Mỗi bận tháng 3, tháng 4 khi mùa nhót đến, những tín đồ nghiện chua lại săn lùng một món ăn chỉ nghĩ đến thôi đã ứa nước miếng, đó là món bắp cải cuộn nhót xanh chấm chẩm chéo – đặc sản của vùng núi Tây Bắc. Đây dường như không chỉ là một món ăn mà còn là mối dây liên kết giữa người với người, là kỉ niệm mà bất cứ ai đã từng đến du lịch tây bắc đều sẽ nhớ mãi không quên.

Đây là món ăn có nguồn gốc từ đồng bào Thái ở các tỉnh Tây Bắc, đặc biệt là Sơn La, Điện Biên. Kỳ thực, không chỉ riêng nhót mà ăn đồ chua chấm với chẩm chéo từ lâu vốn là cả một nét văn hóa của người dân tộc Tây Bắc. Chẩm chéo là một loại gia vị chấm của người Thái, rất cay được chế biến cầu kỳ từ: hạt mắc khén, tỏi, muối, ớt, rau thơm…. Khi ăn chẩm chéo cùng nhót, mận, sim thì người Điện Biên gọi chung là ăn chua (Kin Xổm).

Sau đây xin mời các bạn đồng hành với VietSense Travel trên hành trình tìm hiểu món ăn độc lạ này của đồng bào miền núi Tây Bắc.

Giới thiệu món ăn Bắp cải cuốn nhót

Lần đầu nghe tên món ăn, hẳn nhiều người sẽ thấy rau bắp cải và nhót xanh dường như không có mối liên quan nào để dùng cùng nhau. Nhưng đây là lại món ăn vặt độc đáo ở đất Điện Biên, được người dân địa phương yêu thích, cũng kích thích trí tò mò của du khách.

Không cầu kỳ như nhót xanh, mận, mơ và sim (quả chua của người Điện Biên) cuốn lá vả đơn giản hơn nhiều. Chỉ cần vài lá vả non đang còn lẫn màu xanh và vàng nhạt, một ít gừng thái lát, thêm chút muối ớt nữa là đủ vị. Mỗi thứ quả có vị chua riêng của nó, mơ và mận xanh chua gắt, sim rôn rốt lại có vị chát của những xơ quả. Nhưng tựu chung lại nó hòa lẫn với lá vả, muối ớt cũng ra thứ vị tổng hòa của chua, cay, mặn ngọt…

Nhót xanh không chỉ là thứ quả có thể chế biến ra nhiều món ăn ngon mà còn có tác dụng đối với sức khỏe, như hỗ trợ cầm ho, hen suyễn, cầm tiêu, hạt có tác dụng sát trùng. Nhót xanh đang vào mùa, quả này tưởng rất chua và chát nhưng nếu biết cách chế biến lại thấy rất thú vị. 

Hương vị và nét đặc sắc của món Bắp cải cuốn nhót

Với người miền xuôi, đã ăn nhót thì phải ăn những quả đỏ au, chín mọng để giảm bớt vị chua. Tuy nhiên, người dân miền sơn cước lại hoàn toàn khác hẳn, họ thích ăn những trái nhót còn xanh, non, có vị chua nhôn nhốt xen lẫn một chút vị chát.

Bắp cải cuốn nhót - món ăn vặt gây thương nhớ ở vùng cao.

Bắp cải ăn cùng nhót xanh thoạt nghe có vẻ "không liên quan", nhưng lại là món gây nghiện ở Điện Biên. Đưa miếng lên miệng, cắn nhẹ một cái ta cảm nhận được đầu tiên là vị mặn, cay, nóng của chéo, vị ngọt mát của bắp cải, và khi ngập chân răng vào miếng nhót là tổng hòa của chua, cay, mặn, ngọt. Vị chua chát được át đi thay vào đó là vị thanh thanh, hơi cay ở đầu lưỡi…

Món nhót xanh chấm chẩm chéo có xuất xứ từ vùng đất Tây Bắc, nơi có rất nhiều nhót xanh. Món bắp cải cuộn nhót xanh chấm chẩm chéo vừa ăn vừa xuýt xoa. Đây là món ăn độc đáo đáng để các bạn thưởng thức một lần: Khi mới ăn, thực khách có thể chưa quen vì mùi hăng của bắp cải, vị chua rôn rốt của nhót hay cay của gừng, ớt. Nhưng với nhiều người, khi cắn đến miếng thứ hai, thứ ba... đặc biệt là chấm cùng chẳm chéo mằn mặn, bạn sẽ nhanh chóng bị nghiện và muốn ăn tiếp ngay.

Người ta ăn chua không thể ăn một mình, phải có bạn, phải túm năm tụm ba, vừa ăn vừa cười nói, với những câu chuyện tếu táo mới thú. Người ta vừa ăn lại vừa xuýt xoa vì vị chua của quả kết hợp với vị cay nồng của các gia vị khác thật là thú vị.

Nguyên liệu và cách làm món Bắp cải cuốn nhót

 Chuẩn bị nguyên liệu:

• Nhót xanh: Quả nhót phải xanh mướt, lớp phấn mới chỉ trang trắng, chưa mọng nước.
• Bắp cải: Lá bắp cải vừa tầm, không già, không non quá, trắng nõn nà. 
• Rau mùi ta
• Tỏi ta, tỏi khô, gừng, ớt
• Gia vị: Bột canh, đường, nước mắm, nước đun sôi để nguội.

Cách chế biến:

- Sơ chế các loại nguyên liệu: Rau bắp cải tách riêng từng lá, không cắt nhỏ mà để nguyên lá, sau đó rửa thật sạch, để ráo nước. Nhót xanh rửa sạch, cắt làm đôi hoặc cắt mỏng hơn theo nhu cầu. Rau mùi nhặt bỏ rễ, rửa sạch. Tỏi tươi, gừng, ớt rửa thật sạch.

- Dùng tỏi, gừng, ớt, lá tỏi ta và cắt nhỏ rau mùi vào cối giã thật nhuyễn. Sau đó, cho vài thìa nước sôi để nguội, thêm bột canh, đường hoặc mỳ chính, nước mắm. Nêm nếm lại cho vừa miệng, không mặn và không nhạt quá là được.

Cách ăn chuẩn vị:

Để làm bắp cải cuộn nhót xanh chấm chẩm chéo, có một số người thường chọn loại nhót hơi già một chút để có được vị chua gắt hơn. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng nhót già hạt sẽ cứng, dai, lại mọng nước quá và quá nhiều vị chua, như thế thì ăn vừa bớt ngon, vừa phải nhả bã rất bất tiện, vậy nên thường chọn loại non hơn, khi lớp phấn mới chỉ trăng trắng.

Tiếp đến, bắp cải cuốn cùng nhót cũng phải chọn những lá vừa tầm, không già cũng không quá non. Thêm vài lá tỏi tươi, lá rau mùi, ít gừng thái lát nữa là được.

Nước chấm cũng được biến tấu tùy theo khẩu vị của mỗi nơi, nhưng nguyên bản của món này phải là chấm chẩm chéo. Muốn đậm đà và dễ ăn hơn thì có thể trộn thêm chút đường vào chẩm chéo để làm giảm bớt vị chua của quả nhót.

Dùng một miếng lá bắp cải, lấy một miếng nhót vào giữa, thêm nhánh rau mùi hoặc gừng cuộn vào, sau đó chấm nước chấm đã pha và thưởng thức.

Cách pha nước chấm chẩm chéo:

- Rau mùi cắt nhỏ cho vào cối thêm 2 thìa muối, 2 thìa đường, vài tép tỏi, gừng, (ớt nướng qua) và giã thật nhuyễn.

- Thêm 2 thìa canh nước mắm, 1 thìa nước lọc trộn vào hỗn hợp đã giã nhuyễn.

Phần pha nước chấm các bạn có thể điều chỉnh theo khẩu vị gia đình. Có thể thêm hạt dỗi, mắc khén cho đúng điệu.

Cuộn và thưởng thức:

Lau thật sạch phấn trắng bao quanh quả nhót rồi lấy dao cắt làm đôi, cho vào mảnh lá bắp cải có độ lớn vừa phải, thêm lá tỏi, rau thơm, rưới nước chấm vào rồi cuộn lại và thưởng thức (có thể chấm thêm tùy thích). Nếu trời lạnh, bạn có thể tăng vị gừng để tạo độ ấm nóng sực lên sau khi ăn.

Đối với người Tây Bắc nói chung, nhót quấn lá cải cũng là món ăn kèm không thể thiếu trong các bữa rượu, bởi vị chua của nhót có tác dụng giải rượu rất tốt.

Sau khi đọc bài viết, VietSense Travel mong rằng các bạn đã có thêm kiến thức và hiểu thêm về món ăn Bắp cải cuốn nhót xanh vô cùng độc đáo của đồng bào miền núi Tây Bắc. Hy vọng rằng nếu có cơ hội được trải nghiệm hương vị của món ăn độc đáo này, các bạn sẽ có kỉ niệm đẹp nhớ mãi không quên.

Đinh Hoàng Lâm

Giới thiệu Du Lịch Tây Bắc

Để đọc thêm thông tin về Du Lịch Tây Bắc hoặc Tour Tây Bắc :