳ Lê - Trịnh, phần lớn các vị vua và chúa đều có quê ở xứ Thanh, do đó, các phi tần và mỹ nữ thường được tuyển từ miền Hoan Châu. Hằng năm, các cung phi và cung nữ Thanh - Nghệ - Tĩnh trẩy hội chùa Hương trên núi Hồng Lĩnh vào ngày 18 - 2 âm lịch bằng đường thủy qua cửa Hội Thống (gần Cửa Lò hiện nay). Tuy đã có sự bố trí lính vệ phục dịch dọc đường, nhưng việc "người đẹp" đi xa như vậy vẫn khiến chúa Trịnh rất phân vân. Vì vậy, chúa Trịnh đã gọi một vị hòa thượng đến để xác định một địa điểm ở miền rừng núi Hà Sơn Bình để xây dựng chùa Hương Tích thứ hai. Điều này để các "người đẹp" có thể đi trẩy hội gần hơn. Tuy nhiên, thuyết này không thực sự hợp lý vì vua Lý Thánh Tông đã đến vùng Hà Tây và ngự đặt tên Thiên Trù. 

Bố cục kiến trúc Chùa Hương

Kiến trúc của Chùa Hương Hà Nội được coi là đặc sắc và độc đáo nhất ở Việt Nam. Được xây dựng trên một khuôn viên rộng lớn, Chùa Hương có nhiều tòa tháp, đền, miếu, chùa nhỏ và các công trình khác được xây dựng trên các ngọn đồi và trong các hang động.

Toàn bộ quần thể kiến trúc chùa Hương nằm rải rác ở khu vực thung lũng suối Yến, bao gồm chùa Ngoài, và chùa Trong. 

Từ bến Đục ngược lên suối Yến, du khách sẽ đến được chùa Ngoài, nơi đây còn được gọi là chùa Trò. Khu vực này du khách có thể nhìn thấy  tam quan được xây trên 3 khoảng sân rất rộng được ốp gạch toàn bộ, cùng với một tháp chuông 3 tầng mái được đặt ở sân thứ ba. Điểm nhấn độc đáo nhất của khối kiến trúc này nằm ở hai đầu hồi tam giác được tạo nên ở trên tầng cao nhất, đặc trưng cho phong cách kiến trúc cổ. 

Nói đến chùa Trong là phải nói đến quần thể hang động tự nhiên, nổi bật với Hang Hương Tích, là một trong những hang động lớn nhất và đẹp nhất ở Chùa Hương. Hang động này có nhiều hình thù độc đáo, tạo ra một không gian linh thiêng và ma mị, thu hút nhiều du khách đến tham quan và chiêm bái. Đặc biệt khu vực này không có tác động của bàn tay con người mà hoàn toàn tự nhiên.

Ngoài ra, Chùa Hương còn có nhiều đền và miếu khác được xây dựng trên các ngọn đồi xung quanh. Mỗi đền và miếu đều có kiến trúc độc đáo, thể hiện sự đa dạng và phong phú của nghệ thuật kiến trúc dân gian Việt Nam. Chùa Hương còn có nhiều tác phẩm điêu khắc và tượng Phật đẹp mắt, được làm bằng đá hoặc gỗ, tạo nên một không gian linh thiêng và huyền bí. Tất cả những công trình kiến trúc này đã tạo nên một bức tranh tuyệt đẹp, là nơi tôn vinh văn hóa, nghệ thuật và tôn giáo của dân tộc Việt Nam. Tổng thể, kiến trúc của Chùa Hương được coi là một trong những tài sản văn hóa, nghệ thuật quý giá của dân tộc Việt Nam, và được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới.

Lễ hội Chùa Hương tháng mấy, có gì đặc biệt?

Lễ hội Chùa Hương, còn gọi là Lễ hội Xuân Tràn đầy Chùa Hương, là một trong những lễ hội đặc biệt và lớn nhất tại Việt Nam. Lễ hội được tổ chức hàng năm, vào dịp Tết Nguyên Đán (thường diễn ra vào tháng Giêng âm lịch) tại Chùa Hương, một trong những điểm du lịch và tâm linh nổi tiếng nhất của Việt Nam. Lễ hội Chùa Hương kéo dài từ ngày mùng 6 đến ngày hạ tuần tháng 3 âm lịch, trong đó ngày mùng 15 thường là ngày lễ hội chính. Lễ hội thu hút hàng triệu khách du lịch và người dân tham gia mỗi năm. 

Các hoạt động trong lễ hội bao gồm: 

- Hành trình lên chùa: Lễ hội bắt đầu bằng một hành trình đến Chùa Hương, người dân và du khách sẽ đi bộ hoặc đi đò qua sông Yên để đến ngôi chùa linh thiêng này. 

- Cầu an và cầu may: Khi đến Chùa Hương, người dân và du khách sẽ tham gia các nghi thức cầu an và cầu may, đặc biệt là cầu may tại Đền Quan Âm. 

- Diễn hành chầu đền: Trong lễ hội, các đoàn diễu hành, chầu đền và đội chèo truyền thống sẽ trình diễn các màn trình diễn nghệ thuật, mang đến cho khách tham quan những trải nghiệm tuyệt vời. 

- Chùa Yến: Lễ hội Chùa Hương còn có hoạt động tín ngưỡng đặc sắc là Chùa Yến, khi người dân và du khách sẽ tham gia việc xây dựng tổ chim yến để cầu mong sự bình an và may mắn cho gia đình và xã hội. 

- Một trong những nét độc đáo, thú vị nhất nữa của hội chùa Hương là du khách sẽ được “ngao du tiên cảnh” bằng thuyền như đi giữa non tiên cõi Phật. Bằng thuyền du khách có thể chiêm ngưỡng hết tất thảy các hoạt động dâng hương, lễ bái cũng như một số chương trình nghệ thuật để phục vụ khách thập phương. Hàng năm, có khoảng 1,5 triệu du khách thập phương về chùa Hương để tham dự lễ hội. Giá vé áp dụng cho việc tham quan toàn khu di tích là 78.000 VNĐ/người (chưa kể 2000 VND/người phí bảo hiểm. Các tuyến du lịch nổi tiếng mà bạn nên chọn khi đến nơi đây là Thiên Trù – Hương Tích, Long Vân, Tuyết Sơn, Thanh Sơn. .. 

Thực sự lễ hội Chùa Hương không chỉ là một sự kiện tín ngưỡng mà còn là một lễ hội văn hóa rực rỡ, là nơi giao lưu và tìm hiểu văn hóa của đất nước. Lễ hội là dịp để người dân và du khách tận hưởng không khí sôi động của Tết Nguyên Đán và tìm kiếm sự bình an và may mắn cho một năm.

Hướng dẫn du lịch Chùa Hương chi tiết

Được biết đến là một trong những điểm đến hấp dẫn nhất của Việt Nam về mặt tâm linh và du lịch với quần thể những kiến trúc, những địa danh nổi tiếng, hãy cùng chúng tôi điểm qua một vài địa chỉ:

4.1.Tham quan Bến Đục

Bến Đục là một trong những điểm đến nổi tiếng tại Chùa Hương Hà Nội. Đây là nơi du khách thường sử dụng để đến được Chùa Hương bằng đường thủy. Bến Đục nằm trên bờ sông Yên Sở, cách Chùa Hương khoảng 4km và là điểm dừng chân đầu tiên khi đến chùa Hương. 

Từ Bến Đục, du khách có thể bắt đầu chuyến đi đến Chùa Hương bằng cách đi bộ hoặc thuê xe đạp, xe máy hoặc thuyền chèo. Điều đặc biệt ở Bến Đục là cảnh sắc thiên nhiên tuyệt đẹp, với sông Yên Sở xanh mát, các con thuyền chèo chìm trong sương mù và các ngọn núi Hương trùng điệp phía trước. 

Ngoài việc là điểm khởi hành của hành trình đến Chùa Hương, Bến Đục còn là nơi có nhiều tiện ích để phục vụ du khách, bao gồm nhà hàng, quầy bán đồ ăn, quầy bán vé thuyền, cửa hàng đồ lưu niệm và các tiệm thuê xe.

4.2. Đền Trình – Chùa Hương

Đền Trình là một trong những địa điểm quan trọng tại Chùa Hương Hà Nội. Đây là nơi tín đồ và khách thập phương đến dâng hương và cầu nguyện cho các vị thần và tổ tiên. Đền Trình nằm ở độ cao hơn 100m so với mực nước biển, nằm giữa dòng núi Hương với hai bên là hai dòng suối Hương Tích và Voi Phục. Đền Trình bao gồm một số công trình kiến trúc như cửa chính, đài hoa, nhà thời đại Minh Mạng, tháp chuông và đài lưu niệm. 

Trong lễ hội Chùa Hương, hàng năm vào mùng 15 tháng Giêng âm lịch, người dân địa phương sẽ tổ chức lễ hội đền Trình, cũng được gọi là lễ hội đền Mẫu, để tưởng nhớ công ơn của các vị thần và tổ tiên. Lễ hội này thu hút hàng nghìn khách du lịch đến tham dự và trở thành một trong những lễ hội lớn nhất và sôi động nhất ở miền Bắc Việt Nam

4.3. Suối Yến – Chùa Hương

Suối Yến là một trong những điểm đến nổi tiếng tại Chùa Hương Hà Nội. Đây là nơi khách thập phương và tín đồ đến tham quan, ngắm cảnh và tắm mát vào những ngày nắng nóng. Suối Yến nằm ở độ cao hơn 100m so với mực nước biển, cách đền Trình khoảng 1 km. Suối có nguồn gốc từ núi Hương Tích, chảy qua những vách đá dựng đứng, tạo ra những thác nước xinh đẹp và những đợt sóng vỗ rì rào. Không chỉ là một địa điểm du lịch, Suối Yến còn là một trong những điểm đến tâm linh quan trọng của Chùa Hương. 

Theo truyền thuyết, suối này có tác dụng làm cho con người trẻ lại, thanh tịnh và được sức khỏe. Do đó, nhiều tín đồ và khách thập phương đến đây để tắm mát và rửa mặt, cầu nguyện cho sức khỏe và may mắn. 

Ngoài việc tắm mát và cầu nguyện, khách thập phương có thể thưởng thức các món ăn nhẹ, nước giải khát tại những quán ăn xung quanh suối Yến, hoặc tham gia các hoạt động như chèo thuyền, trượt tuyết trên nước và đá bóng nước.

4.4. Chùa Thiên Trù – Chùa Hương

Chùa Thiên Trù là một ngôi chùa cổ kính nằm tại khu di tích đền Chùa Hương, cách trung tâm Hà Nội khoảng 60km. Đây là một trong những ngôi chùa đẹp và quan trọng nhất của khu du lịch này. Ngôi chùa có kiến trúc độc đáo, được xây dựng trên núi, với các công trình kiến trúc như đình, tháp chuông, đài phước lộc, tảng đá bàn thờ và hệ thống hầm và đường hầm. 

Điểm nhấn của chùa Thiên Trù là tượng Phật Di Lặc, tượng Phật Bà Quan Âm và tượng Diêm Thống, được chạm trổ tinh xảo và trang trí rực rỡ, tạo nên một không gian linh thiêng và đẹp mắt. Chùa Thiên Trù cũng có một số hoạt động tâm linh và văn hóa thu hút đông đảo du khách như lễ hội Thiên Trù, lễ hội đón xuân, lễ cúng đền và lễ cầu siêu.

Đặc biệt, trong Lễ hội Thiên Trù hàng năm, có rất nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật và tín ngưỡng hấp dẫn, thu hút hàng nghìn lượt du khách đến tham dự. Với vẻ đẹp kiến trúc, tâm linh và lễ hội đa dạng, chùa Thiên Trù là một trong những điểm đến không thể bỏ qua tại khu du lịch đền Chùa Hương.

4.5. Cáp treo Chùa Hương

Cáp treo chùa Hương là phương tiện vận chuyển khách du lịch lên đến chùa Hương, phục vụ cho các hành trình du lịch đến khu vực này. Cáp treo được hoàn thiện vào năm 2016, thay thế cho hệ thống cáp treo cũ và đang được du khách ưa chuộng. 

Cáp treo chùa Hương có chiều dài hơn 2km, khắc phục được nhược điểm của hệ thống cáp treo cũ khi có thể vận chuyển đến 2.000 khách du lịch mỗi giờ. Các cabin của cáp treo được thiết kế sang trọng, thoải mái và an toàn, đảm bảo sự thoải mái và yên tĩnh cho du khách khi đi lên đến chùa Hương. 

Điểm nhấn của cáp treo chùa Hương là tầm nhìn tuyệt đẹp khi du khách có thể ngắm nhìn toàn cảnh về đền Chùa Hương và vùng đất xung quanh từ trên cao. Điều này tạo ra một trải nghiệm độc đáo và thú vị cho du khách khi tham quan chùa Hương.

4.6. Động Hương Tích – Chùa Hương

Động Hương Tích hay còn được gọi với tên gọi vô cùng mỹ miều: Nam Thiên Đệ Nhất Động là một động tự nhiên nằm ở khu vực chùa Hương, được xem là một trong những địa điểm chính của các đoàn khách du lịch khi đến tham quan chùa Hương. 

Động có vị trí tại chân núi Hương Tích, nằm ở phía Nam của Khu di tích. Động Hương Tích có chiều dài khoảng 100 mét và có nhiều hang động nhỏ trong đó. Điểm đặc biệt của động này là những tảng đá và nước chảy từ các vách đá trên cao tạo ra âm thanh rất đặc biệt, khiến người ta liên tưởng đến âm thanh của những chú tiên trong truyện cổ tích. Nhiều người tin rằng, đây là nơi có linh khí thần bí và còn có thể nghe được tiếng nước chảy trong động, mang lại sự yên bình và cảm giác tâm linh cho du khách khi đến đây. 

Động Hương Tích được coi là một trong những điểm du lịch hấp dẫn và độc đáo tại khu du lịch chùa Hương, và được nhiều du khách đến đây tham quan và khám phá. Khi đến tham quan Động Hương Tích, du khách cũng có thể ghé thăm các hang động nhỏ khác trong khu vực, và ngắm cảnh thiên nhiên xung quanh, tạo ra trải nghiệm thú vị và tuyệt vời.

4.7. Chùa Giải Oan – Chùa Hương

Chùa Giải Oan, còn gọi là Chùa Hương Tích Cổ, là một trong những địa điểm tâm linh nổi tiếng tại chùa Hương. Chùa nằm trên một ngọn núi cao, cách chùa Hương chính khoảng 3km về phía đông nam. 

Theo truyền thuyết, Chùa Giải Oan được xây dựng vào thời nhà Lý, khi một người đàn ông nghèo đi lên núi để kiếm sống. Tại đó, ông đã tìm thấy một pho tượng Phật, và xây dựng một ngôi chùa nhỏ bên cạnh pho tượng này. Sau đó, ông được xác định là đại đức Lý Thái Tổ - vị hoàng đế đầu tiên của triều đại nhà Lý, và người dân địa phương đã quyết định mở rộng ngôi chùa này. 

Chùa Giải Oan được xây dựng trên địa hình đồi núi, có kiến trúc rất đặc biệt với các cột đá tự nhiên, tạo nên một không gian linh thiêng và hoang sơ. Bên trong chùa, du khách có thể thấy các bức tượng Phật và các di vật cổ từ thời Lý đến thời Nguyễn, đặc biệt là bức tượng Đức Mẹ với nét đẹp tuyệt vời. 

Ngoài ra, Chùa Giải Oan còn có một hồ nước trong khuôn viên, tạo ra một cảnh quan yên tĩnh và thư giãn cho du khách. Ngoài tác dụng tâm linh, Chùa Giải Oan còn có giá trị lịch sử và văn hóa rất lớn, là một trong những địa điểm thu hút nhiều khách du lịch trong và ngoài nước đến tham quan và khám phá.

Chỉ đường đi Chùa Hương

Nếu bạn di chuyển từ Hà Nội đến chùa Hương có thể đi qua những tuyến đường nào? Di chuyển mất thời gian bao lâu,….?

6.1.Khoảng cách giữa Hà Nội và chùa Hương

Chùa Hương nằm ở huyện Mỹ Đức, cách trung tâm thành phố Hà Nội khoảng 70 km về phía Tây Nam. Thời gian di chuyển từ Hà Nội đến Chùa Hương tùy thuộc vào phương tiện di chuyển, nhưng thường mất khoảng 2 - 3 giờ để đến đó bằng xe ô tô hoặc xe máy. Trong những ngày lễ hội, thời gian di chuyển có thể kéo dài hơn do tình trạng tắc đường và nhiều người đổ về khu vực này.

6.2.Tuyến đường đi qua quốc lộ 21B để đến chùa Hương

ể đến Chùa Hương, bạn có thể đi qua Quốc lộ 21B. Đây là tuyến đường giao thông chính nối liền Hà Nội và các huyện miền núi phía Tây của tỉnh Hòa Bình. Quốc lộ 21B chạy qua huyện Mỹ Đức, nơi có Chùa Hương nên rất thuận tiện cho việc đi đến đây. 

Tuy nhiên, trên Quốc lộ 21B có nhiều đoạn đường cua và dốc nên bạn cần lái xe cẩn thận. Bên cạnh đó, lưu lượng xe cộ vào dịp lễ hội Chùa Hương rất đông nên có thể gây ùn tắc giao thông, bạn cần chuẩn bị thời gian và lựa chọn thời điểm phù hợp để tránh tình trạng tắc đường.

Đi cao tốc Hà nội - Ninh Bình để đến Chùa Hương

Bạn có thể đi đường cao tốc Hà Nội - Ninh Bình để đến Chùa Hương. Đây là tuyến đường cao tốc có chiều dài khoảng 90km nối liền Hà Nội và thành phố Ninh Bình. Sau khi đi qua cửa ngõ phía Nam của Hà Nội, bạn đi thẳng trên cao tốc Hà Nội - Ninh Bình khoảng 60km đến điểm giao giữa cao tốc và đường tỉnh 429A. Tại đây, bạn rẽ phải vào đường tỉnh 429A và đi tiếp khoảng 14km để đến Chùa Hương. Đường cao tốc Hà Nội - Ninh Bình được nâng cấp đồng bộ và rộng rãi, giúp giảm thời gian di chuyển và tăng cường an toàn. 

Tuỳ địa chi xuất phát của quý khách để lựa chọn phương tiện phù hợp, du khách có thể đến Chùa Hương Hà Nội bằng nhiều phương tiện khác nhau, bao gồm: 

- Xe buýt: Bạn có thể đi bằng xe buýt từ Hà Nội đến Chùa Hương, với giá vé khoảng 40.000 - 50.000 đồng. Các chuyến xe buýt thường xuyên khởi hành từ Bến xe Mỹ Đình hoặc Bến xe Yên Nghĩa. 

- Xe máy: Nếu bạn có kinh nghiệm lái xe máy và thích khám phá, bạn có thể thuê xe máy tại Hà Nội và tự lái đến Chùa Hương. Tuy nhiên, hãy đảm bảo rằng bạn có giấy phép lái xe và biết cách lái xe an toàn trên đường. 

- Xe ô tô: Nếu bạn đi theo nhóm, bạn có thể thuê một chiếc xe ô tô để đến Chùa Hương. Giá thuê xe tùy thuộc vào loại xe và thời gian thuê.

Trọn gói tour Chùa Hương

Hiện nay, có rất nhiều đơn vị du lịch cung cấp tour du lịch Chùa Hương trọn gói. Thông thường, tour này sẽ bao gồm các dịch vụ sau: 

- Vận chuyển: đưa đón khách đi và về từ Hà Nội đến Chùa Hương bằng xe buýt, xe du lịch hoặc xe hơi. 

- Ăn uống: cung cấp các bữa ăn đầy đủ và tiện nghi tại các nhà hàng hoặc quán ăn trong khu vực Chùa Hương.

- Lưu trú: cung cấp dịch vụ lưu trú tại các khách sạn, nhà nghỉ hoặc trại trọ gần Chùa Hương. 

- Tham quan: tham quan các điểm đến nổi tiếng trong khu vực Chùa Hương như Động Hương Tích, đền Quán Thánh, đền Trình, chùa Thiên Trù, suối Yến, bến đục và thác Trong. 

- Hướng dẫn viên: cung cấp hướng dẫn viên giỏi, nhiệt tình, hướng dẫn du khách tham quan và khám phá khu vực Chùa Hương. 

Giá tour du lịch Chùa Hương trọn gói sẽ phụ thuộc vào số lượng khách, dịch vụ được sử dụng và thời gian di chuyển. Tuy nhiên, tour này thường có mức giá trung bình khoảng từ 5 - 600 ngàn đồng đến 3 triệu đồng/người tùy vào các yếu tố trên. Bạn có thể tìm hiểu thêm thông tin về các tour du lịch Chùa Hương trên các trang web của các đơn vị du lịch uy tín hoặc hỏi thông tin tại các điểm du lịch của Hà Nội.

Nếu bạn đang quan tâm đến các tour trải nghiệm ở chùa Hương có thể tham khảo các gói tour của công ty Vietsense Travel. Chúng tôi chuyên cung cấp các gói tour du lịch ngắn ngày, dài ngày cho du khách, bạn có thể tham khảo thêm

Trên đây, là một số vấn đề cần lưu ý khi đi tour du lịch tại chùa Hương Hà Nội, du khách có thể tham khảo thêm.